Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2021/10305 E.  ,  2023/159 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/10305
Karar No : 2023/159

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : …Bakanlığı/ANKARA
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN ÖZETİ : Mülkiyeti davacıya ait Konya İli, Cihanbeyli ilçesi, …Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Revizyonu ile …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan plan hükmü değişikliğine ilişkin işlemin rekreasyon alanlarında yapılaşma koşullarını düzenleyen plan hükmüne ilişkin kısmı yönünden iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Usule ilişkin olarak; davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği, esas ilişkin olarak ise; dava konusu çevre düzeni planının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi …’ın raporu ile dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca incelendiktin sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, mülkiyeti davacıya ait Konya İli, Cihanbeyli ilçesi, …Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı revizyonu ile …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan plan hükmü değişikliğine ilişkin işlemin rekreasyon alanlarında yapılaşma koşullarını düzenleyen plan hükmüne ilişkin kısmı yönünden iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin (b) bendinde: “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. ” hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava açma süresi” başlıklı 7. maddesinde; dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilecekleri, yine aynı Kanunun işlem tarihinde yürürlükte olan “Üst makamlara başvurma” başlıklı 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı hususu kurala bağlanmıştır.
Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planlarına karşı, 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında yapılacak başvurular için, 3194 sayılı Kanunun 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihinden itibaren işlem tarihi itibariyle 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır. Buna göre, imar planlarına askı süresi içinde bir itirazda bulunulmamış ise davanın, 2577 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca imar planının son ilan tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde açılması gerektiği, uygulama işlemi üzerine dava açılabilecek ise de bu işlemin doğrudan planın uygulanmasına yönelik bir işlem olması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
İmar mevzuatı uyarınca, kapsadığı bölgedeki yapılaşma biçimi ile koşullarını ve arazinin fiziksel kullanımını belirleyen imar planları olduğuna göre, planda getirilen yapılaşma koşullarının esas alınması suretiyle taşınmazın imar planındaki durumunu gösteren imar durumu belgesinin düzenlenmesi ve imar planına uygun olarak düzenlenmiş olan imar durum belgesi esas alınarak da yapı ruhsatının verilmesi gerekmektedir. Bu ifadede imar planından kastedilenin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, yapı ruhsatının ancak alana ilişkin hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planına göre hazırlanan imar durum belgesine göre düzenlenebileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, 12.07.2021 tarihli dilekçe ile Konya ili, Cihanbeyli ilçesi, …Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda tarımsal amaçlı yapı yapılmasında bir engel olup olmadığı ile ilgili Konya İl Tarım Müdürlüğüne yazı yazılması ve tarımsal amaçlı yapacağı çiftliğe (hayvan barınağı) yapı ruhsatı verilmesi istemiyle davacı tarafından Cihanbeyli Belediye Başkanlığına yapılan başvuru üzerine, Cihanbeyli Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün …tarihli, E-…sayılı işlemi ile; söz konusu taşınmazın dava konusu 1/50000 ölçekli çevre düzeni planında bölgesel rekreasyon alanında, 1/25000 ölçekli nazım imar planında ise rekreasyon alanında kaldığı, alana ilişkin halihazırda onaylanmış alt ölçeli imar planlarının bulunmadığı, taşınmaz üzerinde yapılması planlanan “Çiftlik” ile ilgili olarak 2.6.3.1. nolu Mevsimlik Kırsal Kullanım Alanları başlıklı plan hükümleri ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve tüm mer-i mevzuatta belirtilen hüküm ve esaslara uygun olacak şekilde, ilgili kurum görüşlerinin alınmasıyla rekreasyon alanı içerisinde 50 m²’yi geçmeyecek şekilde tek katlı yapı yapılabileceğinin bildirilmesi üzerine, 24/08/2021 tarihinde … İdare Mahkemesinin E:…sayılı dosyasının kayıtlarına giren dilekçe ile Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planının revizyonunun onaylanmasına yönelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve …sayılı oluru ile bu plan üzerinde değişiklik yapılmasına ilişkin …tarih ve …sayılı işlemin, rekreasyon alanlarında yapılaşma koşullarını düzenleyen plan hükmü yönünden iptali açılan bakılan davanın, anılan Mahkemenin, …tarihli, E:…, K:…sayılı kararıyla; yetki yönünden reddine karar verilerek dosyanın Konya İdare Mahkemesine gönderildiği, … İdare Mahkemesinin …tarihli, E:…,K:…sayılı kararıyla da davanın görev yönünden reddine ve dosyanın Danıştay’a gönderilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı revizyonunun 05.02.2016-07.03.2016 tarihleri arasında, bu plan üzerinde değişiklik yapılmasına ilişkin …tarih ve …sayılı işlemin ise 31.10.2017-01.12.2017 tarihli arasında askıya çıkarıldığı, davalı idarenin savunma dilekçesinden ve ara kararlarına verdiği cevaplardan; davacı tarafından, dava konusu imar planlarına karşı askı tarihleri içerisinde veya askı süresi geçtikten sonrasında itiraz edilmediği, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı bulunmayan uyuşmazlığa konu alanı kapsayan dava konusu 1/50.000 ölçekli çevre düzeni planı hükümleri uygulanarak taşınmaza yapı ruhsatı verilmesi istemiyle Cihanbeyli Belediye Başkanlığına yapılan başvuruya verilen ve davaya konu imar planın uygulama işlemi niteliğinde bulunmadığı açık olan cevap üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı revizyonuna ve …tarih ve …sayılı oluru ile onaylanan imar planı değişikliğine karşı son askı tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekirken, bu süreler geçirilerek, dava konusu imar planının uygulama işlemi niteliğinde olmayan taşınmaza yapı ruhsat verilmesi istemiyle yapılan başvuruya verilen cevap üzerine …. İdare Mahkemesi kayıtlarına 24/08/2021 tarihinde giren dilekçe ile açılan davanın süre aşımı nedeniyle incelenme olanağının bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın süre aşımı yönünden reddine, peşin alınan ve aşağıda dökümü yapılan …- TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen …-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta gideri avansının kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.