Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2020/7494 E. , 2020/13971 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7494
Karar No : 2020/13971
KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Kağıt ve Selüloz A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 23/01/2020 tarih ve E:2019/7763, K:2020/401 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete, Çevre Kanunu ile Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ve Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 139,503.00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı idari yaptırım kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla, davacı şirketin Geçici Faaliyet Belgesinin bulunmadığı sabit ise de, işletmenin mevzuatta yer alan hükümler uyarınca, Geçici Faaliyet Belgesi başvurusu için gerekli olan İl Müdürlüğü Uygunluk yazısının bulunduğu ve işletme için bir yıl süre için geçerli olan sözkonusu yazının süresi dolmadan, Geçici Faaliyet Belgesinin alınması için davacı şirket tarafından başvuruda bulunulduğunun anlaşıldığı, Çevre İzin ve Lisansı olmadan faaliyette bulunması nedeniyle davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdükleri iddiaların değerlendirilmediği, davacının Geçici Faaliyet Belgesi/ Çevre İzin ve Lisans Belgesi olmadan faaliyet gösterdiği, işletmenin Geçici Faaliyet Belgesi almadan tehlikesiz atık geri kazanım faaliyetine başladığı ve bu durumun idare teknik elemanlarınca yapılan ani denetim ile tespit edildiği, İl Müdürlüğü Uygunluk yazısının, Geçici Faaliyet Belgesi almak için idarece istenen belgelerden bir tanesi olduğu, bu yazının geçerlilik süresinin bir yıl olduğu, alındığı tarihten itibaren bir yıl faaliyette bulunulabileceği anlamına gelmediği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabul edilerek Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 23/01/2020 tarih ve E:2019/7763, K:2020/401 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait, .. Cad. No;… …, … adresinde bulunan, atık kağıtların geri kazanımı ile tuvalet kağıdı, havlu ve peçete imalatı yapılan ve faaliyette olan tesiste, 23/03/2015 tarihinde ani yapılan denetimde; şirketin … tarih ve … sayılı İl Müdürlüğü Uygunluk Yazısının bulunduğu ancak Atık Geri Kazanımı konusunda lisansız faaliyet gösterdiği, Çevre İzin ve Lisansı olmadığının tespit edilmesi üzerine davacının, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında alması gereken Çevre İzin ve Lisansı olmadan faaliyet gösterdiğinden bahisle 2872 sayılı Çevre Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 139,503.00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı idari yaptırım kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesinde; “Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır. Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.”, 20. maddesinin birinci fıkrasının (r) bendinde; “Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idarî para cezası verilir. ” hükmü, ikinci fıkrasında da “Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir” düzenlemesine yer verilmiştir.
10/09/2014 tarihli ve 2929115 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işleme esas denetimin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinin 4. maddesinde; “Çevre İzni: Çevre Kanunu uyarınca alınması gereken; hava emisyonu, çevresel gürültü, atıksu deşarjı ve derin deniz deşarjı konularından en az birini içeren izni, Çevre İzin Belgesi: Alıcı ortamları korumak amacıyla ilgili mevzuat uyarınca işletmelere verilecek belge, Çevre İzin ve Lisans Belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında verilecek çevre izin ve çevre lisanslarını kapsayan belge, Geçici Faaliyet Belgesi (GFB): İşletmelerin faaliyette bulunabilmeleri için çevre izni ve lisansı öncesi verilen belge, olarak tanımlanmış, “Çevre izni veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler” başlıklı 5. maddesinde; bu Yönetmelik kapsamında çevre iznine veya çevre izin ve lisansına tabi işletmelerin, çevresel etkilerine göre Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırıldığı, Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmelerin, faaliyette bulunabilmeleri için, öncelikle geçici faaliyet belgesi almalarının zorunlu olduğu, geçici faaliyet belgesi alan işletmelerin belge tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde çevre izin veya çevre izin ve lisans belgesi almak zorunda oldukları düzenlemesine; “Geçici faaliyet belgesine ait başvurunun değerlendirilmesi ve belgenin düzenlenmesi” başlıklı 8. maddesinde ise; geçici faaliyet belgesi başvurusunun, EK-3A ve EK-3B’de belirtilen bilgi, belge ve raporlar ile birlikte yapılacağı, başvurunun yetkili merci tarafından otuz takvim günü içerisinde değerlendirileceği, söz konusu başvuruda herhangi bir bilgi, belge ve raporun eksik olması halinde, yetkili mercinin eksiklikleri başvuru sahibine bildireceği, bildirim tarihinden itibaren eksikliklerin altmış takvim günü içinde tamamlanarak yetkili merciye sunulmasının zorunlu olduğu, eksiklikleri tamamlanan başvurunun yetkili merci tarafından yirmi takvim günü içinde değerlendirileceği, başvurunun uygun bulunmaması veya belirtilen süre içerisinde eksikliklerin tamamlanarak yetkili merciye sunulmaması durumunda geçici faaliyet belgesi başvurusunun reddedileceği, birinci fıkraya göre yapılan başvurunun, yetkili merci tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, herhangi bir eksikliğinin bulunmadığının belirlenmesi halinde, işletmeye bir yıl süreli geçici faaliyet belgesi verileceği düzenlemesine, “Geçici faaliyet belgesi olmayan işletmeler” başlıklı 15. maddesinde ise; bu Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listesi kapsamında yer alıp, geçici faaliyet belgesi olmadan faaliyete başladığı tespit edilen işletmelere, 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre idari yaptırımların uygulanacağı, söz konusu işletmelerin geçici faaliyet belgesi düzenlenene kadar faaliyette bulunamayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı bir biçimde çevreyi kirletmenin yasak olduğu, tesis veya işletmelerin, faaliyette bulunabilmek için yönetmeliklerde öngörülen izinleri almakla yükümlü oldukları, bu bakımdan, Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında çevreye kirletici etkisi yüksek düzeyde olan işletmeler (Ek-1 Listesi) ile çevreye kirletici etkisi olan işletmelerin (Ek-2 Listesi), faaliyete başlayabilmeleri için öncelikle geçici faaliyet belgesi almaları gerektiği, söz konusu belgeyi almadan faaliyete başlayanlara 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre idari yaptırım uygulanabileceği görülmektedir. Mevzuatta yer alan hükümlere göre işletmelerin geçici faaliyet belgesi düzenlenene kadar faaliyete başlamamaları, faaliyette bulunmamaları esastır.
Her ne kadar; İdare Mahkemesince, davacı şirketin, faaliyetini sürdürdüğü denetim tarihinde Geçici Faaliyet Belgesinin bulunmadığının sabit olduğu, ancak işletmenin Geçici Faaliyet Belgesi başvurusu için gerekli olan İl Müdürlüğü Uygunluk yazısının bulunduğu ve işletme için bir yıl geçerli olan söz konusu yazının süresi dolmadan, davacının Geçici Faaliyet Belgesi almak için başvuruda bulunduğunun da (denetimin yapıldığı 23/03/2015 tarihinde e- başvuru) görüldüğü belirtilerek, Çevre İzin ve Lisansı olmadan faaliyette bulunması nedeniyle davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmişse de; yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; “İl Müdürlüğü uygunluk yazısının” Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinin 8. maddesinde yer alan, geçici faaliyet belgesi başvurusu yapılırken temin edilecek ve EK-3B listede belirtilen belgelerden olduğu, belgenin düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl süre ile geçerli olduğu, bu bir yıllık süre, geçici faaliyet belgesi almak için verilen bir süre olmayıp, başvuru üzerine düzenlenen İl Müdürlüğü uygunluk yazısının geçerli olduğu süreyi gösterdiği, esasen dava konusu işlemin; mevzuatta öngörüldüğü şekliyle, davacı şirketin Geçici faaliyet belgesi/ Çevre İzin ve lisansı bulunmaksızın faaliyette bulunduğu gerekçesiyle tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; denetimin yapıldığı 23/03/2015 tarihi itibarıyla geçici faaliyet belgesi/çevre izni olmadan faaliyette bulunduğu sabit olan davacıya, idari para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 29/12/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X) :
Karar düzeltme dilekçesinde ileri sürülen hususlar, Danıştay Altıncı Dairesince verilen 23/01/2020 tarih ve E:2019/7763, K:2020/401 sayılı kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, karar düzeltme isteminin reddi gerektiği oyu ile Dairemizin çoğunluk kararına katılmıyorum.