Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2020/5790 E. , 2020/10777 K.
T.C.
DANIŞTAY
ALTINCI DAİRE
Esas No:2020/5790
Karar No:2020/10777
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Bakanlığı – …
VEKİLİ : Av….
2- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
MÜDAHİL (DAVALILAR YANINDA): … İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Mahallesi ve …Köyü sınırları içerisinde (… Hektar, Ruhsat No:…), … İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yapılması planlanan, “Kalker Ocağı” projesi ile ilgili olarak … tarihli, … sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu Kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; idari davalarda dava açma süresinin başlangıç tarihinin; idari işlemin tebliğ, yayın veya ilân tarihi olduğu, ancak yasada öngörülen bu durumların söz konusu olmadığı hallerde, davacının dava konusu işlemi öğrenme tarihinin iyiniyet kuralları çerçevesinde, olayın özelliği ve niteliği göz önünde tutulmak suretiyle yargı organınca belirleneceği, idari işlemin usulüne uygun tebliği ve bütün unsurlarıyla ilgililer tarafından öğrenilmesi; ilgililerin dava açma haklarını kullanmalarını ve açılan davanın da gereği gibi yargı mercileri önüne getirilebilmesini doğrudan etkileyeceği, bir idari işlemin iptali istemiyle açılan davada usul ve esas yönünden hukuki denetim yapılabilmesi; işlemin içeriğinin tebliğe veya duyuruya ilişkin olarak düzenlenen belgeden kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıkça anlaşılabilmesi halinde mümkün olacağı, idari işlemlerin belirli bir süre sınırlaması olmaksızın, süreklilik arz edecek şekilde veya makul olmayacak ölçüde uzun bir süre dava konusu edilebilme olasılığının bulunmasının, kamu hizmetlerinin işleyişini aksatacağı ve idarede bulunması gereken istikrarı bozacağı, dolayısıyla, hukuki güvenlik ve idari istikrarın sağlanabilmesi amacıyla dava açma sürelerinin, idarenin işlem ve eylemlerinin özelliklerine göre belli bir süre ile sınırlandırılmasının gerektiği belirtilerek, … ili, … İlçesi, … ve … Köyleri civarındaki … Ruhsat No.lu sahanın … hektarlık alanında yer alan … İnş. ve Tic. Ltd. Şirketine ait “Kalker Ocağı Projesi” hakkında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tesis edilen … tarih ve … sayılı ÇED Olumlu Kararının Balıkesir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile söz konusu proje için hazırlanan duyuru metninin … Kaymakamlığının ilan panosunda ve …Köyü ile … Beldesinden halka duyurulması hususunda gereğinin yapılmasının istenildiği, Havran Kaymakamlığınca ilgili bildirim-duyurunun yapıldığına dair tutanaklar dosya içeriğinde bulunmasa da, davacı tarafından dava konusu projeye yönelik ÇED sürecinin takip edildiği, gerek davacı gerekse davalı idareler tarafından kabul edildiği üzere, dava konusu işleme ilişkin ruhsat sahasının mücavirindeki … Ruhsat No.lu sahaya dair tesis edilen … tarih ve … sayılı ÇED olumlu kararının iptali istemiyle davacının da aralarında olduğu kişilerce … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyası ile dava açıldığı, bu itibarla projenin gerçekleştirileceği mahallede ikamet eden ve taşınmazları bulunan davacının hayatın olağan akışı gereği dava konusu işlemden belirtilen tarihler itibarıyla haberdar olmadığı kabul edilemeyeceğinden, dava açma süresi geçirildikten yaklaşık 7 yıl sonra 12/09/2019 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmadığı sonucuna varılmış, belirtilen gerekçelerle de davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararında, dava konusu … tarih ve … sayılı ÇED Olumlu Kararının, Balıkesir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile söz konusu proje için hazırlanan duyuru metninin … Kaymakamlığının ilan panosunda ve … Köyü ile …Beldesinden halka duyurulması hususunda gereğinin yapılmasının istenildiği, ancak halka duyurunun yapıldığına ilişkin belgelerin dosya içeriğinde bulunmadığının açıkça belirtildiği, dava konusu işleme ilişkin ruhsat sahasının mücavirindeki … Ruhsat No.lu sahaya dair tesis edilen … tarih ve … sayılı ÇED Olumlu Kararından Belediye hoparlöründen yapılan ilan ile haberdar olduğunu, söz konusu işlemin iptali istemiyle açılan davada … tarih ve … sayılı ÇED Olumlu Kararının iptaline karar verildiğini, dava konusu karardan ilan edilmediği için bilgi sahibi olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
1- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından: Mahkeme Kararının usul ve yasaya uygun olduğu, kararın bozulmasını gerektirici bir husus içermediği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
2- …Valiliği tarafından: Mahkeme Kararının usul ve yasaya uygun olduğu, kararın bozulmasını gerektirici bir husus içermediği, dava konusu Çed Olumlu Kararının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca verildiği, Çed Olumlu Kararına karşı davanın … Valiliğine karşı değil Bakanlığa karşı açılması gerektiği, husumet yokluğu nedeniyle … Valiliğinin davalı taraf sıfatının kaldırılması ve temyiz isteminin reddi gerektiği belirtilmektedir.
3- Davalı yanında müdahil tarafından; Dava konusu işleme karşı dava açma süresinin geçtiği, bu süreden sonra açılan iptal davaları ile idari işlemlerin sürekli iptal tehdidi altında kaldığı, idari istikrar ve hukuki güvenlik ilkelerinin zedelendiği, dava konusu işlemden sonra iş bu davadakine benzer dava girişimleri ile bölge ve ülkeye katkı sunan yatırım ve faaliyetlerin sürekli olarak dava tehdidi altına alınmaya çalışıldığı, yatırımların olumsuz etkilendiği, yasa koyucu tarafından Çevresel etki değerlendirmesi kararlarına karşı açılan davaların ivedi yargılama usulüne tabi tutularak 30 günlük dava açma süresi öngörülmesine rağmen huzurda görülen davanın işlemin tesisinden 7 yıl sonra açıldığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği belirtilmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının, Dairemiz kararında belirtilen gerekçe eklenmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bununla birlikte, Dairemizce verilen 01/10/2020 tarihli Ara Kararı ile davalı idareden, iptali istenen … tarihli, … sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu Kararının, yapılması planlanan kalker ocağının proje alanı olan … ve …Köyleri ile etki alanlarında uygun araçlarla halka duyurulup duyurulmadığının sorulmasına, duyuruldu ise buna ilişkin bilgi ve belgelerin istenilmesine karar verilmiş, idare tarafından Ara Karara verilen cevap eki bilgi ve belgelerden; Havran Kaymakamlığının … tarihli, … sayılı …Valiliğine hitaben yazdığı yazıda, … tarihli, … sayılı ÇED Olumlu Kararının … ve … Belediye Başkanlıkları ile Kaymakamlıkları ilan panosuna asılmak suretiyle ilan edilmiş olduğu, bugüne kadar sehven sunulamayan, dosyadan temin edilen tutanakların yazı ekinde Mahkeme dosyasına sunulduğunun belirtildiği, yazı ekinde de; dava konusu kararın, … Belediyesinde, belediye hoparlörü ile 14/04/2012-24/04/2012 tarihleri arasında ilan edildiğine ilişkin 2012/2366 sayılı ilan zaptı ile … Kaymakamlığı Hükümet Konağı ilan panosuna 11/04/2012- 25/04/2012 tarihleri arasında asılmak suretiyle ilan edildiğine ilişkin 24/04/2012 tarihli ilan tutanağının bulunduğu görülmekte olup, … İli, … İlçesi, … ve … Köyleri sınırları içerisinde (… Hektar, Ruhsat No:…), … İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yapılması planlanan, “Kalker Ocağı” projesi ile ilgili olarak … tarihli, … sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu Kararının, projenin etki alanı ve davacının ikametgah adresi olan … İlçesinde Hükümet Binasında asılmak ve …Mahallesinde, belediye hoparlöründen duyurulmak suretiyle usulüne uygun olarak ilan edildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemin son ilan tarihinden itibaren yaklaşık 7 yıl sonra açılan davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki İdare mahkemesi kararında hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle süre aşımı yönünden reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe de eklenmek suretiyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, 11/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.