Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2020/4489 E. , 2023/3552 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/4489
Karar No : 2023/3552
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVALI YANINDA MÜDAHİL : … Otomotiv Akaryakıt Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi Adına …
İSTEMİN ÖZETİ :Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, … (… ) Mahallesi, … (… ) pafta, … ada, parsel … ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak Şehitkamil Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli imar plan tadilatının onanmasına ilişkin Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclis Kararına yapılan itirazların reddine ilişkin işlem ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan haliyle kalmasına ilişkin Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesinin 25/11/2019 tarihli, E:2017/939, K:2019/12083 sayılı bozma kararına uyularak davanın ehliyet yönünden reddi yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: …, K: … sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
… BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞININ SAVUNMASININ ÖZETİ: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
DAVALI YANINDA MÜDAHİLİN SAVUNMASININ ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … ‘IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/04/2023 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X):2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde, idari işlemler hakkında, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar, iptal davaları olarak tanımlanmıştır.
Dolayısıyla iptal davasının gerek anılan maddede, gerekse içtihat ve doktrinde belirlenen hukuki nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idari işlemlerin ancak bu idari işlemle meşru, kişisel ve güncel menfaat ilgisi kurabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
Taraf ilişkisinin kurulması için gerekli olan kişisel, meşru ve güncel menfaat ilişkisinin varlığı ise, davanın niteliğine ve özelliğine göre idari yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idari işlemle ciddi ve makul, maddi ve manevi bir ilişkisinin bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır.
Ayrıca, iptal davaları ile idari işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının saptanmasına, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, böylece de idarenin hukuka bağlılığının belirlenmesine, sonuçta hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesine olanak sağlandığından, bu davalarda menfaat ilişkisinin bu amaç doğrultusunda da yorumlanması gerekmektedir.
Öte yandan, çevrenin, tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve imar uygulamaları gibi kamu yararını yakından ilgilendiren konularda, belde veya semt sakini sıfatıyla açılan davalarda, dava açma ehliyetinin daha geniş yorumlanmak suretiyle belirlenmesi gerektiği Danıştay içtihatları ile kabul edilmekte, bu doğrultuda kamuya tahsisli alanlara ilişkin plan değişikliklerine karşı açılan davalarda, belde sakini olmak dava açma ehliyeti için yeterli görülmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, … (… ) Mahallesi, … (… ) pafta, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazları da kapsayan alanda müdahil şirketin mülkiyetinde bulunan akaryakıt istasyonunun 1/5000 ölçekli plana işlenmesi için büyükşehir belediyesine başvurulması üzerine Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla söz konusu taşınmazın “akaryakıt ve lpg satış ve servis istasyonu ” olarak planlanmıştır. 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olarak hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Şehitkamil İlçe Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilerek Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanmıştır. Sonrasında söz konusu taşınmazı tamamlayan ve yoldan ihdas edilmesi gereken kısmın karayolu kamulaştırma sınırları içinde kalması nedeniyle plan değişikliği talebi üzerine Karayollarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkındaki Yönetmeliğin 37 ve 41. maddelerindeki hususlara uygun olarak plan değişikliği yapılarak akaryakıt ve lpg satış ve servis istasyonunun küçültülmesi ve karayolu sınırında yeşil bant bırakılmasına ilişkin kabul edilen imar planı değişikliği Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanmış ve 18.08.2009-16.09.2010 tarihleri arasında askıya çıkarılmıştır. Şehitkamil Belediye Meclisince … tarih ve … sayılı kararı ise, … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptal edilerek söz konusu alanın eski haline yeşil alana dönüştürülmesine karar verilmiştir. Davacının askıya çıkarılan 15.07.2010 onaylı plana itirazı üzerine Şehitkamil Belediye Meclisince … tarih ve … sayılı işlemle itirazın kabul edilerek 01.09.2010 tarihli belediye meclisi kararının bir örneğinin itirazı yapan kişiye gönderilmesine karar verildiği, dava konusu Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla ise, planın kabulüne ve reddine ilişkin ilçe belediye mecilisi kararının incelenerek itirazların reddine imar planının … tarihli ve … sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclis kararı ile onaylanan haliyle kalmasına karar verilmiştir. Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, … Mahallesinde ikamet eden davacı tarafından ise; ilçe belediye meclisince uyuşmazlığa konu taşınmaz ile ilgili olarak imar planı değişikliğine dair görüşmeler devam ederken, büyükşehir belediye meclisi tarafından imar planı değişikliğinin kabulüne dair karar alınmasının hukuka aykırı olduğu, söz konusu imar planı değişikliği yapılırken Karayoları Genel Müdürlüğünün görüşünün alınmadığı ve anılan imar planı değişikliğinin daha sonra zaten ilçe belediye meclisi tarafından iptal edildiği iddialarıyla Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle bakılan dava açıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, her ne kadar davacının aynı belediye sınırları içinde maliki olduğu taşınmaz bulunmasa ve aynı belediye sınırları içinde ikamet etmekte olmasa da, davacı tarafından; Şehitkamil Belediyesi sınırları içerisinde bulunan yeşil alanın sadece o belediye sınırlarında yaşayan kişilere değil, tüm il bütününe hizmet ettiği, uyuşmazlık konusu alanda kamusal kullanımların akaryakıt istasyonu kullanımına çevrilmesinde kamu yararının bulunmadığı, tamamen belirli kişilere özel menfaat temin etmek amacıyla imar planı değişikliği yapıldığı iddialarıyla planın iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı görüldüğünden davanın konusunun kamu yararını yakından ilgilendirmesi nedeniyle davacının dava açma ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davanın esasının incelenmesi gerektiği oyuyla davanın ehliyet yönünden reddi yolundaki Mahkeme kararının onanmasına ilişkin Dairemiz kararına katılmıyorum.