Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2020/4049 E. , 2020/11143 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/4049
Karar No : 2020/11143
TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) … İşletmeleri A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DİĞER DAVALI : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
2- … Belediye Başkanlığı
3- … İşletmeleri A.Ş.
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca katı atık toplama ve taşıma bedeli belirlenmesine ilişkin Manavgat Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile bu kararın onanmasına ilişkin Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ve davacı şirkete 31.248,00-TL katı atık toplama ve taşıma ücreti tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı katı atık toplama ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… kararda; katı atık bertaraf tesisini kuran ve işletmekte olan kurumun … Büyükşehir Belediyesi olduğu, evsel katı atıkları toplama ve taşıma aşamalarının da dahil olduğu katı atıkların bertaraf sürecine ilişkin giderlerin içinde yer aldığı bütün maliyet unsurlarına göre belirlenecek olan ücretin, 2872 sayılı Çevre Kanununun 11. maddesinin 11. fıkrası ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 7. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendi uyarınca Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin yetkisinde olduğu gerekçesiyle, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca katı atık toplama ve taşıma bedeli belirlenmesine ilişkin Manavgat Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile bu kararın onanmasına ilişkin Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptaline; davanın, davacı şirkete 31.248,00-TL katı atık toplama ve taşıma ücreti tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı katı atık toplama ihbarnamesinin iptali istemine ilişkin kısmının ise, katı atık bedeli vergi, resim, harç ve benzeri mali yüküm olmayıp, özel hukuk alanındaki alacak borç ilişkisini içeren abonman sözleşmesine dayalı ve idarece düzenlenen bir tarife uyarınca alınan bir bedel olduğu, anlaşmazlığın çözümünün adli yargı yerinin görevinde olduğu gerekçesiyle, görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
1-Davacı tarafından; tahakkuk işleminin de iptaline karar verilmesi gerektiği, görev ret kararının hukuka aykırı olduğu, karardaki aleyhe hususların bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
2-Davalı … Belediye Başkanlığı tarafından; belediyelerin hizmetten yararlananlardan Belediye Meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti almasında bir isabetsizlik olmadığı belirtilerek, Mahkeme kararının usul ve hukuka aykırı olduğu, temyize konu karardaki aleyhe hususların bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü, kısmen reddi ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının kısmen onanması, kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Manavgat Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile; 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca ticari amaçlı işletilen otel, motel, tatil köyü ve apart otellerden katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti olarak 151 yatak üzeri kapasite için yatak başı yıllık 56,00-TL ücret belirlendiği, söz konusu meclis kararının, Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onandığı, anılan kararlar uyarınca davacı şirkete ait … Otel’e 558 yatak kapasitesine istinaden 31.248,00 TL katı atık toplama ve taşıma ücreti tahakkuk ettirilerek … gün ve … sayılı katı atık toplama ihbarnamesi düzenlenmesi üzerine belirtilen meclis kararları ile ihbarnamenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
10/07/2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun “Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak Büyükşehir Belediyesi’nin görevleri arasında sayılmış, aynı maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendinde; Kanunlarla münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak, (b) bendinde; Büyükşehir katı atık yönetim plânına uygun olarak, katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonuna taşımak ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri arasında olduğu hükmüne yer verilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanununun 11. maddesinin 11. fıkrasında; Büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacakların, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınacağı, ve bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretlerin katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Katı atık toplama ve taşıma ücreti tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı katı atık toplama ihbarnamesi yönünden; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Katı atık toplama ve taşıma bedelinin belirlenmesine dair Manavgat Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile bu kararın onanmasına dair Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı yönünden ise;
Yukarıda yer verilen kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, katı atık bertaraf tesislerinin kurulması, işletilmesi ve buna bağlı olarak bu tesislere ilişkin tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesi hususunda Büyükşehir Belediyelerinin yetkili ve görevli kabul edildiği, ilçe ve/veya ilk kademe belediyelerinin ise, bu süreçte sadece katı atıkları toplamak ve aktarma istasyonlarına taşımak ile yükümlü kılındıkları, 2872 sayılı Kanunun 11. maddesinde ise; söz konusu bertaraf tesislerinin işletme, bakım ve onarım masraflarını karşılamak üzere, katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücretinin alınacağı ifade edilerek, katı atık bertaraf sürecinde oluşan maliyetlerin bir bütün olarak (toplama, taşıma ve bertaraf) değerlendirildiği ve bu süreçte oluşan giderlerin bu hizmetten yararlananlardan alınacak katılım ücreti ile karşılanacağının ifade edildiği, sonuç olarak anılan hizmetten yararlananlara yönelik olarak belirlenecek olan tarife uyarınca yapılacak olan ücretlendirme yetkisinin, bahsi geçen tesisleri kurma ve işletme sorumluluğu olan Belediyeye, Büyükşehir Belediyesi olan yerlerde ise Büyükşehir Belediyesine ait olduğu anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; katı atık hizmet bedeline ilişkin (toplama ve taşıma) ücret tarifesinin belirlenmesine dair Manavgat Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararının Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onandığı anlaşıldığından, katı atık hizmet bedeline ilişkin ücret tarifesini belirleme yetkisine sahip olan Antalya Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanmak suretiyle uygulamaya konulan dava konusu Manavgat Belediye Meclisi kararında yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda; katı atık hizmet bedeline (toplama ve taşıma) ilişkin ücret tarifesinin belirlenmesine dair davaya konu meclis kararlarının, belirlenen kriterlere uygun olarak ücret belirlemesi yapılıp yapılmadığı hususu başta olmak üzere, ilgili mevzuata uygun olup olmadıkları konusunda davanın esası incelenmek suretiyle karar verilmesi gerekirken, belirtilen şekilde bir değerlendirme yapılmaksızın verilen, dava konusu meclis kararlarının iptaline dair İdare Mahkemesi kararında ve söz konusu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında, bu yönden hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne, davacının temyiz isteminin ise reddine;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen görev yönünden reddine, kısmen iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, katı atık toplama ve taşıma bedelinin belirlenmesine dair davaya konu meclis kararlarına ilişkin kısmının BOZULMASINA, katı atık toplama ve taşıma ücreti tahakkuk ettirilmesine dair katı atık toplama ihbarnamesine ilişkin kısmının ise ONANMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 18/11/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.