Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2020/3880 E.  ,  2023/62 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/3880
Karar No : 2023/62

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN (DAVALI): … Belediye Başkanlığı/…
(Kapatılan …Belediye Başkanlığı)
VEKİLİ : Av.…

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Otom Pet. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının bozulmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 15/10/2019 tarih ve E:2016/8170, K:2019/9398 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Denizli ili, Honaz ilçesi, …mahallesi, …ada, … sayılı parsele verilen …tarih ve …sayılı yapı ruhsatının yenilenmesi amacıyla 14/12/2009 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin …tarih ve …sayılı Kocabaş Belediye Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince; davacı tarafından 2 yıllık ruhsat yenileme süresi içerisinde bir başvuru yapılmış ise de, yapı ruhsatının yenilenebilmesi için aynı süre içinde fiilen inşaata başlanılmasının gerektiği, bu hususun araştırılmasına ilişkin olarak …İdare Mahkemesince verilen 30/12/2015 tarihli ara kararı üzerine, davacı şirket tarafından ruhsatın alındığı 19/12/2007 tarihinden itibaren iki yıl içerisinde fiilen inşaata başlanıldığına dair somut nitelikli herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulamadığı, ibraz edilen sosyal güvenlik kaydının fiilen inşaata başlanıldığının göstergesi olamayacağı, başvuru tarihinde inşaata başlanılsaydı ruhsatın 5 yıl süreyle geçerli olacağı da dikkate alındığında herhangi bir yenileme başvurusunda bulunulmasına da gerek kalmayacağı, ruhsatın alındığı 19/12/2007 tarihinden itibaren iki yıl içerisinde fiilen inşaata başlanılmadığından, ruhsat yenileme başvurusunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği, öte yandan, davacının başvurusu yenileme başvurusu olarak değil de, yeni bir ruhsat başvuru olarak değerlendirilse dahi, dava dışı … adına kayıtlı Denizli ili, Honaz ilçesi, …Mahallesi, …mevki, …ada, … parsel sayılı taşınmazın Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve …sayılı kararıyla akaryakıt ve LPG istasyonu olarak belirlendiği, ardından bu taşınmaz ile aynı yönde ve istikamette bulunan dava konusu …ada, … sayılı parselin akaryakıt ve LPG istasyonu olarak belirlendiği, bu kez Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla; …ada, … parsel sayılı taşınmazın akaryakıt ve LPG istasyonu olarak belirlenmesine ilişkin Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararının iptal edildiği, bu kararın ise …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, böylece aynı yönde ve istikamette bulunan her iki taşınmazın kullanım şeklinin de akaryakıt ve LPG istasyonu haline geldiği, davacı şirkete ait taşınmazın …adına kayıtlı taşınmazdan daha sonraki bir tarihte akaryakıt ve LPG istasyonuna dönüştürüldüğü ve davacı şirket tarafından yapılan 14/12/2009 tarihli başvurunun yeni bir başvuru olduğu da dikkate alındığında, …İdare Mahkemesinin E:…sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporuna göre anılan taşınmazlar arasındaki mesafenin mevzuat hükümleriyle getirilen asgari mesafe koşullarına uygun olmaması nedeniyle davacıya yapı ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığı, yapı ruhsatının yenilenmesi amacıyla yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde bu yönüyle de sonucu itibariyle hukuka ayırılık bulunmadığından davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, davacı tarafından, yapı ruhsatının düzenlenmesinden itibaren 2 yıllık sürede inşaata başlanılmaması nedeniyle ruhsat geçersiz hale geleceğinden anılan süre içinde ruhsat yenileme başvurusu yapılarak, bu ruhsat yenileme başvurusunun reddine ilişkin işlemin dava konusu edildiği, yapı ruhsatının düzenlenmesi tarihinden itibaren 2 yıllık ruhsat yenileme süresi geçirilmediğinden diğer bir deyişle ruhsatın yenilenmesinin talep edildiği tarihte geçerliliği devam eden bir yapı ruhsatı söz konusu olduğundan yenileme yapı ruhsatı verilmesi isteminin, yeni yapı ruhsatı düzenlenmesi istemi olarak kabulü ile davanın konusu olarak alınmasında isabet görülmediği, dolayısıyla yenileme ruhsatı, ilk ruhsatın verildiği tarihteki mevzuat hükümleri ile imar planındaki koşullara tabi olduğundan, İdare Mahkemesince dava konusu taşınmaz yönünden öncelikle anılan koşullara uygunluk yönünden değerlendirme yapılması, daha sonra her iki akaryakıt istasyonuna yapı ruhsatı verilmesi hususunun değerlendirilmesi gerektiği, bu durumda, belirtilen husus açıklığa kavuşturulmadan davanın reddi yolunda verilen temyize konu karar hukuk ve usule aykırı bulunmuş ve kararın bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI: Davalı tarafından, uyuşmazlık konusu taşınmaza, dava dışı …ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında tercihli alan kullanımında kaldığı dönemde 19/12/2007 tarihinde yapı ruhsatı verildiği, …ada, … parsel sayılı taşınmazın, dava konusu parselden önceki bir tarihte akaryakıt istasyonu olarak planlandığı, ancak daha sonrasında bu kullanımın tercihli alan kullanımına dönüştürüldüğü, bu nedenle …ada … parsel sayılı taşınmaza akaryakıt istasyonu yapılması amacıyla yapı ruhsatı alınamadığı, tercihli alan kullanım kararına karşı parsel maliki tarafından açılan davada verilen iptal kararı sonrasında …ada … parsel sayılı taşınmazın tekrar akaryakıt istasyonu alanı olarak planlandığı, bu nedenle uyuşmazlık konusu …ada … parsel sayılı taşınmaz yönünden ilk yapı ruhsatının verildiği tarihte mevcut olan koşulların yargı kararı uyarınca davacının aleyhine olacak sekilde geçerliliğini yitirdiğinden davacının yapı ruhsatının önceden alınmış olarak kabul edilemeyeceği ve kazanılmış hak oluşturmayacağı, bu nedenle ilk yapı ruhsatına dayanarak yenileme ruhsatı verilmesinin de mümkün olmayacağı ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın kaldırılarak davanın reddi yolundaki kararın onanmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İlk yapı ruhsatının düzenlenmesi tarihinden itibaren 2 yıllık ruhsat yenileme süresi geçirilmeden ruhsatın yenilenmesinin talep edildiği, bu nedenle yenileme ruhsatının, ilk ruhsatın verildiği tarihteki mevzuat hükümleri ile imar planındaki koşullara tabi olduğu, düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Karar düzeltme isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki “Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır.” kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 15/10/2019 tarih ve E:2016/8170, K:2019/9398 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Uyuşmazlık konusu Denizli ili, Honaz ilçesi, …Mahallesi, …ada … parsel sayılı taşınmaz ile aynı yönde ve istikamette bulunan dava dışı …ada, … parsel sayılı taşınmaz Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planında akaryakıt ve LPG istasyonu alanı olarak belirlenmesinden sonra, dava konusu …ada, … parsel sayılı taşınmaz da …tarih ve … sayılı belediye meclisi kararıyla kabul edilen imar planlarında akaryakıt ve LPG istasyonu olarak belirlenmiştir,
Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla …ada, … parsel sayılı taşınmazda imar planı değişikliği yapılarak akaryakıt ve LPG istasyonu olan fonksiyonu tercihli alana dönüştürülmüştür. Uyuşmazlık konusu …ada … parsel sayılı taşınmaza ise akaryakıt+LPG istasyonu yapılması amacıyla …tarih ve …sayılı yapı ruhsatı verilmiştir.
…ada … parsel sayılı taşınmaza akaryakıt+LPG yapılması amacıyla yapı ruhsatı düzenlenmesinden sonra …ada, … parsel sayılı taşınmaz maliki tarafından, Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğine karşı açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolundaki …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı taraflarca temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine anılan yargı kararının yerine getirilmesi amacıyla …ada, … parsel sayılı taşınmaz …tarih ve …sayılı belediye meclisi kararıyla tekrar akaryakıt+LPG istasyonu olarak planlanmıştır.
Davacı tarafından, uyuşmazlık konusu …ada … parsel sayılı taşınmaza verilen …tarih ve …sayılı yapı ruhsatının yenilenmesi istemiyle (süre uzatımı) 14/12/2009 tarihinde davalı idareye yapılan başvurunun …tarih ve …sayılı Kocabaş Belediye Başkanlığı işlemiyle reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 20. maddesine göre; Yapı: kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde, kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile imar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir.
3194 sayılı İmar Kanununun 21. maddesinde ise: “Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden (….) yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir.
Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bu durumda; bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat, hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaz.” kuralı bulunmaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 22. maddesinde; ”Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik (….) bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir. Belediyeler veya valiliklerce (….) ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.” hükmü yer almıştır.
3194 sayılı Yasanın Ruhsat müddeti başlıklı 29. maddesinde: “Yapıya başlama müddeti ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsat hükümsüz sayılır. Bu durumda yeniden ruhsat alınması mecburidir. Başlanmış inşaatlarda müktesep haklar saklıdır.
Ruhsat yenilenmesi ve plan tadili sırasında ayrıca harç alınmaz. Ancak inşaat sahasında artış, bağımsız bölümlerin brüt alanında veya niteliğinde değişme olması halinde yeniden hesaplanacak harçtan evvelce ödenen harç tutarı, tenzil edilir. Yeni durumda hesaplanan harç tutarında azalma olması halinde iade yapılmaz. Diğer kanunlardaki muafiyet hükümleri saklıdır.” kurallarına yer verilmiştir.
Dava konusu işlem tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 12. maddesinde de “Ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayacağı için beşinci yıl içinde ruhsat yenilemek üzere ilgili idareye başvurarak ruhsat yenilemesi yapılan yapılar hakkında, ruhsat alma tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri uygulanır.
İnşasına 2 yıl içinde başlanmayan veya ruhsat süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde ruhsat yenilemesi yapılmayan yapılar, ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir. Bu yapılar hakkında yeniden ruhsat alma tarihinde yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümleri uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anılan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, ruhsat tarihinden itibaren iki yıl içinde inşaasına başlanmayan veya başlanıp da her ne sebeple olursa olursa olsun başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmeyen ve süresi içinde ruhsat yenilemesi de yapılmayan yapılara verilen ruhsatın hükümsüz sayılacağı, ruhsatsız sayılan yapılar hakkında yeniden ruhsat alma tarihindeki yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümlerinin, ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olmayan yapılar için ruhsat yenilemesinin beşinci yıl içinde yapılacağı, bu yapılar hakkında ise ruhsat alma tarihindeki yürürlükteki mevzuat hükümlerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar İdare Mahkemesince, …ada … parsel sayılı taşınmaz için düzenlenen …tarih ve …sayılı yapı ruhsatının yenilenmesi istemiyle 2 yıllık ruhsat yenileme süresi içerisinde 14/12/2009 tarihinde davalı idareye yapılan ruhsat yenilemesi( süre uzatımı) istemli başvurunun, yeni yapı ruhsatı düzenlenmesi istemi olarak kabul edilerek değerlendirme yapılmış ise de, davanın konusunun yenileme ruhsatına ilişkin olarak değerlendirilmesi suretiyle, yenileme ruhsatının ilk ruhsatın verildiği tarihteki mevzuat ve imar planındaki koşullara göre verilmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu Denizli ili, Honaz ilçesi, …Mahallesi, …ada …parsel sayılı taşınmaz ile aynı yönde ve istikamette bulunan dava dışı …ada, …parsel sayılı taşınmazın Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planında akaryakıt ve LPG istasyonu alanı olarak ayrıldığı, dava konusu …ada, … parsel sayılı taşınmaz da …tarih ve … sayılı belediye meclisi kararıyla kabul edilen imar planlarında akaryakıt ve LPG istasyonu olarak belirlendiği, Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla …ada, … parsel sayılı taşınmazda imar planı değişikliği yapılarak akaryakıt ve LPG istasyonu olan fonksiyonunun tercihli alana dönüştürülmesiyle birlikte dava konusu …ada … parsel sayılı taşınmaza akaryakıt+LPG yapılması amacıyla …tarih ve …sayılı yapı ruhsatının verildiği anlaşılmış ise de, …ada … parsel sayılı taşınmaza akaryakıt+LPG istasyonu yapılması amacıyla yapı ruhsatı düzenlenmesinden sonra …ada, … parsel sayılı taşınmaz maliki tarafından, Kocabaş Belediye Meclisinin …tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğine karşı açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı karar taraflarca temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.
Anılan yargı kararının yerine getirilmesi amacıyla …ada, … parsel sayılı taşınmaz …tarih ve …sayılı belediye meclisi kararıyla tekrar akaryakıt+LPG istasyonu olarak planlanmış, böylece aynı yönde ve istikamette bulunan her iki taşınmazın kullanım şekli akaryakıt ve LPG istasyonu halini almıştır. Davacı şirkete ait taşınmazın …ada … parsel sayılı taşınmazdan daha sonraki bir tarihte akaryakıt ve LPG istasyonuna dönüştürüldüğü ve …İdare Mahkemesinin E:…sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporuna göre bu taşınmazlar arasındaki mesafenin 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda belirlenen asgari mesafe koşullarına uygun olmaması nedeniyle davacıya yapı ruhsatı verilmesi mümkün olmadığından yenileme ruhsatının da verilmesinin mümkün olmayacağı, bu nedenle yapı ruhsatının yenilenmesi amacıyla 14.12.2009 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu …gün ve …sayılı Kocabaş Belediye Başkanlığı işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. Maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunmayan davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararın 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 10/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.