Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2020/10741 E. , 2022/11786 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/10741
Karar No : 2022/11786
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara ili, Mamak ilçesi, … Mahallesi, …ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin onaylanmaması, … tarih ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin iptali ve önceki imar durumuna dönülmesi kararlarını içeren … tarih ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte incelenmesinden, davaya konu belediye meclisi kararı ile iptal edilen … tarih ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planının, kendinden önce yürürlükte olan 16/08/2007 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı kararlarına göre ilave yapılaşma hakkı tanıyan bir imar planı olduğu, kapalı çıkmaların emsal harici tutulması nedeniyle imar mevzuatında değiştirilmesi mümkün olmayan emsal tanımının dışına çıkıldığı, böylece ilave yapılaşma hakkının daha da arttırıldığı, buna karşın planlama alanında zaten yetersiz olan teknik ve sosyal donatı alanlarının, artan nüfusun ihtiyacını karşılayacak şekilde arttırılmadığı, davaya konu parselin yakın çevresinde yapılaşmaların 4 katlı olduğu, ancak uyuşmazlık konusu parselde kotlandırmanın yüksek yoldan yapılması ve Hmax: serbest olarak düzenlenmesi nedeniyle çevresinden daha yüksek yapılaşma hakkı tanınarak çevrenin silüetinin bozulmasına neden olunduğu, parselde getirilen ayrıcalıklı yapılaşma hakları ile plan ana kararlarının ve sürekliliğinin bozulduğu, planda getirilen ilave nüfusun ihtiyacı olan donatı alanlarının ayrılmadığı, alanda nazım imar planı değişikliği yapılması için bir zorunluluk bulunmadığı neticesine varıldığından 1/5000 ölçekli nazım imar planında yapılan değişikliğin iptal edilmesine, bu plan kararları doğrultusunda hazırlanarak Mamak Belediye Meclisinin 02/10/2017 tarih ve 514 sayılı kararı ile uygun görülen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin onaylanmamasına ve taşınmaza yönelik önceki imar haklarına dönülmesine yönelik olarak alınan dava konusu belediye meclisi kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kendilerine sunulan imar planlarını aynen onama ve değiştirerek onamaya yetkili büyükşehir belediyelerinin, üst kademedeki 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olarak yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planını onaylamama yönünde bir yetkisinin bulunmadığı, kesinleşmiş 1/5000 ölçekli nazım imar planının sebep gösterilmeksizin iptal edilmesinin idarenin sürekliliği ve devamlılığı ilkesine aykırı olduğu iddiasıyla dava açmış.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Uyuşmazlık konusu işlemin, 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptaline ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmamasına ilişkin kısmı yönünden; idarenin hukuka aykırı işlemlerini her zaman geri alabileceği yönündeki idare hukuku ilkesi gereği davalı idare tarafından imar mevzuatına aykırı olarak onaylandığı anlaşılan 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptaline ve iptal edilen nazım imar planı doğrultusunda hazırlanarak onaylanmak için büyükşehir belediyesine sunulan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği sonucuna varıldığı yolundaki gerekçe eklenmek suretiyle onanmasına, dava konusu işlemin, taşınmazın önceki imar durumuna dönülmesine ilişkin kısmı yönünden ise; taşınmaza ilişkin olarak yapılan bu değişikliklerin imar planı değişikliği niteliğinde olduğu, imar planı değişikliklerinin ise mevzuatta öngörülen biçimde yapılması gerektiği, fakat uyuşmazlıkta imar planlarının değiştirilmesine ilişkin usul ve esaslara uyulmaksızın, önceki imar planlarının nüfus öngörülerinin güncel, donatı alanlarının yeterli olup olmadığı gibi hususlar hakkında inceleme, araştırma ve değerlendirme yapılmaksızın kabul edildiği görülmekle işlemin bu kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı neticesine varıldığından temyize konu kararın anılan kısmının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda ilk kez Mamak Belediye Meclisinin …tarih ve …sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planı yapılmıştır. Bu plan kapsamında, dava konusu parselin geldisi olan …sayılı imar adası (yeni …ada) ayrık nizam-3 kat, TAKS/KAKS:0.40/1.20 yapılaşma koşullarında konut alanı olarak, 36264 sayılı imar adası ise okul alanı olarak planlanmıştır.
Mamak Belediye Meclisinin …1 tarih ve …sayılı kararı ile ıslah imar planı kapsamında kalan alanlarda ön çekme mesafesi (K) formülüne göre hesaplanmak koşulu ile kat yüksekliğinin 4 kata, 10 metrelik yolların da 12 metreye çıkarılmasına yönelik karar alınmıştır. Bu kapsamda …(yeni …) sayılı imar adasında KAKS değeri 1.60’a yükseltilmiştir.
Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile onaylanan imar planı değişikliği sonucunda da …ve …sayılı imar adaları …sayılı imar adasına dönüştürülürken, …ada, …parsel sayılı taşınmaz okul alanı, … parsel sayılı taşınmaz su deposu, … parsel sayılı taşınmaz ise belediye hizmet alanı olarak tanımlanarak E:1.00, hmax:12.50 metre yapılaşma koşulları getirilmiştir.
Mamak Belediyesi mülkiyetinde bulunan …ada, …parsel sayılı belediye hizmet alanı fonksiyonundaki taşınmazın kullanım kararı Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile uygun görülen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile kentsel servis alanına dönüştürülerek inşaat emsali E:1.60 olarak belirlenmiştir. Anılan plan değişikliğinin onay için gönderildiği Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığınca, su deposunun korunması gerektiği yönündeki Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Başkanlığının görüşü gözetilerek ve belediye hizmet alanı olarak kamu mülkiyetine konu alanın kentsel servis alanına dönüştürülmesinin kamu yararı ile bağdaşmadığı değerlendirilerek 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği, yeniden görüşülmek üzere Mamak Belediye Başkanlığına iade edilmiştir. Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla, iade edilen uygulama imar planının onaylanmasına karar verilmiştir.
Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile uygun görülen 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği ile parselin kullanım amacı akaryakıt istasyonu ve yapılaşma koşulları E.0.45, hmax:8.50 metre olarak düzenlenerek onay için Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderilmiştir.
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca, Mamak Belediye Meclisinin ısrar kararı ile uygulamaya konulan bir imar planında yeniden plan değişikliği yapılmasının uygun olmadığı ve taşınmazda Natoyoluna cepheli akaryakıt istasyonu yapılması halinde servis yolu olmamasının trafik açısından sorun teşkil edeceği değerlendirilerek bu plan değişikliği de Ankara Büyükşehir Belediyesince yeniden görüşülmek üzere Mamak Belediye Başkanlığına iade edilmiştir. Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile, iade edilen uygulama imar planı değişikliğinin onayına karar verilmesi üzerine Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca anılan kararın iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile; taşınmazın 600 metre yakında bulunan akaryakıt istasyonu dolayısıyla mevzuatta yer alan mesafe koşulunun sağlanmadığı, parselin NATO yoluna doğrudan giriş-çıkışının olmasının nedeniyle trafik güvenliğine aykırılık bulunduğu, kamusal kullanıma ayrılmış alanın kaldırılarak özel mülkiyete dönüştürülmesinin kamu yararı taşımadığı ve taşınmazın fonksiyonunun akaryakıt istasyonu olarak ayrılmasında yetkinin Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığına ait olduğu gerekçeleriyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bu aşamada, …ada, … parsel sayılı taşınmazın mülkiyeti, … tarih ve …yevmiye sayılı satış işlemiyle davacı …’e geçmiştir.
Yeni malik (davacı) tarafından E:1.60, Hmax:serbest yapılaşma koşulları ile konut+ticaret alanı kullanım kararı getirilmesine yönelik 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği talebinde bulunulması üzerine taşınmazın, TAKS/KAKS:0.40/1.60 yapılaşma koşullarında konut alanı olarak planlanmasına yönelik olarak alınan Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve 146 sayılı kararı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile onaylanmıştır.
Bu kez, davacı tarafından taşınmazın akaryakıt istasyonu olarak planlanması istemiyle yapılan başvuru, Mamak Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile uygun görülmemiştir. Ancak davacı tarafından 2016 yılında, taşınmazın konut alanı olan kullanım kararının ticaret alanına dönüştürülmesi ve E:2.50, hmax:serbest yapılaşma koşullarının getirilmesi, açık ve kapalı çıkmaların emsal harici tutulması, kotlandırmanın yüksek yoldan belirlenmesi yönünde 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapılması talebiyle Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına yapılan başvuru, E:2.30 olarak talep edilen inşaat emsalinin E:1.80’e düşürülmesi suretiyle kabul edilerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı onaylanmıştır.
Kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı doğrultusunda hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği teklifi, Mamak Belediye Meclisini … tarih ve …sayılı kararı ile tadilen uygun görülüp onaylanarak Ankara Büyükşehir Belediyesi onayına sunulmuştur. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisince alınan davaya konu … tarih ve …sayılı kararda; 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin reddine, … tarih ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptaline ve taşınmazın önceki imar durumuna dönülmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, “Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, 3194 sayılı İmar Kanununun, işlem tarihinde yürürlükte olan şekliyle, “Planların Hazırlanması ve Yürürlüğe Konulması” başlıklı 8. maddesinde; “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur…b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı’ndan meydana gelir. Mevcut ise Bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren Belediye Başkanlığı’nca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edebilir. Belediye Başkanlığı’nca Belediye Meclisi’ne gönderilen itirazlar ve planları Belediye Meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar. Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.” hükmüne yer verilmiştir.
14.06.2014 tarihli, 29030 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin “Plan raporu” başlıklı 9. maddesinde, “(1) Mekânsal planlara ilişkin, kendi kademesine göre ve yapılış amacının gerektirdiği açıklamaları içeren bir plan raporu hazırlanır. (2) Plan raporunda, planın türü, ölçeği, kapsamı ve özelliğine göre; vizyon, amaç, hedefler ve stratejiler belirlenerek, koruma-kullanma esasları, alan kullanım kararları, yoğunluk ve yapılaşmaya ilişkin konularda planlama esasları ve uygulama ilkeleri, eylem planları, açık ve yeşil alan sistemi, ulaşım, erişilebilirlik ve mekânın etkin kullanılması, gerektiğinde koruma, sağlıklaştırma ve yenileme program,alan ve projelerinin etaplama esasları, alan kullanım dağılımı tablosu gibi hususlarda açıklamalara yer verilir. (3) Planların araştırma aşamasında yapılan çalışmalarda elde edilen bilgi, belge ve sonuçlar ayrı raporlar halinde sunulabilir. (4) Plan değişikliklerinde, değişiklik gerekçesi ve yapılan gereklilik analizlerini ayrıntılı açıklayan plan raporu hazırlanması zorunludur.
” hükmüne, “Standartlar” başlıklı 11. maddesinde, “(1) İmar planlarının yapımı ve değişikliklerinde planlanan alanın veya bölgenin şartları ile gelecekteki gereksinimleri göz önünde tutularak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarında bu Yönetmeliğin EK-2 Tablosunda belirtilen asgari standartlara ve alan büyüklüklerine uyulur.
” düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin “İmar planı değişiklikleri” başlıklı 26. maddesinde, “(1) İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır. (2) İmar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi esastır. Yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamaz. (3) İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: a) İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık veya kuruluşların görüşü alınır. b) İmar planında yer alan yol hariç sosyal ve teknik altyapı alanlarının ve kamuya ait sosyal ve kültürel tesis alanlarının kaldırılabilmesi veya küçültülmesi ancak bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. Eşdeğer alanın ayrılmasında yüz ölçümü ve konum özellikleri korunur. Bu alanların yerinin değiştirilmesinde, mevcut plandaki hizmet etki alanına göre aynı uygulama etabı veya bölge içinde kalması, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınması ve yeni tespit edilen alanın tesisin yapılmasına müsait olması zorunludur. c) Düzenleme ortaklık payından elde edilen alanların yüzölçümleri toplamının altına düşülmemek kaydıyla, plan değişikliği ile kaldırılan yol alanlarının miktarları, düzenleme ortaklık payından oluşturulan park, çocuk bahçesi, meydan gibi açık ve yeşil alanlarda kullanılabilir. Ancak yol hariç düzenleme ortaklık payına tabi bir kullanımın kamu ortaklık payına tabi bir kullanıma dönüştürülmek istenilmesi halinde, düzenleme ortaklık payına tabi alanın hizmet edeceğietkialanında eşdeğer bir alan ayrılır. (4) Kat adedi veya bina yüksekliğini artıran imar planı değişiklikleri, yörenin yerleşim özellikleri, dokusu ve kimliği dikkate alınmak suretiyle, şehrin veya alanın yakın çevresinin silüeti, yapıların güneşe göre cephesi ve yönlenmesi özelliklerini olumsuz yönde etkilememesiesas alınarak yapılır. (5) İmar planında verilmiş olan inşaat emsalinin, kat adedinin, ifraz şartlarının değiştirilmesi sonucu nüfus yoğunluğunun artırılmasına dair imar planı değişikliklerinde: a) Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanları standartlara uygun olarak plan değişikliğine konu alana hizmet vermek üzere ayrılır. b) Nüfus yoğunluğuna bağlı olmaksızın, kat adedinin artırılmasının istenmesi durumunda; önerilecek kat adetlerinin tayininde aşağıdaki formüle göre bulunacak bütün yollardaki karşılıklı bina cepheleri arasındaki asgari uzaklık sağlanacaktır. K = [(Y1 + Y2)/2] + 7,00 m Yukarıdaki formülde; K = Karşılıklı bina cepheleriarasındakimesafe (metre), Y1 = Yolun bir cephesine önerilecek yapının yüksekliği, Y2 = Yolun diğer cephesinde önerilecek yapının yüksekliğini, ifade eder. c) Parsellerin birleştirilmesi ve yapı düzeni değişikliği içeren, kat adedinin artırılmasına yönelik uygulama imar planı değişikliklerinde de yukarıdaki formüle uyulması esastır. (6) İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde: a) Devamlılığı olan bir yolun belli bir kesimde şerit sayısıazaltılamaz ve daraltılamaz. b) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu dikkate alınır. c) İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdakistandartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz.
ç) İmar planı değişikliği ile taşıt geri dönüş kurbu olmayan çıkmaz yol ihdas edilemez. d) İmar planlarında Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan karayollarında yapılacak her türlü değişiklikte bu Kuruluştan alınacak görüşe uyulur. e) Plan alanındaki trafik hacimleri ile yeni getirilen kullanımların trafik üretme ve trafik çekme hacimleri dikkate alınarak yol ve kaldırım genişlikleri belirlenir. (7) Yoğunluk artıran veya kentsel ulaşım sistemini etkileyen imar plan değişikliklerinde, kentsel teknik altyapıya yönelik etkilerin belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınmasıamacıyla ayrıca kentsel teknik altyapıetki değerlendirmesi raporu,analizi hazırlanır veya hazırlatılır.
” düzenlemesi yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir. Yapılan plan değişikliklerinin amaç yönünden yargısal denetimi bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerin irdelenmesi yoluyla yapılır. Bu irdelemeden sonra, planlanan alanın özel niteliklerinin yanısıra plan bütünlüğü gözönünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkileri kapsamlı bir biçimde ele alınarak, plan değişikliğinde kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
3194 sayılı İmar Kanununun, onaylanmış planlarda yapılacak değişikliklerin de imar planlarının onaylanmasına ilişkin usullere tabi olduğuna ilişkin hükmü gözetildiğinde, imar planı değişikliği yapılırken yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde belirtilen imar planlarının onaylanmasına ilişkin usulün dikkate alınmasının bir zorunluluk olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, imar planı değişikliklerine ilişkin olarak plan açıklama raporunun hazırlanması, plan değişikliklerinin plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte ve şehircilik ilkeleri ile planlama esaslarına uygun olmasının gerekli ve zorunlu olduğu görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, davaya konu belediye meclisi kararı ile taşınmazın önceki imar haklarına dönülmesine karar verildiği, bu kararın imar planı değişikliği niteliğinde olduğu, ancak imar mevzuatında belirtilen usul ve yöntemlere uyulmaksızın, gerekli araştırma ve değerlendirmeler yapılmadan, plan ölçeği dahi belirtmeksizin plan değişikliği yapılmasına yönelik olarak belediye meclisi kararı alındığı, dava konusu işlem dolayısıyla taşınmazın hukuki durumunun (fonksiyonunun ve yapılaşma koşullarının) net olarak anlaşılamadığı görüldüğünden davaya konu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı neticesine varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 22/12/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.