Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/9594 E.  ,  2020/9488 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/9594
Karar No : 2020/9488

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kayseri İli, … İlçesi, … Beldesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 19.094,86 TL imar para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ve aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca söz konusu yapının yıkımına ve yıkım masraflarının yapı sahibinden alınmasına ve mühür fekkinden dolayı Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına ilişkin … günlü, … sayılı Akmescit Belediye Encümeni kararlarının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle bilirkişi raporunun birlikte incelenerek değerlendirilmesi sonucunda, davacının Kayseri İli, … İlçesi, … Beldesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda yaptığı yapının, mevcut hali ile ruhsatlandırma olanağının bulunmadığı, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıktırılarak yıkım masrafının yapı sahibinden tahsiline ilişkin … gün ve … sayılı belediye encümeni kararında mevzuata aykırılık bulunmadığı; 19.094,86-TL. imar para cezası verilmesine ilişkin … gün ve … sayılı belediye encümeni kararına ilişkin olarak ise söz konusu yapı uygulama imar planında veya parselasyon planında “kamu tesisi alanı veya umumi hizmet alanı” olarak belirlenmiş bir alanda kalmadığı gerekçesiyle anılan Kanunun 42/2. c/3 bendindeki artırım sebebinin olayda uygulanmasına imkan olmadığından bahisle verilmesi gereken imar para cezasının 17.285,02-TL. olması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak Kayseri İli, … İlçesi, … Beldesi, … ada, … sayılı parselde yapılan binanın yıktırılarak yıkım masrafının yapı sahibinden tahsiline ilişkin … gün ve … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın reddine; ruhsatsız imalat yapılması nedeniyle davacıya 19.094,86-TL. imar para cezası verilmesine ilişkin … gün ve … sayılı belediye encümeni kararının 1.809,84-TL.’lik kısmının iptaline, 17.285,02-TL.’lik kısmı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu taşınmaz üstündeki yapı, eski yapının onarılması suretiyle yapılmış olduğundan, ruhsatsız olarak yapıldığının kabul edilemeyeceği, davalı idarece 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca 1 ay süre verilerek yapı sahibine ruhsat alması için imkan tanınması gerekirken bu usule uyulmaksızın alınan yıkım kararının usul ve kanuna aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kısmen kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kayseri İli, … İlçesi, … Beldesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak 17 m. X 9 m. (toplam 153 m²) ebadında yapı yapıldığı, yapının imar planı sınırları içinde kaldığı, jeolojik olarak sakıncalı alan içerisinde kalan parselin bir kısmının imar yoluna isabet ettiği, su basman seviyesinde yığma taş duvar inşaatının devam ettiği 13/06/2011 tarihli yapı tatil ve tespit zaptı ile tespit edilmiştir.
12/08/2011 tarihinde yerinde yapılan denetimde yapının mühürlenmesine rağmen inşaata devam edilerek duvar kısmının bitirildiği tutanak altına alınmıştır. Anılan tespitlere istinaden 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca 19.094,86 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ve aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca verilen süre içerisinde yasal hale getirilmeyen yapının yıkımına ve yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsiline ilişkin … günlü, … sayılı Akmescit Belediye Encümeni kararları alınmıştır.
Bunun üzerine, anılan encümen kararlarının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde “Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, söz konusu maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu (c) bendinin 1. alt bendinde ; yapı, hisseli parselde diğer maliklerin muvafakati alınmaksızın yapılmış ise cezanın % 30’u oranında artırılacağı, 4. alt bendinde; yapının, mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ediyor olması halinde cezanın % 100’ü oranında artırılacağı, 13. alt bendinde ise; aykırılığa konu yapı çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet veriyor ise cezanın %20 oranında artırılarak verileceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer verilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden; temel para cezasına 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1. alt bendi uyarınca artırım uygulanabilmesi için yapının hisseli parselde diğer maliklerin izni olmadan yapılmış olması, temel para cezasına 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 4. alt bendi uyarınca artırım uygulanabilmesi için; aykırı yapının mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini hangi yönden tehdit ettiğine ilişkin somut tespitlerin tutanakta ya da işlemde açıkça ortaya konulması ve 13. alt bendi uyarınca artırım uygulanabilmesi için ise; aykırı imalatın çevre ve görüntü kirliliği oluşturduğuna ilişkin somut tespitlerin tutanakta ya da işlemde açıkça ortaya konulması gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesi kararının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkıma ve aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, bu cezaya aynı Kanun maddesinin (c) bendinin 2, 6 ve 8. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı hakkında;
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca temel para cezasına, bu cezaya aynı Kanun maddesinin (c) bendinin 2, 6 ve 8. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ve yıkıma ilişkin kısımlarında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
İdare Mahkemesi kararının temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1, 4 ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmına gelince;
Dosyanın incelenmesinden; Kayseri İli, … İlçesi, … Beldesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığının tespiti üzerine 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezasının, aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1, 4 ve 13. alt bentleri de uygulanmak suretiyle artırılarak davacıya 19.094,86 TL para cezası verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; söz konusu yapıların mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini hangi yönden tehdit ettiğine ve çevre ve görüntü kirliliği oluşturduğuna ilişkin dosyada açık ve somut herhangi bir tespitin bulunmadığı, ayrıca 30/12/2010 tarihli tapu senedinden davacının davaya konu taşınmaza tam hisse ile malik olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemin, temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1, 4 ve 13. alt bentleri uyarınca arttırım uygulanmasına ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkıma ve aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezası ve temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 2, 6 ve 8. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının ONANMASINA, (c) bendinin 1, 4 ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının ise BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 14/10/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Dosyanın incelenmesinden; Kayseri İli, … İlçesi, … Beldesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 19.094,86 TL imar para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ve aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca söz konusu yapının yıkımına ve yıkım masraflarının yapı sahibinden alınmasına ve mühür fekkinden dolayı Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına ilişkin … günlü, … sayılı Akmescit Belediye Encümeni kararı üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı ve yapılan yargılama sonucu Mahkemece, alınan bilirkişi raporundaki değerlendirmeler dikkate alınarak para cezasının 17.285,02-TL’lik kısmı yönünden davanın reddine, dava konusu işlemin 1.809,84 TL’lik kısmının iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, söz konusu maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu (c) bendinin 2. alt bendinde; yapı, kamuya veya bir başkasına ait parselde yapılmış ise cezanın % 40’ı oranında artırılarak verileceği hüküm altına alınmıştır.
Kanunun lafzı itibarıyla yukarıda yer verilen artırım sebebinin tam olarak uygulanması için yapının tamamının kamuya veya başkasına ait bir parselde kalması gerektiği anlaşılmaktadır. Olayda ise yapı tatil tutanağında153 m² olduğu belirlenen yapının … ada …sayılı parsele 35,09 m² tecavüzlü olduğu bilirkişi raporu ile sabittir.
Bu durumda; yapının tamamının değil sadece başkasına ait parselde yapılmış olan 35,09 m² lik kısmı için anılan artırım sebebinin uygulanabileceği sonucuna varıldığından yapının tamamı için c/2 artırım sebebinin uygulanmasına ilişkin kısmının da iptal edilmesi gerektiği igörüşü ile, Dairemiz kararına bu kısım yönünden katılmıyoruz.