Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/9198 E. , 2020/7874 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/9198
Karar No : 2020/7874
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Hafriyat San ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine aykırı olarak izinsiz alana hafriyat dökümü yaptığından bahisle, aynı Kanunun 20 (r) maddesi uyarınca davacıya 95.235,00-TL para cezası verilmesine ilişkin … Büyükşehir Belediye Başkanlığının 12/07/2010 tarih ve 99966 sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 20/05/2015 tarih ve E:2013/2530, K:2015/4196 sayılı kararıyla “Tebligat Kanunu ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca, tüzel kişilere tebliğin ancak yetkili temsilcisine yapılacağı, yetkili temsilcisi bulunmazsa tebligatın tüzel kişinin o yerdeki sürekli çalışan memur veya müstahdemlerinden birine, bu kişilerin de bulunmaması halinde, bu hususun tebliğ mazbatasında belirtilerek, tebliğin, o yerdeki diğer bir memur veya müstahdeme yapılacağı, dava konusu olayda ise; idari yaptırım kararının tebliğ edildiği … adlı kişinin şirketin çalışanı veya şirketi temsile yetkili kişi olduğunu ifade etttiğine yönelik tebliğ belgesinde herhangi bir açıklamanın bulunmadığı, davacı şirket vekili tarafından ise kendisine tebligat yapılan şahsın şirket çalışanı veya yetkilisi olmadığının ifade edildiği dikkate alındığında, dava konusu işlemin tebliğ tarihinin 16.07.2010 tarihi olarak kabul edilemeyeceği, yukarıda yer verilen mevzuattaki usule uygun yapılmayan tebligatın esas alınarak davanın süre aşımı yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı” gerekçesiyle bozulması üzerine, bozma kararına uyularak …. İdare Mahkemesince verilen … tarih, E:…, K:… sayılı kararla, ihlale konu olan aykırılıkların ve bu aykırılıkların kim veya kimler tarafından yapıldığının açık bir şekilde ortaya konulması gerekliliği karşısında, söz konusu ihlale konu faaliyetin kim tarafından yapıldığı açıkça ortaya konulmadan tutanağa geçirildiği, yer verilen fotoğrafların ihlalin belirlenmesine olanak sağlamadığı, buna bağlı olarak Çevre Kanununa göre verilecek idari para cezaları ihlalin tespiti ve ceza verilmesi ile Tahsili Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak düzenlenen ve yetersiz olan tespit tutanağı esas alınarak tesis edilen dava konusu para cezasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin usul ve yasaya uygun olduğu; davacıya ait hafriyat yüklü kamyonun kaçak olarak döküm yaptığının fotoğraflanarak tespit edildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
22/03/2010 tarihinde düzenlenen tutanakla; davacı şirkete ait “…” plakalı araçla, “… İli, … İlçesi, … yolu üzeri, … mevkiindeki alana”, izinsiz olarak hafriyat toprağı döküldüğünün tespit edilmesi ve bu tutanak ile eki fotoğraflar dayanak yapılarak araç sahibi olan davacı şirkete … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 12/07/2010 günlü, 99966 sayılı kararıyla para cezası verilmesinin üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ”Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde; ”Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi” ifade edeceği, ”Kirletme yasağı” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ”Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.”; ”İdari nitelikli para cezaları” başlıklı 20. maddesinin ”r” bendinde de; ”Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.”; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; “Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.”, 23. maddesinde ise; “Bu Kanunda idari para cezaları, bu cezaların verilmesini gerektiren fiilerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir” hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinin incelenmesinden; faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine/taşınmasına neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden/taşınmasından önce ilgili belediyeye/mahallin en büyük mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almakla yükümlü oldukları, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığı anlaşıldığından, hafriyat dökümü/taşınması işinin yapılabilmesi için, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla olsa dahi, hafriyat dökümü/taşınması işleminden önce ilgili belediyeden veya mahallin en büyük mülki amirinden gerekli izinlerin alınması zorunludur. Gerek dava konusu işleme sebep olan fiilin tespit edilmesi esnasında, gerekse dava dilekçesi ekinde, izni vermeye yetkili makam olan … Büyükşehir Belediyesinden hafriyat dökümüne ilişkin izin alındığına dair bir belge ve belge bulunmadığı gibi davacı tarafından da herhangi bir bilgi, belge ibraz edilmediği anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir. Öte yandan, Mahkeme kararının gerekçesinde, söz konusu ihlale konu faaliyetin kim tarafından yapıldığı açıkça ortaya konulmadan tutanağa geçirildiği belirtilmiş ise de; 22/03/2010 tarihinde düzenlenen tutanak ekinde bulunan fotoğraflarda davacı şirkete ait izinsiz hafriyat dökümü yapan kamyonun plakasının net bir şekilde gözüktüğü ve fotoğrafların döküm esasında çekildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 17/09/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X):
İdari para cezasına konu fiilin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla çevreyi kirletme sonucunu doğurmayan yol yapımı, dolgu çalışması, dere ıslahı gibi işler kapsamında olması durumunda, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiğinden bahsedilmesine olanak bulunmadığı düşüncesiyle, temyize konu Mahkeme Kararının onanması gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.