Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/8586 E.  ,  2020/9479 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/8586
Karar No : 2020/9479

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Belediye Başkanlığı – …
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Tarım Ürünleri Gıda San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ruhsatsız ilave yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu yapının yasal süre içerisinde ruhsata bağlanamaması halinde yıkımına, aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 15/06/2011 günlü, 136 sayılı … İl Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 05/02/2014 tarih ve E:2012/5027, K:2014/1599 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak dava konusu işlemin yıkıma ilişkin kısmı yönünden, taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ruhsatsız yapıldığı belirtilen ilave yapı için 20.06.2011 günlü, 2011/06 sayılı yapı ruhsatının düzenlenmiş olması karşısında, yıkıma ilişkin kısım yönünden davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına, para cezası yönünden ise, dosya kapsamında yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu sonucunda, inşaat durdurma tutanağının kadastral parsele göre ve taşınmaz sahibi dışında bir firma adına tanzim edildiği, mevzuat gereği bir nüshasının muhtara teslim edilmediği, idari para cezası hesabında, tespitte belirtilen inşaat alanından farklı bir inşaat alanı kullanıldığı gibi, tespitte yer almayan inşaatın bitirildiği ve kullanıldığı hususunun dikkate alındığı, yapı sınıfı ve grubunun yanlış tespit edildiği ve bu yapı sınıfı ve grubuna göre para cezası belirlendiği, davaya konu encümen kararında tutanakta belirtilen inşaat sahibi adına işlem tesis edilmediği gibi fenni mesuller hakkında da uygulanması zorunlu işlemlerin tesis edilmediği ve para cezası uygulanmadığı, davaya konu encümen kararının para cezası yönünden mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle bu kısım yönünden işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlık konusu ruhsatsız yapıya belirlenen süre içerisinde yapı sınıfı ve grubu 3/A, … m² olarak ruhsat verildiği, bilirkişi raporundaki tespitin hatalı olduğu, para cezasının usule uygun olarak hesaplandığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
… İli, … İlçesi, (… Köyü) … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde inşaat yapılacağından imar durumunun ve yol kotunun verilmesi davacı şirket tarafından 15.02.2011 tarihli dilekçe ile idareden istenilmiştir.
… İl Özel İdaresi İmar ve Bayındırlık Daire Başkanlığı’nın 25.02.2011 günlü, 345 sayılı yazısı ile; yeni yapılacak yapının 30.05.2003 günlü yapı kullanma izin belgesi verilen yapıya bitişik olması nedeniyle yol kotu verilemediği ve mevcut yapıya göre değerlendirilmesi gerektiği bildirilmiş, davacı şirketin 29.03.2011 günlü dilekçesi ile anılan inşaat için ruhsat başvurusunda bulunulmuştur.
İdare teknik elemanlarınca mahallinde yapılan kontrolde, anılan taşınmaz üzerinde ruhsatlı binaya ilave olarak … m² ruhsatsız yapı inşa edildiği 25.05.2011 tarihli inşaat durdurma tutanağı ile tespit edilerek anılan yapı mühürlenmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca anılan yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin 15.06.2011 günlü, 136 sayılı … İl Encümeni kararı alınmıştır.
Ruhsatsız yapıldığı belirtilen ilave yapı için 20.06.2011 tarihli, 2011/06 sayılı ilave yapı ruhsatı verilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup söz konusu (c) bendinin 8. alt bendinde, aykırılığa konu yapı ruhsatsız ise cezanın %180 oranında, 10. alt bendinde, yapı kullanma izin belgesi alınmış olmakla birlikte, ruhsat alınmaksızın yeni inşaî faaliyete konu ise cezanın % 100’ü oranında 12. alt bendinde, inşaî faaliyetleri tamamlanmış ve kullanılıyor ise cezanın % 20’si oranında arttırılacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle
bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen
arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı, bu sebeple;
para cezası miktarının maddede öngörüldüğü şekilde belirlenebilmesi için öncelikle; ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapı yapıldığının bir tutanakla tespitinin gerektiği, bu tutanakta;
ruhsata aykırı ya da aykırılıktan etkilenen alanın yüzölçümü, inşaatın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanılıp kullanılmadığı gibi niteliği gereği yerinde tespiti gerektiren hususların açık bir şekilde belirtilmesinin gerektiği, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalatın hangi yapı grubu ve sınıfına girdiğinin tespit edilmek suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerindeki artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; … İli, … İlçesi, (… Köyü) … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde idare teknik elemanlarınca mahallinde yapılan kontrolde, ruhsatlı binaya ilave olarak … m² ruhsatsız yapı inşa edildiği 25.05.2011 tarihli inşaat durdurma tutanağı ile tespit edilerek mühürlendiği, 15.06.2011 günlü, 136 sayılı … İl Encümeni kararı ile anılan yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine karar verildiği, para cezası hesabında etkilenen alanın … m² olarak alındığı, ayrıca (c) bendinin 8., 10, ve 12. alt bentleri uygulanmak suretiyle hesaplanan … TL toplam para cezasının davacı şirkete verildiği, İdare Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda; yapı sınıfı ve grubunun III-A olarak yanlış belirlendiği, mevcut yapının basit kümes ve basit tarım yapısı olarak I-A yapı sınıfı ve grubu olarak değerlendirildiği, anılan yapının aynen I-A olarak veya II-B türü olarak değerlendirilebileceği, yapı kullanma izin belgesi bulunan yapıya ruhsat alınmaksızın ilave yapı olarak yapıldığından artırım nedenlerinden (c) bendinin 10. alt bendi uygulanmak suretiyle para cezasının hesaplandığı, yapının tamamlanmış ve kullanılıyor olduğuna ilişkin bir tespite tutanakta yer verilmemesine rağmen idare tarafından (c) bendinin 12. alt bendi uyarınca artırım uygulandığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, söz konusu taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak … m² ilave yapı yapıldığının dava konusu işleme dayanak 25.05.2011 tarihli inşaat durdurma tutanağı ile usulüne uygun olarak tespit edildiği, daha sonra yözölçümü … m², tavuk evi (büyük), yapı sınıfı ve grubu 3/A olarak uyuşmazlık konusu ilave yapıya 20.06.2011 günlü, 2011/06 sayılı yapı ruhsatı verildiği, dolayısıyla davalı idarenin 3/A yapı sınıfı ve grubuna ilişkin tespitinin yerinde olduğu; bilirkişi tarafından etkilenen alanın … m² olarak ölçüldüğü, yapı tatil zaptı ile bilirkişi tarafından tespit edilen ölçüler arasında ortaya çıkan toplam farkın, yapının boyutları ve toplam ceza miktarı göz önüne alındığında ihmal edilebilir bir düzeyde olduğu, söz konusu ölçüm farklılığının dava konusu idari para cezasının iptalini gerektirmediği; ancak, dava konusu işlemde bu ölçümlerden farklı olarak … m² üzerinden hesaplanan temel para cezasına c/8, 10 ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulandığı; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının c/8. alt bendi ile getirilen artırım, tamamen ruhsatsız olarak yapılmış yapılar için öngörüldüğünden, yapı kullanma izin belgesi bulunan yapıya ilave olarak yapılan anılan yapı için sadece c/10. alt bendinin uygulanabileceği, öte yandan, işleme dayanak tutanakta yapının bitmiş ve kullanılıyor halde olduğuna ilişkin somut bir tespit bulunmadığından c/12. alt bendinin de uygulanamayacağı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; İdare Mahkemesince, para cezasının … m² alan üzerinden hesaplanarak verilen temel para cezasına ilişkin kısmı ile (c) bendinin 10. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı yönünden davanın reddine, bu miktarı aşan kısma yönelik verilen temel para cezası ile artırım nedenlerine ilişkin kısmı yönünden ise işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, tüm para cezasının iptali yolunda verilen Mahkeme kararının temyiz edilen kısmında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen karar verilmesine yer olmadığına, dava konusu işlemin kısmen iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının para cezasına ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 14/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.