Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/7114 E. , 2020/7678 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/7114
Karar No : 2020/7678
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Kimya San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : .. Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin 18/03/2016 tarih ve E:2014/686, K:2016/376 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesi ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi uyarınca ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle yapı sahibi olan davacı şirkete toplam 100.473,92 TL para cezaları verilmesine ilişkin 12.02.2014 günlü, 104 sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacı tarafından yapılan imalatın … Organize Sanayi Bölgesi sınırları dışında denize dolgu alanı içinde ve uygulama imar planında gösterilen alanlardan farklı saha içinde yapıldığı bu anlamda davalı idarece yapılan tespitlerin yerinde ve doğru olduğunun yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda anlaşılması ve davacı hakkında düzenlenen para cezasının da bilirkişi raporlarında belirtildiği üzere 3194 sayılı yasada belirtilen kriterlere aykırılık taşımadığının görülmesi karşısında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesince bilirkişi raporunun hatalı yorumlandığı, raporda olmayan hususlar raporda yazıyormuş gibi hüküm kurulduğu, bilirkişi raporunda J, I, H, G, F harfiyle gösterilen alanların … Organize Sanayi Bölgesi sınırları içinde kaldığı vurgulanmasına rağmen söz konusu alanların OSB’ye komşu ve bütünleşik olduğunun tespit edildiği varsayımıyla hüküm tesis edildiği, dava devam ederken revize imar planı teklifi onaylandığına dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Müdürlüğünün 15.04.2015 tarihli yazısının İdare Mahkemesince gözardı edildiği, davacı şirkete ait yapıya ilişkin tüm yetkilerin OSB’ye ait olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17/2. maddesi uyarınca duruşma yapılmasına gerek görülmeyerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davalı İdarece düzenlenen 01.11.2013 tarihli tutanak ile; … Kimya ve Sanayi Tic. A.Ş.’ye gidilerek belediye teknik personeli tarafından tutulan 08.10.2013 tarihli tutanağa istinaden düzenlenen harita ile 11.11.2003 tarih ve 410531344 sayı ile onaylanan 1/1000 ölçekli liman ve dolgu alanına ilişkin imar planı karşılaştırıldığında, iskelelerin batıya doğru kayık olduğu, batıdaki iskelenin 4968,15 m2, doğudaki iskelenin 1866,57m2 olarak onaylı imar planı sahası dışında imal edildiği, iskelelerin ortasındaki dolgu alanının 784,73m2 plan sahası dışına taştığı ve bu yapılara ait ruhsatlarda müteahhit olarak … İnşaat San. ve Tic. A.Ş., şantiye şefi olarak …’ın yer aldığı, 1/1000 ölçekli hava fotoğrafında yapılan incelemelerde dolgu imar planının batı yönünde 331,32 m2’lik alanın, dolgu imar planı dışında imal edildiği, kıyı kenar çizgisinin deniz yönünde yaklaşık 100 m2 kamyon tente alanı, 65,89 m2 dolum ünitesi, yine 65,89 m2 dolum ünitesi, 103,53 m2 kantar, 297,85 m2 dolum ünitesinin ruhsatının olmadığı hususlarının tespit edilmesi üzerine, yapı sahibi davacı şirkete … Belediye Encümeninin 12.02.2014 günlü, 104 sayılı kararıyla, 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2 ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi uyarınca (41.455,72-TL+ 1.386,89-TL + 913,82-TL + 913,82-TL + 1.435,85-TL + 4.130,86-TL) x 2 toplam 100.473,92-TL para cezası verilmiş, bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1-Kararın, 331,32 m2 alan hakkında tesis edilen (41.455,72×2) 82.911,44 TL para cezası yönünden;
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonucunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” kuralı yer almıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metre karesi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle arttırılacağı kurala bağlanmış; (c) bendinde ise; bu para cezasının arttırımına ilişkin sebepler sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre, ruhsatsız ya da ruhsat ve eklerine aykırı yapı hakkında kanunda öngörülen yaptırımların uygulanabilmesi, ihtilaf konusu imalatın ilgili fen elemanları tarafından açık ve tereddüte yer bırakmayacak şekilde saptanarak usule uygun şekilde düzenlenecek bir tutanağa bağlanması ile mümkündür. Söz konusu tutanakta yer alması gereken hususların ise yine yasa hükmünde belirtildiği görülmektedir. Buna göre; yapının denetimini yapan ilgili idare elemanlarının yapıyla ilgili saptamaları ve imzalarının bulunduğu tutanağın düzenlendiği sırada yapı sahibinin de hazır bulunması halinde imzalatılması, yapı sahibi bulunamamış ise bu hususa da tutanakta yer verilmesi, tutanağın yapı yerine asılması, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulduğunun belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca yasa hükmünde yapı yerine asılan yapının durdurulduğuna dair tutanağın bir örneğinin muhtara bırakılması gerektiği de belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davalı İdare elemanlarınca düzenlenen ve dava konusu encümen kararına dayanak teşkil eden 01.11.2013 tarihli tutanakta; yapı sahibinin imzasının bulunmadığı, tutanağın düzenlendiği sırada yapı sahibinin bulunmadığı durumunun tutanakta yer almadığı, tutanağın yapı yerine asılıp, yapıların mühürlendiğine ilişkin bilginin yer almadığı gibi tutanağın 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca düzenlendiğine dair bir ibarenin de bulunmadığı, sonuç itibarıyla söz konusu tutanağın, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi hükmünde belirtilen “yapı tatil tutanağı”nın ihtiva etmesi gereken unsurları taşımadığı anlaşılmaktadır.
Buna göre; 3194 sayılı Kanunda belirtilen usule uygun düzenlenmiş somut, ayrıntılı ve gerekçeli tespitler içeren bir yapı tatil tutanağı düzenlenmeden para cezasına ilişkin işlem tesis edilemeyeceğinden, öngörülen usule uygun düzenlenmeyen tutanağa dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemin bu kısmının hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu İdare Mahkemesi kararın bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
2-Kararın, 100 m2 kamyon tente alanı, 65,89 m2 dolum ünitesi, yine 65,89 m2 dolum ünitesi, 103,53 m2 kantar, 297,85 m2 dolum ünitesi hakkında tesis edilen toplam 17.562,48-TL para cezası yönünden;
27/08/2009 tarihli 27327 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin “Ruhsat ve izin yetkisi” başlıklı 84. maddesinde; yürürlüğe giren imar planına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinlerin OSB tarafından verileceği ve denetleneceği, “Ruhsata aykırı yapılan yapılar” başlıklı 92. maddesinde; OSB’nin bölgenin mevzuata ve imar planına uygun yapılaşmasından sorumlu olduğu, OSB’ce ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapıldığı tespit edilen yapının, o andaki inşaat durumunun belirlenerek aykırılığın giderilmesi için katılımcıya 30 gün süre verileceği, yapının mevzuata uygun hale getirilmediği takdirde, inşaatın bu durumunun 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca ilgili idareye OSB tarafından bildirileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapı hakkında ilgili idarece 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem yapılacağı, ilgili idarenin ruhsat iptalini OSB’den isteyebileceği ve yapılan işlemleri OSB’ye bildireceği hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri, dosyada yer alan bilgi ve belgeler ve bilirkişi raporunun birlikte incelenmesinden; bilirkişi raporunun ekinde yer alan krokide F harfiyle gösterilen 100 m2 kamyon tente alanının, G harfiyle gösterilen 65,89 m2 dolum ünitesinin, H harfiyle gösterilen 65,89 m2 dolum ünitesinin, I harfiyle gösterilen 103,53 m2 kantar ünitesinin ve J harfiyle gösterilen 297,85 m2 dolum ünitesinin … Organize Sanayi Bölgesi sınırları içerisinde yeraldığı, ancak … Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı tarafından yapıların ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak yapıldığına ilişkin bir saptama yapılmadığı gibi, OSB tarafından yapının durumu hakkında ilgili idareye bir bildirimde de bulunulmadığı, davalı İdarece doğrudan tutanak düzenlenerek 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezasına ilişkin işlem tesis edildiği görülmektedir.
Bu itibarla, OSB tarafından yapıların ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak yapıldığına ilişkin bir saptama yapılmadığı, yapıların durumu hakkında ilgili idareye bir bildirimde bulunulmadığı ve davalı idare tarafından da ruhsat iptalinin OSB’den istenilmediği anlaşıldığından, davalı idarenin doğrudan tutanak düzenleyerek 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca tesis ettiği para cezası işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu İdare Mahkemesi kararın bu kısmında da hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 15/09/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X):
Dava, 3194 sayılı İmar Kanunun 42. maddesi ve 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi uyarınca ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle yapı sahibi olan davacı şirkete para cezası verilmesine ilişkin 12.02.2014 günlü, 104 sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere idari para cezaları uygulanacağı, Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen Kanun hükmüne göre; imara aykırı bir yapı hakkında para cezası verilebilmesi için, para cezasının hesaplanmasında dikkate alınacak; aykırılığa konu alanın ne kadar olduğu, yapının mülkiyet durumu, bulunduğu alanın özelliği, durumu, niteliği gibi hususların yer aldığı bir tespitin yapılmış olması yeterli olup, yapı tatil zaptının yapıya asılması, yapının mühürlenmesi ve tutanağın bir nüshasının muhtara bırakılmasına ilişkin hususlar, verilen sürede ruhsat alınması ya da aykırıkların giderilmesine yönelik yıkım yönünden tutanakta bulunması gereken unsurlardır.
Dava konusu encümen kararının dayanağı olan 01.11.2013 tarihli tutanakta her ne kadar tutanağın yapı yerine asıldığına ve yapının mühürlendiğine ilişkin bir ibarenin yer almadığı, yapı sahibinin hazır bulunup bulunmadığının anlaşılamadığı, ayrıca tutanağın 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca düzenlendiği belirtilerek, yapının ruhsata uygun hale getirilmesi için süre verilmediği görülmekte ise de 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde düzenlenen yapı tatil tutanağında öngörülen yıkıma ilişkin hususların para cezası verilmesi aşamasında bulunmasının zorunlu olmadığı, kaldı ki, söz konusu tutanakta para cezası yönünden yapıdaki ruhsat ve eklerine aykırı hususların belirlendiği, ayrıca dosyada yer alan hesaplama raporlarında da para cezası hesabının yapıldığı, böylece her iki belgede de para cezası verilmesine ve hesaplanmasına ilişkin gerekli hususların mevcut olduğu görülmüştür.
Bu durumda, dava konusu encümen kararının 331,32 m2 alan hakkında tesis edilen para cezası hukuka uygun olup temyize konu İdare Mahkemesi kararının bu kısmının onanması gerektiği görüşüyle İdare Mahkemesi kararının bu kısmının bozulması yolundaki çoğunluk kararına katılmıyorum.