Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/6607 E. , 2019/14459 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/6607
Karar No : 2019/14459
TEMYİZ EDEN (DAVALI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … İli, … İlçe, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız imalat yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi gereğince ruhsatsız yapının uygun hale getirilmesine, anılan Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca … TL para cezası verilmesine ve söz konusu ruhsatsız imalatın kıyıda olması nedeniyle 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi gereğince verilen para cezasının bir kat (… TL) arttırılmasına dair … Belediye Encümeninin … günlü, … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; … İli, … İlçe, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, sahil tarafında 20 m x 22 m ebatlarında ve yaklaşık 4 m yüksekliğinde çelik iskeletli üstü açılır kapanır yapı ile aynı taşınmazın yol tarafında 14 m x 14 m ebatlarında ve yaklaşık 3,20 m yüksekliğinde gazbeton örülmek suretiyle kapalı alan yapıldığının 12/06/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca ruhsat gerektiren söz konusu imalatlar mühürlenerek, yıkılması ya da ruhsatlandırılması için davacıya bir ay süre verildiği, 27/07/2015 tarihinde yapılan denetimde ise verilen süreye rağmen taşınmazların ruhsatlandırılmadığı ve tamamının da yıkılmadığı tespit edildiğinden 3194 sayılı Kanunun 32. maddesinde belirtilen yükümlülüğün yerine getirilmediğinin anlaşıldığı, bu nedenle 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca taşınmazların uygun hale getirilmesine ve aynı Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca verilen para cezasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, bu kısımlar yönünden davanın reddine, söz konusu ruhsatsız imalatların kıyıda olması nedeniyle 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi gereğince verilen para cezasının bir kat (… TL) arttırılmasına dair işlem yönünden ise; ruhsatsız imalatlar nedeniyle davacıya 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası gereğince ayrıca para cezası verildiği ve bu para cezası verilirken 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi gereğince artırıma gidildiği, bu nedenle dava konusu encümen kararı ile 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince artırım uygulanmasının mükerrer ceza niteliğini taşıyacağı ve 3621 sayılı Kanunun artırım hükmünün ancak imara aykırılıktan dolayı hesaplanacak imar para cezalarında değerlendirilmesi gerektiği, dava konusu işlemde ise kanunla getirilen yükümlülüğe aykırı davranışın cezalandırıldığının anlaşıldığı, bu nedenle yapılan arttırımın hukuka aykırı olduğu belirtilerek, artırıma ilişkin kısmın iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu para cezasının hukuka uygun olduğu belirtilerek, usul ve yasaya aykırı olan Mahkeme kararının iptale yönelik kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… İli, … İlçe, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, sahil tarafında 20 m x 22 m ebatlarında ve yaklaşık 4 m yüksekliğinde çelik iskeletli üstü açılır kapanır yapı ile aynı taşınmazın yol tarafında 14 m x 14 m ebatlarında ve yaklaşık 3,20 m yüksekliğinde gazbeton örülmek suretiyle kapalı alan yapıldığının tespit edilmesi ve verilen süreye rağmen söz konusu taşınmazların ruhsatlandırılmaması ve tamamın da yıkılmaması üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi gereğince ruhsatsız yapıların uygun hale getirilmesine, anılan Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca … TL para cezası verilmesine ve söz konusu ruhsatsız imalatların kıyıda olması nedeniyle 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi gereğince verilen para cezasının bir kat (… TL) arttırılmasına dair … Belediye Encümeninin … günlü, … sayılı kararı üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshasıda muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir, hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrasında ise; 18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41. maddelerde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde … Türk Lirası idari para cezası verilir, hükmüne yer verilmiştir.
3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasında; Kıyıda ve uygulama imar planı bulunan sahil şeritlerinde duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engelleri oluşturanlara ikibin Türk Lirasından … Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir, hükmüne, 5. fıkrasında ise; birinci fıkrada sayılan yerlerde ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapı yapan kişilere Türk Ceza Kanunu veya İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek ceza bir kat artırılır, hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde düzenlenen idari para cezalarının, imar ve kamu düzenine aykırı davranışların önlenmesi amacıyla, idarenin doğrudan işlemiyle idare hukukuna özgü usullere göre verilen ve uygulanan yaptırımlar olduğu, anılan Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasında, ruhsat alınmadan, ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapının yapıldığı yönündeki idarenin tespiti üzerine fıkrada belirtilen kıstaslar çerçevesinde para cezası verilmesinin öngörüldüğü, aynı maddenin 3. fıkrasına göre ise; 32. maddede belirtilen mükellefiyetlerin yerine getirilmemesi veya 32. maddeye aykırı davranılması halinde ayrıca para cezası verilmesinin gerektiği, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde ise artırılacağı, ancak burada, verilecek para cezasının yanında, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halleri nedeniyle ayrıca para cezası verileceğinin belirtilmediği, aykırılığın niteliğine göre en ağır olan tek bir cezanın verileceğinin öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
İmar ve kamu düzenine aykırı imalatların kıyıda olması halinde ise; 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek cezaların bir kat artırılacağı hüküm altına alınmış olup, verilecek cezanın artırılma sebebinin ise, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve herkesin ortak kullanımına açık olan, doğal servet ve kaynak niteliğinde bulunan kıyıların bu özelliğinin yitirilmemesi ve bu yerlerden kamunun yararlanmasını engelleyecek veya ortadan kaldıracak biçimde her türlü yapılaşmaya izin verilmemesinin amaçlandığı gibi, Kanun hükmünden, bir ayrım yapılmaksızın 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek her türlü cezanın arttırılması yoluna gidildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 3. fıkrasında, Kanunun 32. maddesinde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyenlerin para cezası ile cezalandırıldığı, aykırı imalatların kıyıda olması halinde ise, kıyıların kendine özgü önem ve özelliğinden dolayı verilecek cezanın artırılması yoluna gidildiği, her iki kanunda verilen para cezasının amaçları, yöntemleri ve sonuçlarının birbirinden farklı olduğu, bu nedenle mükerrer bir cezalandırmadan bahsedilemeyeceği, ayrıca 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesinde, kıyıda yapılacak aykırı imalatlar nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek her türlü cezanın arttırılması yoluna gidildiği, bu konuda bir ayrım yapılmadığı dikkate alındığında, yapılacak arttırımın yalnızca 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi 2. fıkrası gereği imara aykırılıktan dolayı verilecek para cezalarında uygulanması gerektiğine ve arttırımın mükerrer ceza niteliği taşıdığına ilişkin gerekçelerle, idari para cezasının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık, kararının bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptaline, kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilen kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/12/2019 tarihinde, oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X)
Dosyanın incelenmesinden; … İli, … İlçe, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselde (bir kısmı kıyıda yapılan) izinsiz imalat nedeniyle verilen süreye rağmen, söz konusu imalatların ruhsatlandırılmaması ve tamamın da yıkılmaması nedeniyle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi gereğince ruhsatsız yapıların uygun hale getirilmesine, anılan Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrası uyarınca … TL para cezası verilmesine ve kıyıda imalat bulunması nedeniyle 3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesi gereğince verilen para cezasının bir kat (… TL) arttırılmasına dair … Belediye Encümeninin … günlü, … sayılı kararı üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı ve yapılan yargılama sonucu arttırıma ilişkin dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; ruhsat almadan yapıya başlayan veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yaptığı tespit edilen yapı sahibine bir ay içerisinde, yapı ruhsatsız ise ruhsat alma, ruhsat ve eklerine aykırı ise ruhsata uygun hâle getirme, bu iki şekilde hukuka aykırılık giderilmemiş ise yapıyı yıkma mükellefiyetleri öngörülmüş, bu yükümlülükleri yerine getirmemenin yaptırımı ise anılan Kanunun 42. maddesinin 3. fıkrasında belirlenmiştir. Söz konusu fıkrada 32. madde de sayılmak suretiyle, belirtilen maddelerdeki mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davrananlara ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde … Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde … Türk Lirası idari para cezası verileceği, belirtilmiştir.
3621 sayılı Kıyı Kanununun 15. maddesinin 1. fıkrasında; Kıyıda ve uygulama imar planı bulunan sahil şeritlerinde duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engelleri oluşturanlara … Türk Lirasından …Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir, hükmüne, 5. fıkrasında ise; birinci fıkrada sayılan yerlerde ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapı yapan kişilere Türk Ceza Kanunu veya İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek ceza bir kat artırılır, hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda; Kıyı Kanununun anılan fıkrasında; kıyıda ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı yapı yapanlara İmar Kanunu hükümlerine göre verilecek para cezalarının bir kat arttırılması yoluna gidildiği, 3194 sayılı İmar Kanununun 42/3. maddesinde ise maddede sayılan mükellefiyetleri yerine getirmeyenlerin cezalandırıldığı, 32. madde yönünden söz konusu mükellefiyet, ruhsat alarak ya da ruhsatsız/ruhsata aykırı yapının yıkılmasına ilişkin olduğu, bu nedenle artırım hükmünün ancak imara aykırılıktan dolayı 42. maddeye göre hesaplanacak imar para cezalarında uygulanması gerektiği, kaldıki İmar Kanununun 42. maddesinin 3. fıkrasında öngörülen para cezasının, yapının çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması ve can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde ayrıca arttırıldığı dikkate alındığında, İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği görüşü ile, Dairemiz kararına katılmıyorum.