Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/5543 E. , 2020/7514 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/5543
Karar No : 2020/7514
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … 2- … 3- … 4- …
VEKİLLERİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Mersin İli, Erdemli İlçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parseldeki yapıda projeye aykırı olarak yapılan inşaat nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 38.883,00-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı Erdemli Belediye Encümeni kararı ile söz konusu inşaatla ilgili olarak yasal işlemlerin davacı tarafından yapılması, aksi takdirde yasal süre sonunda yıkım işlemi gerçekleştirilerek yıkım masraflarının davacıdan tahsil edileceğinin bildirimine ilişkin … tarihli, … sayılı Erdemli Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; para cezasına ilişkin, dava konusu işlemde bahsi geçen inşaat için 31.12.2010 tarihinde inşaat ruhsatı alındığı ve yapının ruhsat eki projesine aykırı olarak tamamlandığı, ruhsatlı yapıda ruhsat ve eklerine aykırı ilave inşaat niteliğinde olan aykırılıklar için anılan 8. alt bendin uygulanmasına olanak bulunmadığından, davacıların yanlış madde hükmü uygulanarak belirlenen 38.883,00.-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı, öte yandan, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. Maddesi ile düzenlenen idari para cezaları 430 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yeniden değerleme oranları üzerinden yeniden belirlenerek III. Sınıf A Grubu yapılar için m2 bazında öngörülen idari para cezası 2014 yılı için 24,47.-TL olarak belirlenmiş olmasına karşın davacı adına düzenlenen idari para cezası, 24,50.-TL/m2 üzerinden hesaplanmış olup dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık görülmediği; ruhsat eki projeye aykırılıkların 30 gün içerisinde giderilmesi gerektiği, aksi takdirde yıkım işlemlerinin gerçekleştirileceğinin belirtildiği Erdemli Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı ihbarnamesinin iptali talebine ilişkin ise söz konusu inşaat ile ilgili olarak davacılar tarafından davanın açılmasından sonra yapılan başvuru sonucunda davalı idare tarafından ”tadilat yapı ruhsatı” düzenlendiği görülmüş olduğundan bu kısım yönünden karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varılmıştır.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, para cezasının tamamının iptaline karar verilmesinin hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, temyiz istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … ‘IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile mahkeme kararının para cezasına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Mersin İli, Erdemli İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı yapıda davalı idare yapı kontrol elemanlarınca gerçekleştirilen denetimde, ruhsata aykırı olarak bina inşaatının tamamlanmış olduğu, 2. Katın tamamen projeye aykırı tamamlandığı, ruhsata aykırı 529 m2 kapalı alan oluşturulduğunun” 22/10/2014 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, Erdemli Belediye Encümeni tarafından, 3194 sayılı Kanun’un 32. ve 42. maddeleri uyarınca, yapıların yıkımına, yıkım masraflarının %20 fazlasıyla davacıdan tahsiline ve davacıya 38.883,00-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı karar alınmıştır. Bu karar … tarihli ve … sayılı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü işlemi ile davacılara bildirilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Kararın yıkım ve yıkım masraflarının tahsilinin bildirimire ilişkin kısmı yönünden;
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının; 3194 sayılı İmar Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkım ve yıkım masraflarının tahsilinin bildirimine ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın para cezasına ilişkin kısmına gelince;
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (…) (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılarak, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörüldüğü, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının tamamının iptal edilmesi gerektiği, bununla beraber, temel para cezasının, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak, (c) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; Mahkemece, ruhsatlı taşınmazda ruhsat ve onaylı mimari projesine aykırı yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasının hukuka uygun olmadığı, böylelikle para cezası miktarının hatalı tespit edildiği, hatalı tespit nedeniyle para cezası işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, para cezasının tamamının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan Mahkeme kararında, idari para cezasının 430 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yeniden değerleme oranları üzerinden yeniden belirlenerek III. Sınıf A Grubu yapılar için m2 bazında öngörülen idari para cezası 2014 yılı için 24,47.-TL olarak belirlenmiş olmasına karşın davacı adına düzenlenen idari para cezası, 24,50.-TL/m2 üzerinden hesaplandığı, dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık görülmediği belirtilmiş ise de, bahsi geçen hesaplamalar arasındaki fark tecvizi hata kabilinden olup, ihmal/tolere edilebilir bir düzeyde olduğundan, söz konusu hesap hatasının uyuşmazlığa konu para cezasının tamamının iptalini gerektirecek hukuki bir aykırılık oluşturmayacağı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; dava konusu işlemde tespit edilen hukuka aykırılıkların temel cezayı etkileyen nitelikte olmadığı, bu nedenle para cezasının tamamının iptalinin gerekmediği, hukuka aykırılığı tespit edilen artırım yönünden para cezasının kısmen iptaline karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığa konu para cezasına ilişkin encümen kararının tamamının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptali, kısmen karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının para cezasına ilişkin kısmının BOZULMASINA, yıkım ve yıkım masraflarının tahsilinin bildirimine ilişkin kısmının ise ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 10/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.