Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/4346 E. , 2020/7504 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/4346
Karar No : 2020/7504
TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) …Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- …Belediye Başkanlığı
2- …
İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Ankara İli, Çankaya İlçesi, …Mahallesi, …sayılı parselde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yapının yıkımına ve yıkım masraflarının davacıdan tahsiline ilişkin …tarih ve …sayılı Çankaya Belediye Encümeni kararı ile aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca 5.614,29-TL para cezası verilmesine ilişkin Çankaya Belediye Encümeninin …tarih ve …sayılı kararının iptali iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dosyadaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, yıkım işlemi yönünden, davacının ruhsatsız tek katlı iskan edilebilir vaziyette bir yapı inşa ettiği ve ruhsat başvurusu da yapılmadığı gerekçesiyle davanın reddine; para cezası verilmesine ilişkin işlemde ise, para cezasının toplam 5.341,16 TL olması gerekirken, hatalı bir şekilde 5.614,29-TL olarak belirlendiği, davacıya fazla para ceza verildiğinden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak para cezasının iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından; uyuşmazlığa konu yapının sabit olmayan yapı niteliğinde olduğu ve köy statüsünde iken yapıldığı ileri sürülerek, usul ve yasaya aykırı olan Mahkeme kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği iddia edilmiştir.
Davalı tarafından; para cezası verilmesine ilişkin Encümen kararının usul ve yasaya uygun olarak alındığı, usul ve yasaya aykırı olan Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği iddia edilmiştir.
SAVUNMALARIN ÖZETİ : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının para cezasına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Ankara İli, Çankaya İlçesi, …Mahallesi, …sayılı parselde davalı idare elemanlarınca mahallinde yapılan incelemede, kaçak ve ruhsatsız olarak;10,00 m x 4,50 m ebatlarında toplam 45,00 m² tek katlı iskan edilebilir vaziyette olan bir yapı inşa edildiğinin 11/09/2013 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yapının yıkımına ve yıkım masraflarının davacıdan tahsiline ilişkin alınan …tarih ve …sayılı Çankaya Belediye Encümeni kararı ile aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca 5.614,29-TL para cezası verilmesine ilişkin alınan …tarih ve …sayılı Çankaya Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılmış, bu artırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı, bu tespitlerden sonra; yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı, bu miktar üzerinden; (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen nedenlerin bulunması halinde ayrı ayrı arttırım oranlarının hesaplanması ve bunların toplamlarının alınması suretiyle toplam ceza miktarının bulunacağı ve bulunan bu miktarın belediye encümeni tarafından para cezası olarak verileceği anlaşılmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Mahkeme kararının yıkıma ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 2. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın, para cezasına ilişkin kısmına gelince;
Uyuşmazlıkta; idarece uyuşmazlığa konu imalat için, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca, 45,00 m² aykırılıktan etkilenen alan ve 3/A yapı sınıf ve grubu esas alınarak temel para cezasının belirlendiği ve c/1., 4., 6., 8., 12. ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak toplam 5.614,29-TL para cezasının hesaplandığı; Mahkemece uyuşmazlığın çözümü için yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 02/06/2015 tarihli bilirkişi raporunda; 56,70 m² aykırılıktan etkilenen alan ve 3/A yapı sınıf ve grubu esas alınarak temel para cezasının belirlendiği ve c/4., 8., ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak 5.341,16-TL para cezasının hesaplandığı, İdare Mahkemesince anılan rapor hükme esas alınarak, para cezasının toplam 5.341,16 TL olması gerekirken, hatalı bir şekilde 5.614,29-TL olarak belirlendiği, davacıya fazla para ceza verildiğinden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu para cezasının anılan temel para cezası ve artırımların hukuka uygun olup olmadığı hususu değerlendirilmeden, tamamının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu para cezası hakkında anılan temel para cezası ve artırımların mevzuata uygunluğunun değerlendirilerek karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile verilen dava konusu para cezasının iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 1. alt bendi uyarınca artırım uygulanması için; yapının hisseli parselde diğer maliklerin izni olmadan yapılmış olması gerekmekte olup, dosyada dava konusu taşınmazın hisseli olduğuna dair tapu senedinin mevcut olması durumunda, taşınmazın hisseli olmadığına veya hisseli taşınmazda yapılan ruhsatsız yapı için diğer maliklerden muvafakat alındığına dair ispat yükünün davacıya düşeceği; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4. alt bendi uyarınca artırım uygulanması için ise; yapının mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini hangi yönden tehdit ettiğine ilişkin somut tespitlerin tutanakta ya da işlemde açıkça ortaya konulması gerektiği açıktır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine, davalının temyiz isteminin ise kabulüne,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kısmen reddine, kısmen işlemin iptaline ilişkin temyize konu …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının yıkıma ilişkin kısmının ONANMASINA, para cezasına ilişkin kısımının ise BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 10/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.