Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/17105 E.  ,  2022/11339 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17105
Karar No : 2022/11339

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI) … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
II- (DAVALILAR)
1- … Bakanlığı
VEKİLİ : …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
3- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : I- (DAVALILAR) 1- … Bakanlığı
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
3- … Belediye Başkanlığı
II- (DAVACI) … Valiliği

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Manisa ili, Alaşehir İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Alaşehir Belediye Meclisinin … tarih, … sayılı kararıyla kabul edilen ve Manisa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih,… sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Hazine mülkiyetindeki dava konusu taşınmazın, önceki imar planında resmi kurum alanı olduğu, hükümet konağı, hizmet binası ve resmi otopark alanı olarak kullanıldığı, anılan taşınmazın bulunduğu alanda 3. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenen yer ile söz konusu taşınmazın çakıştığı, Maliye Hazinesine ait olan anılan taşınmaza dair planlama yapılırken ilgili kamu kurumunun görüşünün alınmadığı, bu nedenle uyuşmazlık konusu 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliğinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçeyle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, dava konusu taşınmaz dışında Manisa ili, Alaşehir İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz hakkında da iptal taleplerinin olduğu, Mahkemece bu talep konusunda herhangi bir karar verilmediği, kararın bu nedenle bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, planlama süreci ile ilgili yetki ve sorumluluğun belediyelere ait olduğu, salt davacı idarenin görüşünün alınmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu, işin esasının incelenerek davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu işlemin Alaşehir Belediye Başkanlığı tarafından yapıldığı ve davanın husumetten reddi gerektiği, keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmadan eksik inceleme ile verilen kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Alaşehir Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, mülkiyet ilişkisine dayanarak ilgili kurumun görüşün alınmadığı gerekçesiyle verilen kararın hukuka aykırı olduğu ve bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

SAVUNMALARIN ÖZETİ :
… Bakanlığı tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Diğer davalılar ve davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … ‘UN DÜŞÜNCESİ: Davacının temyiz isteminin reddi ve davalıların temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 101. maddesi uyarınca Hazine malları konusunda genel yetkili kuruluş Milli Emlak Genel Müdürlüğü olup, anılan Genel Müdürlük aynı kararnamenin 99. maddesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hizmet birimleri arasında sayıldığından, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 1. maddesinin 19. fıkrası uyarınca, davacı Maliye Hazinesi yerine Manisa Valiliğinin (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü) davacı olarak alınması suretiyle işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Manisa ili, Alaşehir İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı ve resmi kurum alanı olan taşınmazın, park alanı olarak belirlenmesine dair Alaşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile Manisa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Taleple Bağlılık İlkesi” başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında: “Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının temyiz istemi yönünden;
Davacı tarafından, dava konusu edilen uygulama imar planının Manisa ili, Alaşehir İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz bakımından da iptalinin talep edilmesine karşılık, İdare Mahkemesince anılan taşınmaz yönünden hüküm kurulmadığı ileri sürülerek Mahkeme kararının bozulması istenilmiştir. Ancak dava dilekçesinin incelenmesinden, “Konu”, “Sonuç ve İstem” kısmı ile dilekçe içeriğinden davacının açıkça, Manisa ili, Alaşehir İlçesi, … Mahallesi, … ada,… parsel sayılı taşınmaz için dava konusu 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptalini talep ettiği, davalılardan Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığının savunma dilekçesini sunmasından sonra, 26.01.2018 tarihinde kayda giren dilekçe ile dava dilekçesinin “Sonuç” kısmında, sehven Manisa ili, Alaşehir İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın yazılmadığı, bu taşınmaz yönünden de iptal taleplerinin olduğunu belirttiği görülmüştür.
Yargılama hukukunun temel ilkelerinden biri olan taleple bağlılık ilkesi uyarınca, mahkemelerin tarafların talepleriyle bağlı olduğu, hukuka uygunluk denetimini taleple bağlı olarak yapmaları, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar vermemeleri gerekmektedir.
Yukarıdaki mevzuat hükmü ve açıklamalar uyarınca, davacının dava dilekçesinden sonra sunduğu söz konusu beyan dilekçesindeki talebi, istemi genişletecek nitelikte olduğundan yargılama usulü bakımından dava konusu olarak incelenmesine hukuken olanak bulunmamakta olup, Mahkeme kararının bozulmasını gerektirecek bir neden olarak görülmeyen davacının temyiz isteminin bu nedenle reddi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Davalıların temyiz istemi yönünden;
Uyuşmazlıkta dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; dava konusu … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanın İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla “Philedelphia Antik Kenti, Sur İçi I. ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı” olarak tescil edildiği; anılan Kurulun … tarih ve … sayılı kararıyla, tescil edilen alanın kadastral pafta üzerinde sınırlarının belirlendiği ve … tarih ve … sayılı kararıyla sit alanının sınırlarının kesinleştiği, İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla ise, dava konusu taşınmazın park alanı olarak belirlenmesinin uygun bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bunun üzerine, Manisa ili, Alaşehir İlçesinde yer alan Antik Philedelphia Kenti sınırları içerisinde ve Bizans dönemi sur duvarlarının geçtiği 2. Derece Arkeolojik Sit Alanında bulunan, önceki (1987 onaylı) uygulama imar planında resmi kurum alanı olan ve ‘Hükümet Konağı ve Ek Hizmet Binası’ olarak kullanılan dava konusu taşınmazın, Alaşehir Belediye Meclisinin .. tarih ve … sayılı kararı ile Manisa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliği ile büyük bir kısmının park alanı olarak belirlendiği, kısmen 2. Derece Arkeolojik Sit Alanında, kısmen de plan onama sınırı dışında kaldığı anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamı itibarıyla, sur duvarlarının geçtiği 2. Derece Arkeolojik Sit Alanı sınırlarının bitişiğinde yer alan dava konusu taşınmaz için belirlenen “park alanı” fonksiyonunun, çevresinde bulunan konut alanlarına erişilebilir mesafede konumlanması, gerek konumu, gerekse büyüklüğünün öngörülen işlevini yerine getirebilecek nitelikte olduğu ve sit sınırları içerisinde önem arz eden Bizans dönemi sur duvarlarının korunmasında önemli bir işlev taşıdığı dikkate alındığında, yukarıda belirtilen Koruma Bölge Kurulunun tescil kararı doğrultusunda yapılan dava konusu 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliğinin kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim, komşu taşınmaz (… ve … parsel) malikleri tarafından, dava konusu 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptali istemiyle açılan davanın -yukarıda belirtilen gerekçeyle- reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 14.12.2022 tarih ve E:2018/9047, K:2022/11337 sayılı kararı ile onanmış; yine … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı ile reddine karar verilmiş, bu karar da Danıştay Altıncı Dairesinin 14.12.2022 tarih ve E:2018/9238, K:2022/11338 sayılı kararı ile onanmıştır.
Uyuşmazlıkta, yukarıda belirtilen ve Dairemizce onanan kararların da dikkate alınarak yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz istemlerinin kabulüne,
3. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 14/12/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.