Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/14124 E.  ,  2020/10401 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/14124
Karar No : 2020/10401

DAVACI : … Katı Atık Yönetimi ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

DAVALI : … İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisi Yapma ve İşletme Birliği (KÜKAB)
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı ile davalı idare arasında 23/12/2013 tarihinde imzalanan “KÜKAB Katı Atık Toplama, Taşıma ile EKAY Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İmtiyaz Sözleşmesi” uyarınca “Entegre Katı Atık Yönetim (EKAY) Ek Tesislerinin” yapımı ve işletilmesi, atıkların toplanması, taşınması, geçici depolanması, geri dönüşümü ve bertarafına dair iş kapsamında, anılan sözleşmenin 6.3.5. maddesi gereğince, birliğe üye belediyelerin ihtiyacı olan toplam 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetinin karşılanması ile 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiğine dair … tarih ve …sayılı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği (KÜKAB) işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Birlik müdürünün işlemi yapmaya yetkili olmadığı, Birlik Tüzüğüne göre cezai işlem uygulama yetkisinin birlik encümeninde olduğu, teknik şartnameye göre tüm toplama ekipmanların davacıya devredildiği, toplama ekipmanlarının nasıl yerleştirileceğinin teknik şartnamenin 4.3.1 ve 4.5.1.11 maddelerinde belirlendiği, anılan hükümler doğrultusunda konteyner sayı, nokta ve hacimlerinin münhasıran davacı tarafından belirleneceği, sözleşmede üye belediyelerin talebi üzerine denetim komisyonunun konteyner sayı, yer ve hacimlerine karar vereceğine dair düzenleme bulunmadığı, davalının ve üye belediyelerin hiçbir yetkisinin olmadığı, denetim komisyonu tutanaklarında konteyner yerlerinin dahi belli olmadığı, keyfi belirleme yapıldığı, denetim komisyonunun yetkisinin bulunmadığı, karar alınmasının ön şartlarının sağlanmadığı ve tek taraflı tutanak tutulduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemin, 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetinin karşılanması gerektiğine ilişkin kısmının, davalı tarafından teknik şartnamenin 4.3.1 maddesinde belirtilen kriterlere uygun olarak belirlendiğinin ortaya konulamadığından iptaline, davacı tarafından 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiğine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …’IN DÜŞÜNCESİ :Dava, davacı ile davalı idare arasında 23/12/2013 tarihinde imzalanan “KÜKAB Katı Atık Toplama, Taşıma ile Ekay Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İmtiyaz Sözleşmesi” uyarınca “Entegre Katı Atık Yönetim (EKAY) Ek Tesislerinin” yapımı ve işletilmesi, atıkların toplanması, taşınması, geçici depolanması, geri dönüşümü ve bertarafına dair iş kapsamında, anılan sözleşmenin 6.3.5. maddesi gereğince, birliğe üye belediyelerin ihtiyacı olan toplam 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetinin karşılanması ile 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiğine ilişkin … günlü, … sayılı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği(KÜKAB) işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmış, aynı maddenin ikinci fıkrasında, belediyenin (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri, Danıştay’ın görüşü ve İçişleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebileceği hükme bağlanmıştır.
5355 sayılı Mahalli İdareler Birliği Kanununun 6. maddesinde ise; Mahallî idare birliklerinin, tüzükte birliğe devredilmesi öngörülen mahallî müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahallî idarelerin hak ve yetkilerine sahip olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Davalı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliğince 5355 sayılı Kanunun 6. maddesi, 5393 sayılı Kanunun 15. maddesinin (g) bendi ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 23. maddesi uyarınca “Katı Atık Toplama ile Ekay Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi için 29 yıl süreliğine İmtiyaz Hakkı Verilmesi” amacıyla KÜKAB tarafından hazırlanan projeye ait imtiyaz sözleşmesi hakkında Danıştay Birinci Dairesinin görüşü alınmış, anılan sözleşme İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün … günlü, … sayılı kararı ile uygun görüldükten sonra 23/12/2013 tarihinde davacı ile davalı idare arasında sözleşme imzalanmıştır.
Davacı tarafından birlik müdürünün dava konusu işlemin tesisinde yetkisinin bulunmadığı öne sürülmekte ise de; denetim komisyonu tarafından tutanak altına alınan hususların sözleşmenin 6.3.5. maddesi uyarınca davacıya bildirilmesine ilişkin olan işlemin, KÜKAB Tüzüğünün 22. maddesinde yer alan, birlik müdürünün birliğe ait hizmetlerin başkan adına onun direktifi ve sorumluluğu altında yürütülmesini sağlayacağı yolundaki hüküm kapsamında tesis edildiği anlaşılmakla, iddia yerinde görülmemiştir.
İmtiyaz Sözleşmesinin 6.3.5. maddesinde, Denetim Komisyonu çalışma usul ve esaslarının idare tarafından çıkarılan Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği ile belirleneceği, her birlik üyesinin 1 kontrol elemanı görevlendireceği ve idareye görevlendirdiği personelin ismini bildireceği, denetim komisyonunun, bu kontrol elemanının yazılı müracaatını değerlendirmek zorunda olduğu, müracaatı izleyen 2(iki) gün içinde aksayan yönlerin çözümü için denetim komisyonunun karar vereceği, yüklenicinin, denetim komisyon kararının iletildiği andan itibaren 2(iki) gün içinde karara konu olan işi çözmek zorunda olduğu, yüklenicinin bu süre içerisinde yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde idarenin, yüklenici adına nam ve hesabına gereğini yapacağı ve bedelin yüklenicinin hak edişinden mahsup edileceği, yüklenicinin buna itirazının olmayacağı hükme bağlanmıştır.
Sözleşme Eki Teknik Şartnamenin 4.3.1. maddesinde, katı atıkların ayrı toplanabilmesi ve biriktirebilmesi için dış mekan biriktirme konteynerlerinin konumlandırılması gerektiği, dış mekan konteynerlerinin seçiminde, atıkları biriktirme noktasına getirecek nüfusa, katı atık üreticilerinin kolay ve yakın mesafede ulaşabilmesine, biriktirme noktasının konulacağı yol, kaldırım, alan müsaitliğine, katı atık toplama araçlarının toplama programına göre biriktirme hacimlerine dikkat edilmesi gerektiği, bu nedenle her sokak, cadde, bulvar yerinde incelenerek konulacak konteyner ve bireysel kapaklı çöp kovaları vb. hacimlerinin ve yerlerinin idare ve ilgili yerel yönetim ile belirleneceği öngörülmüş; 4.5.1.11. maddesinde de, çalışma alanı içinde ihtiyaç duyulan konteyner sayıları ile noktaları ve hacimlerinin tespit edileceği ve yüklenici tarafından idareye ön bilgi verilmek suretiyle belirleneceği, katı atıkların biriktirilmesi için temin edilecek tüm katı atık konteynerlerinin, yüksek seviyedeki özellik ve standartlara sahip olacağı, kesinlikle teneke veya varil vb. (bireysel kapaklı atık kovaları hariç) biriktirme kapları gibi uygun olmayan kapların kullanılmayacağı, temin edilecek tüm konteynerlerin yatırım ve işletme giderlerinin (tamir, bakım, dezenfeksiyon gibi) yüklenici tarafından karşılanacağı kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı birlik üyesi belediyelerin toplama, taşıma, biriktirme ekipmanları ile ilgili talep ve şikayetleri üzerine denetleme komisyonu tarafından ilgili belediye sınırları içerisinde yapılan incelemeler sonucunda belediyelerin toplam 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetine ihtiyaçları olduğunun ve 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiğinin saptandığına ilişkin tutanağın birliğe iletilmesi sonucunda dava konusu işlemle, birliğe üye belediyelerin konteyner talepleri üzerine, talepte bulunan belediyeler ile davacı firma arasında saha çalışmaları yapılarak taleplerin belirlenmesi için görüşmeler yapıldığı, ancak ilgili tüm belediyelerin taleplerinin davacı tarafından kabul edilmeyerek, belediyelerce tutanak altına alındığı ve birliğe bildirildiğinden bahisle, sözleşme kapsamında Denetleme Komisyonunun görevlendirilmesi üzerine düzenlenen tutanakla belirlenen taleplerin sözleşmenin 6.3.5. maddesi uyarınca yerine getirilmesinin istenildiği, davacının yükümlülüğünü yerine getirmemesi üzerine 22/11/2018 günlü, 13 sayılı encümen kararı ile 711 adet çöp konteynerinin alınarak üyelere dağıtıldığı ve 31/01/2019 günlü, 105/E.98 sayılı yazı ile bedelinin davacıdan istenildiği anlaşılmaktadır.
İmtiyaz Sözleşmesi ve eki teknik şartnamenin yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca dış mekan konteynerlerinin yeri ve hacimlerinin belirlenmesi konusunda birlik ve üyelerinin yetkili olduğu, saptanan ihtiyaçların yüklenici tarafından giderilmesinin zorunlu olduğu açıktır. Ancak, birlik üyesi belediyelerin ihtiyaçlarının belirlenme yöntemi teknik şartnamenin 4.3.1. maddesinde açıklanmış olup, maddede öngörülen kriterlerin ayrıntılı olarak ortaya konulması gerekmektedir. Danıştay Altıncı Dairesi’nin 11/09/2019 günlü, E:2019/14124 sayılı ara kararı ile dava konusu işlemin gerekçesi, ihtiyacın nasıl ve ne şekilde tespit edildiği ile dayanağına ilişkin bilgi/belge ve ayrıntılı açıklamalar ile tüm işlem dosyasının istenilmesi üzerine davalı idarece verilen 30/11/2019 yanıt ve eki belgelerin incelenmesinden, ilgi belediyelerin talepleri ve denetim komisyonu tutanaklarında ihtiyacın ne şekilde belirlendiğine ilişkin ayrıntılı açıklamalar bulunmadığı, her ne kadar davacı tarafından taleplerin hiç birinin kabul edilmediği belirtilmişse de, buna ilişkin bilgi ve belgenin de eklenmediği anlaşılmakla, işleme esas alınan ihtiyacın teknik şartnamenin anılan maddesinde belirtilen kriterlere uygun olarak belirlendiğinin ortaya konulamadığı sonucuna varılmakla, dava konusu işlemde sözleşme ve eki şartname hükümlerine uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu … günlü, … sayılı Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği(KÜKAB) işleminin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Kütahya İli Yerel Yönetimler Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme Birliğince 5355 sayılı Mahalli İdareler Birliği Kanununun 6. maddesi, 5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin (g) bendi ve 2575 sayılı Danıştay Kanununun 23. maddesi uyarınca “Katı Atık Toplama ile EKAY Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi için 29 yıl süreliğine İmtiyaz Hakkı Verilmesi” amacıyla 23/12/2013 tarihinde davacı ile davalı idare arasında anılan sözleşme imzalanmıştır.
KÜKAB’ın 04/05/2018 tarihli yazısı ile, birliğe üye belediyeler tarafından bildirilen konteyner sayı ve nitelikleri esas alınarak ihtiyaçlar tespit edilmiş ve KÜKAB’ın 25/06/2018 tarih ve 591 sayılı yazısıyla, birliğe üye belediyelerin ihtiyaç duydukları konteynerlerin temin edilmesi ve bakım ve tamire ihtiyacı olanların ise bakım ve tamirlerinin 07/07/2018 tarihine kadar yapılması gerektiği davacıya bildirilmiştir.
KÜKAB’ın 17/07/2018 tarih ve 657 yazısı ile, birliğe üye belediyelerin ihtiyaç duydukları konteynerlerin temin edilmesi ve bakım ve tamire ihtiyacı olanların ise bakım ve tamirlerinin gerektiği ve aksi takdirde sözleşme hükümlerine göre işlem yapılacağı hususu davacıya bildirilmiştir.
Davacı tarafından verilen 23/07/2018 tarih ve 1374 sayılı dilekçe ile, konteyner ihtiyaç tespitinin davacı tarafından yapılacağı ve bu konuda davalının yetkisinin bulunmadığı bildirilmiştir.
KÜKAB’ın 27/07/2018 tarih ve 707 yazısı ile, konteyner ihtiyaç tespiti konusunda davalı ile birliye üye belediyelerin yetkili olduğu davacıya bildirilmiştir.
Davacı tarafından verilen 06/08/2018 tarih ve 1388 sayılı dilekçe ile, konteyner ihtiyaç tespitinin davacı tarafından yapılacağı ve bu konuda davalının yetkisinin bulunmadığı hususu tekrar belirtilmiştir.
KÜKAB’ın 26/07/2018 tarih ve 699 yazısı ile, birliğe üye belediyelerin ihtiyaç duydukları konteynerler ile bakım ve tamire ihtiyacı olanların tespit edilmesi amacıyla denetim komisyonu görevlendirilmiştir.
Davalı birlik üyesi belediyelerin toplama, taşıma, biriktirme ekipmanları ile ilgili talep ve şikayetleri üzerine denetleme komisyonu tarafından ilgili belediye sınırları içerisinde yapılan incelemeler sonucunda, belediyelerin toplam 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetine ihtiyaçları olduğu ve 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiği tutanak altına alınmış ve bu tutanaklar KÜKAB’a gönderilmiştir.
Dava konusu 08/11/2018 tarih ve 1056 sayılı KÜKAB işlemi ile, anılan sözleşmenin 6.3.5. maddesi gereğince, birliğe üye belediyelerin ihtiyacı olan toplam 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetinin karşılanması ile 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiği davacıya bildirilmiştir.
Davacı tarafından verilen 13/11/2018 tarih ve 1546 sayılı dilekçe ile, KÜKAB’ın 08/11/2018 tarih ve 1056 sayılı işlemine itiraz edilmiştir.
Davacının, istenilen hususu yerine getirmemesi üzerine, dava konusu 22/11/2018 tarih ve 13 sayılı KÜKAB encümen kararı ile, birlik üyesi belediyelerin ihtiyacı olan 711 adet çöp konteynerinin satın alınmasına ve bedelinin davacıdan tahsil edilmesine, tamir ve bakım işlemlerinin belgelendirilmesi halinde davacıdan tahsil edilmesine karar verilmiştir.
Bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 155. maddesinde, “Danıştay, davaları görmek, Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarıları, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini bildirmek, tüzük tasarılarını incelemek, idari uyuşmazlıkları çözmek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla görevlidir.” hükmüne; 2575 sayılı Danıştay Kanununun “Danıştayın Görevleri” başlıklı 23. maddesinde, “kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirir” hükmüne; 48. maddesinde, “Danıştay, (…) (2) kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirmeyi, geliş tarihinden itibaren iki ay içinde sonuçlandırmak zorundadır” hükmüne, yer verilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanununun 11. maddesinin 11. fıkrasında, büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, hükmüne yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmış; aynı maddenin ikinci fıkrasında, belediyenin (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri, Danıştay’ın görüşü ve İçişleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebileceği, hükme bağlanmıştır.
5355 sayılı Mahalli İdareler Birliği Kanununun 6. maddesinde, mahallî idare birliklerinin, tüzükte birliğe devredilmesi öngörülen mahallî müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahallî idarelerin hak ve yetkilerine sahip olduğu hükmüne, yer verilmiştir.
2872 sayılı Kanunun 2. maddesinde, atığın “Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı atık maddeleri,” olarak tanımlandığı; 11. maddesinde, “Atık üreticileri uygun metot ve teknolojiler ile atıklarını en az düzeye düşürecek tedbirleri almak zorundadırlar.
Atıkların üretiminin ve zararlarının önlenmesi veya azaltılması ile atıkların geri kazanılması ve geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı toplanması esastır. Atık yönetim plânlarının hazırlanmasına ilişkin esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Geri kazanım imkânı olmayan atıklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle bertaraf edilir.
Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler.” hükmüne, yer verilmiştir.
“KÜKAB Katı Atık Toplama, Taşıma ile EKAY Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İmtiyaz Sözleşmesi”nin; 6.3.5. maddesinde, “Denetim Komisyonu çalışma usul ve esasları İdare tarafından çıkarılan Çalışma Usul ve Esasları Yönetmeliği ile belirlenir. Her Birlik Üyesi, 1 kontrol elemanını görevlendirir ve İdareye görevlendirdiği personelin ismini bildirir. Denetim komisyonu, bu kontrol elemanının yazılı müracatını değerlendirmek zorundadır. Müracaatı izleyen 2 (iki) gün içinde aksayan yönlerin çözümü için Denetim Komisyonu karar verir. Yüklenici, denetim komisyon kararının iletildiği andan itibaren 2 (iki) gün içinde karara konu olan işi çözmek zorundadır. Yüklenici bu süre içerisinde yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde İdare, Yüklenici adına nam ve hesabına gereğini yapar ve bedeli Yüklenicinin hak edişinden mahsup edilir. Yüklenicinin buna itirazı olmayacaktır.” hükmüne, yer verilmiştir.
“KÜKAB Katı Atık Toplama ile EKAY Ek Tesisleri Yapımı ve Tesislerin İşletilmesi İşine Ait Teknik Şartname”nin 2.3.10. maddesinde, “İdare’nin teslim ettiği tesis, makine araç-gereç ve ekipmanların bakım masrafları Yüklenici’ye ait olacak, Yüklenici İdare’ye bu tahsisin karşılığında herhangi bir kira veya benzeri bir bedel ödemeyecektir.” hükmüne; 4.3.1. maddesinde, “Katı Atıklar’ın ayrı toplanabilmesi ve biriktirilmesi için dış mekan biriktirme konteynerleri konumlandırılmalıdır. Dış mekan konteynerlerinin seçiminde; atıkları biriktirme noktasına getirecek nüfusa, Katı Atık Üreticileri’nin kolay ve yakın mesafede ulaşabilmesine, biriktirme noktasının konulacağı yol, kaldırım, alan müsaitliğine, Katı Atık toplama araçlarının toplama programına göre biriktirme hacimlerine dikkat edilmelidir. Bu nedenle her sokak, cadde, bulvar yerinde incelenerek konulacak konteyner ve bireysel kapaklı çöp kovaları v.b. hacimleri ve yerleri idare ve ilgili yerel yönetim ile belirlenecektir.” hükmüne; 4.5.1.11. maddesinde, “Çalışma Alanı içinde ihtiyaç duyulan konteyner sayıları ile noktaları ve hacimleri tespit edilecek ve Yüklenici tarafından İdare’ye ön bilgi verilmek suretiyle belirlenecektir. Katı Atıklar’ın biriktirilmesi için temin edilecek tüm Katı Atık konteynerleri, yüksek seviyedeki özellik ve standartlara sahip olacaktır. Kesinlikle, teneke veya varil vb. (bireysel kapaklı atık kovaları hariç) biriktirme kapları gibi uygun olmayan kaplar kullanılmayacaktır. Temin edilecek tüm konteynerlerin yatırım ve işletme giderleri (tamir, bakım, dezenfeksiyon vb.), Yüklenici tarafından karşılanacaktır.” hükmüne; 4.5.7. maddesinde, “Konteynerlerin gerektikçe bakımını yapmak, bunları onarmak, zarar görmüş olanları değiştirmek ve boyamak Yüklenici’nin sorumluluğundadır.” hükmüne; 4.10.22. maddesinde, “7.Yüklenici EKAY Tesisi’nin teslimi ile birlikte İdare tarafından teslim edilen tüm araç, ekipman, yardımcı ünite ve Tesisler ile binaların bakım ve onarım hizmetlerini varsa ilgili üretici firmaların talimatlarına ve kullanım kılavuzlarına göre yapmakla yükümlüdür.” hükmüne, yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Atık yönetimi ile, atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetiminin sağlanması, atık oluşumunun azaltılması, atıkların yeniden kullanımı, geri kazanımı, geri kazanım imkânı olmayan atıkların, uygun yöntemlerle bertaraf edilmesi suretiyle atık yönetiminin sağlanması amaçlanmaktadır.
Entegre atık yönetimi; atık önleme, atık üretiminin azaltılması, atıkların kaynağında ayrıştırılması, yeniden kullanım, geri kazanım, enerjiye dönüştürme ve bertaraf hususlarını içermektedir. Atıkların; yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve ikincil hammadde elde etme amaçlı diğer işlemler ile geri kazanılması, enerji kaynağı olarak kullanılması veya bertaraf edilmesi esas olup, atıkların geri kazanımı ve bertaraf edilmesi çevreye ve insan sağlığına etkisinin azaltılması bakımından büyük önem taşımaktadır. Atıkların çevreye ve insan sağlığına zararlarının azaltılabilmesi için, atıkların geri dönüşümü ve bertarafı suretiyle atık miktarının en aza indirilmesi ve dolayısıyla, düzenli depolama yapılacak atık miktarının en düşük seviyede gerçekleştirilmesi atık yönetiminin temelini oluşturmaktadır.
İmtiyaz sözleşmesi ile atıkların kaynağında ayrı toplanması, EKAY ek tesislerine ayrı şekilde taşınması, değerlendirilebilen atıkların ayrıştırılması, geri dönüşüm ve geri kazanıma tabi tutulması, değerlendirilemeyen nihai atıkların düzenli depolama tesisinde depolanarak bertaraf edilmesi, kül ve cüruf ile küçük çaplı inşaat/yıkıntı atıklarının çevre mevzuatına uygun biçimde bertaraf edilmesi, ilk etapta en az 100.000 (yüz bin) ton biyobozunur (organik) atık işleyecek kapasitede biyogaz tesisinin kurulması, elde edilen biyogazı elektrik ve ısı enerjisine çevirecek, kurulu gücü en az 5 (beş) mw kapasitede kojeneratif enerji santralinin kurulması, biyobozunur (organik) atıkların enerji potansiyelinin anaerobik yöntemle biyogazlaştırılması ve biyogazlaştırma sonucunda elde edilen biyogazın, elektrik ve ısı enerjisine dönüştürülmesi, biyogaz tesisinde fermantasyon işlemleri sonucunda açığa çıkan çürütülmüş artıktan kompost (toprak iyileştirici) üretilmesi, değerlendirilemeyen ve depolanacak olan atık miktarının, organik atıklar için toplanan organik atıkların %25’ini, ambalaj atıkları için toplanan ambalaj atığının %10’unu, toplanan katı atıkların toplam miktarının (kül hariç) %30’unu geçmemesine yönelik çalışma yapılması ve ilgili yönetmeliklerin öngördüğü düzenli depolamaya kabul oranlarının altına indirilmesi amaçlanmıştır.
Öncelikle kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri bir idari sözleşme olup, bu sözleşme ile kamu hizmetinin idarenin gözetimi ve denetimi altında kurulması ve işletilmesi amaçlanmaktadır. Sözleşmenin tarafları arasında çıkacak uyuşmazlıkların, imtiyaz sözleşmesinde yer alan hükümlere göre çözümlenmesi gerekmektedir. İmtiyaz sahibinin, kamu hizmetini imtiyaz sözleşmesinde belirlenen kurallara uygun olarak yapma ve yürütme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Anılan teknik şartnamenin yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca, dış mekan konteynerlerinin yerlerinin ve hacimlerinin, atıkları biriktirme noktasına getirecek nüfusa, katı atık üreticilerinin kolay ve yakın mesafede ulaşabilmesine, biriktirme noktasının konulacağı yol, kaldırım, alan müsaitliğine, katı atık toplama araçlarının toplama programına göre biriktirme hacimleri göz önüne alınarak her sokak, cadde, bulvar yerinde incelenmek suretiyle birlik ve üye belediyeler tarafından belirlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla dış mekan konteynerlerinin yerleri ve hacimlerinin belirlenmesi konusunda birlik ve üyelerinin yetkili olduğu, birlik ve üyeler tarafından belirlenen ihtiyaçların yüklenici tarafından karşılanmasının zorunlu olduğu açıktır. Anılan teknik şartnamenin yukarıda yer verilen hükümlerinin incelenmesinden; davacının, konteynerlerin gerektikçe bakımını yapmak ve onarmakla yükümlü olduğu ve davalının teslim ettiği tesis, makine araç-gereç ve ekipmanların bakım masraflarının yükleniciye ait olduğu anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; Dairemizin 11/09/2019 günlü, E:2019/14124 sayılı ara kararı ile dava konusu işlemin gerekçesi, ihtiyacın nasıl ve ne şekilde tespit edildiği ile dayanağına ilişkin bilgi ve belgelerin istenilmesi üzerine, davalı idarece verilen 30/11/2019 dilekçe ve eklerinin incelenmesinden; denetim komisyonu tarafından, yerinde yapılan incelemeler sonucu ihtiyacın belirlendiği ve yerinde yapılan incelemelerde davacının görevlendirdiği personelin de hazır bulunduğunun belirtildiği, davalı idare vekili tarafından 18/06/2020 tarihinde verilen dilekçede nüfus sayıları, kişi başına ortalama atık miktarları, yöre halkının konteynerlere uzaklıkları ve toplama-taşıma programı göz önünde bulundurularak denetim komisyonu tarafından bizzat yerinde inceleme yapılarak ihtiyaç tespiti yapıldığının belirtildiği, anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından, birlik müdürünün dava konusu işlemi yapmaya yetkili olmadığı iddia edilmiş ise de; KÜKAB Tüzüğünde imtiyaz sözleşmesinin yürütülmesine dair düzenleme bulunmadığı, birlik müdürünün birliğe ait hizmetleri başkan adına onun direktifi ve sorumluluğu altında yürüteceğinin düzenlendiği, birlik müdürü tarafından birliğe ait, imtiyaza konu işin yürütülmesi amacıyla dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşıldığından, davacının iddiası yerinde görülmemiştir.
Bu durumda; konteynerlerin yerleri ve hacimlerinin belirlenmesi konusunda birlik ve üyelerinin yetkili olduğu ve yerinde yapılan incelemeler sonucunda birlik ve üyeler tarafından belirlenen ihtiyaçların yüklenici tarafından karşılanması ve davacı tarafından konteynerlerin gerektikçe bakım ve onarımınının yapılması gerektiğinden, dosyada bulunan denetim tutanaklarının incelenmesinden; denetim komisyonu tarafından üye belediyelerde yerinde yapılan incelemeler sonucunda, toplam 711 adet 800’lük metal evsel atık konteyneri ve 196 adet geri dönüşüm ambalaj sepetine ihtiyaç olduğu ile 859 adet mevcut konteynerin bakım ve onarımının yapılması gerektiğinin tespit edildiği anlaşıldığından ve denetim komisyonu tarafından yerinde yapılan tespitlerin yeterli olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Varsa posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (Otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 04/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.