Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/14008 E.  ,  2020/10710 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/14008
Karar No : 2020/10710

DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı/…
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri V. …

DAVANIN KONUSU :
09/03/2019 tarih ve 30709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına Dair Tebliğ ekinde yer alan Zemin ve Temel Etütleri Uygulama Esasları ve Rapor Formatının “Laboratuvar Deneyleri” başlıklı 7.2.2.5 kısmında geçen “projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından” ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı, dava konusu düzenlemenin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 28.maddesi ile Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 57.maddesine aykırı olduğunu ileri sürmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı tarafından, Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatı’nın Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ile uyumlu olarak hazırlandığı, iptali istenen ibare bu Yönetmeliğin eki 16A.3.Labratuvar Deneyleri kısmında da aynen yer aldığı, herhangi bir saha üzerinde bina inşa edilmesine karar verilmeden önce zemin etüdü yapılması gibi bir durumun söz konusu olmadığı, yapılacak binanın taşıyıcı sistem tipi, düşey taşıyıcıların tipi ve dağılımı, temel sistemi, kat adedi, temel etki derinliği, istinat duvarı ihtiyacı, iksa yapısına gerek olup olmadığı, bodrum kat adedi ve şekline bağlı olarak kazı derinliğine karar verilmesi, yapılması planlanan binanın civar yapılar ile etkileşimi, yeraltı suyunun varlığına göre alınması gereken önlemler (kazı aşaması, inşaat aşaması, bina tamamlandıktan sonra) inşaat mühendisi tarafından projenin karakteristiğine göre tespit edilmekte olup buna bağlı olarak temel zemininin etkilenen kısımlarından ilgili deneylerin planlanmasının yine proje gereklerine göre inşaat mühendisi tarafından yapılması gerektiği, laboratuvar deneyleri planlamasının, alınacak numune adedi ve yerleri, ihtiyaca göre yapılacak deneylerin tespiti gibi hususları içerdiği, mahallinden numune alımı, sondaj yapılması, zemin karakteristiklerinin tespiti gibi başka mühendislik disiplininin çalışma konularına giren hususları içermediği belirtilerek dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ :
Dosyada yer alan bilgi ve belgeler göz önüne alındığında, jeoloji mühendisliğine dair işlerin diğer mühendislik alanında çalışanlara verilmediği, bir kısım işin jeoloji mühendislerince diğer bir kısım çalışmaların ise ortaklaşa yapılacağı, laboratuvar deneylerinin salt planlaması ve deney sonuçlarının rapor ekinde verilmesi görevinin projeden sorumlu inşaat mühendislerince yapılmasının idarenin takdir yetkisi içinde bulunduğu, bu hususun imar mevzuatına aykırılık oluşturmadığı, bu nedenle dava konusu ibarede imar mevzuatına aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …’IN DÜŞÜNCESİ: Dava, 09/03/2019 tarih ve 30709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına Dair Tebliğ ekinde yer aman Zemin ve Temel Etütleri Uygulama Esasları ve Rapor Formatının “Laboratuvar Deneyleri” başlıklı 7.2.2.5 kısmında geçen “projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
09/03/2019 tarih ve 30709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına Dair Tebliğ ekinde yer alan Zemin ve Temel Etütleri Uygulama Esasları ve Rapor Formatı’nın 1.maddesinde, bu uygulama esasları ve rapor formatının amacının; bina ve bina türü yapıların tasarım, projelendirme, inşa ve denetimi için yapılması zorunlu olan zemin ve temel etütlerinin planlaması, arazi araştırmaları ve laboratuvar çalışmalarının yapılması, sahada karşılaşılan zemin birimlerinin (zemin ve/veya kaya) mühendislik özellikleri ile yeraltı suyuna ilişkin verilerin toplanması, yerel deprem etkilerinin belirlenmesi ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda zemin ve temel etüt raporlarının hazırlanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu, 2.maddesinde; bu uygulama esasları ve rapor formatının yeni inşa edilecek yapılar için; bölgenin jeolojisi, bölgesel deprem özellikleri, yapı özellikleri, zemin özellikleri, civar yapılar, yeraltı suyu durumu ve çevre koşulları dikkate alınarak zemin araştırmaları için yapılması gereken planlama, arazi araştırmaları ve laboratuvar çalışmalarıyla bu çalışmalara dayalı olarak hazırlanacak zemin ve temel etüt raporları ile mevcut binaların değerlendirilmesi, riskli yapı tespiti ve güçlendirilmesi süreçlerinde yapılması gereken zemin araştırmalarını kapsadığı ifade edilmiş; dava konusu “Laboratuvar Deneyleri” başlıklı 7.2.2.5 kısmında “Araştırma çukuru veya sondaj çalışmaları sırasında alınan deney numuneleri (zemin, kaya veya yeraltısuyu) TS EN ISO 22475-1’e uygun biçimde alınmalı ve en kısa sürede yetkilendirilmiş laboratuvarlardan birine, EK-9 ve EK-10’da verilen numune alma tutanağı ile birlikte iletilmelidir. Laboratuvar deneyleri, yapı ve zeminin özelliklerine göre projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından planlanmalı ve deney sonuçları rapor ekinde verilmelidir.” kuralı getirilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 28.maddesinde, “Bu Kanun kapsamındaki mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetine ilişkin harita, plan, etüt, proje ve eklerinin düzenlenmesi ve bunların yerine getirilmesinin; uygulamada bulunulacak alanın, yerleşme merkezinin ve yapının sınıfına, özelliğine ve büyüklük derecesine göre, uzmanlık alanlarına uygun olarak 38’inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları, işlerini bu Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur.” hükmüne, 38.maddesinde de, “Halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre, mühendisler, mimarlar, şehir plancıları deruhte ederler. Yapıların, mimari, statik ve hertürlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek olan fen adamları deruhte ederler.” hükmüne yer verilmiş; 03.07.2017 tarih ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve dava konusu düzenlemenin dayanağı olan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 4.maddesinin 1.fıkrasının (ççççç) bendinde, zemin ve temel etüt raporu, “Her bir parsel için ayrı ayrı olmak üzere, yapının temel ve statik hesaplarının yapılabilmesi için zemin araştırma verileri ile geoteknik değerlendirmeleri içeren Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hazırlanan raporu” olarak tanımlanmış; Yönetmeliğin 57.maddesinin 6.fıkrasının (a) bendinde de, statik projeye esas teşkil edecek zemin ve temel etüdü raporu; 1) Yer altının dinamik esneklik direnişleri ve yerin dayanımı, taşıma gücü, yer altı suyu varlığı, yer altı yapısı, deprem bölgelenmesi, yer kırıklıklarının hareketleri, oturma, sıvılaşma ve yer kaymalarının boyutları gibi zeminin fizikî özelliklerini belirleyen çalışmalar yönünden jeofizik mühendislerince, 2) Sondajlar, arazi çalışmaları, zemin ve kaya mekaniği, laboratuvar deneylerini ihtiva eden zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel-zemin, zemin profili ve zemini oluşturan birimlerin fizikî ve mekanik özelliklerini konu alan çalışmalar yönünden jeoloji mühendislerince, 3) Zemin mekaniği, zemin dinamiği ve zemin emniyet gerilmesi hesaplaması gibi çalışmalar yönünden inşaat ve jeoloji mühendislerince, 4) Mühendislik hizmetleri standartlarına uygun, detaylı olarak hazırlanan ve parselin bulunduğu zeminin durumunu bu fıkrada belirtilen çalışmalar ve analizler ile açıklayan, çalışmanın içeriği bakımından ilgili mühendislik disiplinlerine mensup mühendislerce, Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belge olarak ifade edilmiştir.
05.02.2008 günlü, 26778 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya jeoloji veya jeofizik mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir” cümlesindeki “inşaat veya jeofizik mühendisi” ibaresinin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesi’nin 09.07.2010 günlü, E:2008/3362, K:2010/7428 sayılı kararıyla ” Danıştay Onüçüncü Dairesinin 19.12.2006 günlü, E:2005/6317, K:2006/4853 sayılı kararında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığının dosyadaki mevcut görüşünde, zemin etüdünün, yapı veya parsel bazına inildiğinde, yapı özellikleri de dikkate alınarak gerçekleştirilen zemin araştırmaları; buna ilişkin raporların da, sondaj, arazi ve zemin/kaya mekaniği laboratuvar deneylerini kapsayan, zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel zemini profili ve profil içerisinde yer alan birimlerin fiziksel ve mekanik özelliklerinin sunulduğu araştırma raporları olduğu, temel sistemi tasarımında esas alınacak bir veri tabanı oluşturmanın bu raporların amacı olduğu, bu çalışmaların jeoloji mühendisi veya ilgili alanda uzmanlaşmış inşaat mühendisi tarafından bağımsız olarak veya müştereken yapılması gerektiğinin belirtildiği, yine Danıştay Altıncı Dairesinin 25.12.2001 tarihli, E:2000/4743, K:2001/6466 sayılı kararında da, ‘sondajlar ve arazi çalışmaları, zemin/kaya mekaniği, laboratuvar deneylerini kapsayan zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel zemin, zemin profili ve zemini oluşturan birimlerin fiziksel ve mekanik özelliklerini konu alan çalışmaların jeoloji mühendislerince, zemin mekaniği, zemin dinamiği, zemin emniyet gerilmesi hesaplarının ise inşaat ve jeoloji mühendislerince ortaklaşa yapılması gerekmektedir.” gerekçesine yer verildiği, anılan kararlar ve karardaki Mühendislik Fakültesi Dekanlığı görüşü doğrultusunda uyuşmazlığa konu yönetmelik hükmü değerlendirildiğinde, laboratuvarlarda zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçisi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi çalıştırılması zorunlu olduğundan anılan zorunluluğu öngörmeyen yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 07.05.2014 günlü, E:2011/1149, K:2014/2026 sayılı kararıyla onanmıştır.
Yargı kararları uygulanarak yeniden düzenlenen Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13.maddesinin 4.fıkrasında, “Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir. Zemin deneyleri konusunda laboratuar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar zorunlu olmak üzere, denetçi belgesine sahip inşaat veya jeofizik mühendisi istihdam edilir.” düzenlemesi getirilerek, laboratuvarlarda zemin deneyleri konusunda laboratuar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisinin istihdam edileceği ifade edilmiştir.
İncelenen davada, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile anılan mevzut hükümleri, yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde, laboratuvarlarda zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçisi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi çalıştırılması zorunlu olduğu sonucuna ulaşıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Daire since duruşma için taraflara önceden bildirilen 11/11/2020 tarihinde, davacı vekili Av. …’un ve davalı idare vekili Hukuk Müşaviri V. … ve Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Daire Başkanı …’ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından, 09/03/2019 tarih ve 30709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına Dair Tebliğ ekinde yer aman Zemin ve Temel Etütleri Uygulama Esasları ve Rapor Formatının “Laboratuvar Deneyleri” başlıklı 7.2.2.5 kısmında geçen “projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından” ibaresinin iptali istenmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 28.maddesinde, “Bu Kanun kapsamındaki mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetine ilişkin harita, plan, etüt, proje ve eklerinin düzenlenmesi ve bunların yerine getirilmesinin; uygulamada bulunulacak alanın, yerleşme merkezinin ve yapının sınıfına, özelliğine ve büyüklük derecesine göre, uzmanlık alanlarına uygun olarak 38’inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları, işlerini bu Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur.” hükmüne, 38.maddesinde de, “Halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre, mühendisler, mimarlar, şehir plancıları deruhte ederler. Yapıların, mimari, statik ve hertürlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek olan fen adamları deruhte ederler.” hükmüne yer verilmiştir.
18.03.2018 tarih ve 30364 sayılı mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği eki Deprem Etkisi Altında Binaların Tasarımı İçin Esaslar’ın 16A.3.1 kısmında, “Laboratuvar deneyleri, araştırma alanındaki zemin özelliklerini en çok 2 m. aralıklar ile tanımlamaya yeterli sayı ve derinliklerde, yapı ve zeminin özelliklerine göre projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından planlanacak ve yetkili laboratuvarlarda yapılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13.maddesinin 4.fıkrasında ise, “Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir. Zemin deneyleri konusunda laboratuar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar zorunlu olmak üzere, denetçi belgesine sahip inşaat veya jeofizik mühendisi istihdam edilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
03.07.2017 tarih ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 4.maddesinin 1.fıkrasının (ççççç) bendinde, zemin ve temel etüt raporu, “Her bir parsel için ayrı ayrı olmak üzere, yapının temel ve statik hesaplarının yapılabilmesi için zemin araştırma verileri ile geoteknik değerlendirmeleri içeren Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hazırlanan raporu” olarak tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin 57.maddesinin 6.fıkrasının (a) bendinde de, “Statik projeye esas teşkil edecek zemin ve temel etüdü raporu; 1) Yer altının dinamik esneklik direnişleri ve yerin dayanımı, taşıma gücü, yer altı suyu varlığı, yer altı yapısı, deprem bölgelenmesi, yer kırıklıklarının hareketleri, oturma, sıvılaşma ve yer kaymalarının boyutları gibi zeminin fizikî özelliklerini belirleyen çalışmalar yönünden jeofizik mühendislerince, 2) Sondajlar, arazi çalışmaları, zemin ve kaya mekaniği, laboratuvar deneylerini ihtiva eden zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel-zemin, zemin profili ve zemini oluşturan birimlerin fizikî ve mekanik özelliklerini konu alan çalışmalar yönünden jeoloji mühendislerince, 3) Zemin mekaniği, zemin dinamiği ve zemin emniyet gerilmesi hesaplaması gibi çalışmalar yönünden inşaat ve jeoloji mühendislerince, 4) Mühendislik hizmetleri standartlarına uygun, detaylı olarak hazırlanan ve parselin bulunduğu zeminin durumunu bu fıkrada belirtilen çalışmalar ve analizler ile açıklayan, çalışmanın içeriği bakımından ilgili mühendislik disiplinlerine mensup mühendislerce, Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir.” kuralı yer almaktadır.
09/03/2019 tarih ve 30709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına Dair Tebliğ ekinde yer aman Zemin ve Temel Etütleri Uygulama Esasları ve Rapor Formatının “Laboratuvar Deneyleri” başlıklı 7.2.2.5 maddesinde, “Araştırma çukuru veya sondaj çalışmaları sırasında alınan deney numuneleri (zemin, kaya veya yeraltısuyu) TS EN ISO 22475-1’e uygun biçimde alınmalı ve en kısa sürede yetkilendirilmiş laboratuvarlardan birine, EK-9 ve EK-10’da verilen numune alma tutanağı ile birlikte iletilmelidir. Laboratuvar deneyleri, yapı ve zeminin özelliklerine göre projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından planlanmalı ve deney sonuçları rapor ekinde verilmelidir.” düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyada bulunan Danıştay Onüçüncü Dairesinin 19.12.2006 tarihli, E:2005/6317, K:2006/4853 sayılı kararında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığının dosyadaki mevcut görüşünde, zemin etüdünün, yapı veya parsel bazına inildiğinde, yapı özellikleri de dikkate alınarak gerçekleştirilen zemin araştırmaları; buna ilişkin raporların da, sondaj, arazi ve zemin/kaya mekaniği laboratuvar deneylerini kapsayan, zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel zemini profili ve profil içerisinde yer alan birimlerin fiziksel ve mekanik özelliklerinin sunulduğu araştırma raporları olduğu, temel sistemi tasarımında esas alınacak bir veri tabanı oluşturmanın bu raporların amacı olduğu, bu çalışmaların jeoloji mühendisi veya ilgili alanda uzmanlaşmış inşaat mühendisi tarafından bağımsız olarak veya müştereken yapılması gerektiği belirtilmiş, yine Dairemizin 25.12.2001 tarihli, E:2000/4743, K:2001/6466 sayılı kararında da, “Sondajlar ve arazi çalışmaları, zemin/kaya mekaniği, laboratuvar deneylerini kapsayan zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel zemin, zemin profili ve zemini oluşturan birimlerin fiziksel ve mekanik özelliklerini konu alan çalışmaların jeoloji mühendislerince, zemin mekaniği, zemin dinamiği, zemin emniyet gerilmesi hesaplarının ise inşaat ve jeoloji mühendislerince ortaklaşa yapılması gerekmektedir.” gerekçesine yer verilmiştir.
Dava konusu Formatta da, zemin ve temel etüt ekibinin, zemin ve temel etüdü sorumlusu mühendis tarafından oluşturulan, etüt kategorisinin gerektirdiği çalışmalara uygun olarak inşaat, jeoloji ve jeofizik mühendislerinin yer aldığı çalışma grubu olduğu; sondajların kot ve koordinatları (WGS84 koordinat sistemi), sondaj makinesinin türü, trafik tescil veya ruhsat tarihi, sondörün adı ve soyadı, sondajın başlangıç ve bitiş tarihleri, hava durumu, yeraltı suyuna ilişkin olarak sondajlar sırasında ve sondajların tamamlanmasından sonra yapılan gözlemler, zemin birimlerinin düşey yöndeki değişimleri, zemin tanımlamaları, deneyler için alınan numunelerin kalitesi ve sınıfı (örselenmiş veya örselenmemiş), arazide yapılan deneyler, sondajdan sorumlu olan ve logu hazırlayan jeoloji mühendisi tarafından EK-5’te verilen logdabelirtilen asgari bilgileri sağlayacak şekilde kayıt altına alınması ve imzalanarak raporda sunulması gerektiği; zemin ve temel etütlerinde; Kategori 1 kapsamındaki çalışmaların jeoloji mühendisleri ile etüt planlamasına göre ilaveten jeofizik mühendisleri tarafından, Kategori 2’dekilerin jeoloji ve inşaat mühendisleri ile etüt planlamasına göre ilaveten jeofizik mühendisleri tarafından, Kategori 3’dekilerin ise jeoloji, inşaat ve jeofizik mühendisleri tarafından ilgili oldukları rapor bölümlerine göre ortaklaşa yürütüleceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan düzenlemelerden, laboratuvar deneylerinin planlaması, alınacak numune adedi ve yerleri, ihtiyaca göre yapılacak deneylerin tespitini içerdiği, yerinde numune alımı, sondaj yapılması, zemin karakteristiklerinin tespiti gibi hususları içermediği anlaşılmaktadır. Planlama dahilinde laboratuvar deneyleri, alınan numuneler yönünden ilgili personel tarafından yapılacaktır. Bu bağlamda, projeden sorumlu inşaat mühendisinin herhangi bir laboratuvar deneyi veya sondaj yapması mümkün olmayacaktır. Projeden sorumlu inşaat mühendisi, salt numunelerin yerleri ve laboratuvar deneylerinin projeye uygun olarak yönlendirilmesi ve belirlemesinden sorumlu olacaktır.
Buna göre, jeoloji mühendisliğine dair işlerin diğer mühendislik alanında çalışanlara verilmediği, bir kısım işin jeoloji mühendislerince diğer bir kısım çalışmaların ise ortaklaşa yapılacağı, laboratuvar deneylerinin salt planlaması ve deney sonuçlarının rapor ekinde verilmesi görevinin projeden sorumlu inşaat mühendislerince yapılmasının imar mevzuatına aykırılık oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu ibarede imar mevzuatına aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 11/11/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Dava,09/03/2019 tarih ve 30709 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esasları ve Rapor Formatına Dair Tebliğ ekinde yer aman Zemin ve Temel Etütleri Uygulama Esasları ve Rapor Formatının “Laboratuvar Deneyleri” başlıklı 7.2.2.5 kısmında geçen “projeden sorumlu inşaat mühendisi tarafından” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
05.02.2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya jeoloji veya jeofizik mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir” cümlesindeki “inşaat veya jeofizik mühendisi” ibaresinin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesi’nin 09.07.2010 günlü, E:2008/3362, K:2010/7428 sayılı kararıyla ” Danıştay Onüçüncü Dairesinin 19.12.2006 günlü, E:2005/6317, K:2006/4853 sayılı kararında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığının dosyadaki mevcut görüşünde, zemin etüdünün, yapı veya parsel bazına inildiğinde, yapı özellikleri de dikkate alınarak gerçekleştirilen zemin araştırmaları; buna ilişkin raporların da, sondaj, arazi ve zemin/kaya mekaniği laboratuvar deneylerini kapsayan, zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel zemini profili ve profil içerisinde yer alan birimlerin fiziksel ve mekanik özelliklerinin sunulduğu araştırma raporları olduğu, temel sistemi tasarımında esas alınacak bir veri tabanı oluşturmanın bu raporların amacı olduğu, bu çalışmaların jeoloji mühendisi veya ilgili alanda uzmanlaşmış inşaat mühendisi tarafından bağımsız olarak veya müştereken yapılması gerektiğinin belirtildiği, yine Danıştay Altıncı Dairesinin 25.12.2001 tarihli, E:2000/4743, K:2001/6466 sayılı kararında da, ‘sondajlar ve arazi çalışmaları, zemin/kaya mekaniği, laboratuvar deneylerini kapsayan zemin-yapı etkileşiminin analizinde kullanılacak temel zemin, zemin profili ve zemini oluşturan birimlerin fiziksel ve mekanik özelliklerini konu alan çalışmaların jeoloji mühendislerince, zemin mekaniği, zemin dinamiği, zemin emniyet gerilmesi hesaplarının ise inşaat ve jeoloji mühendislerince ortaklaşa yapılması gerekmektedir.” gerekçesine yer verildiği, anılan kararlar ve karardaki Mühendislik Fakültesi Dekanlığı görüşü doğrultusunda uyuşmazlığa konu yönetmelik hükmü değerlendirildiğinde, laboratuvarlarda zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçisi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi çalıştırılması zorunlu olduğundan anılan zorunluluğu öngörmeyen yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiş, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 07.05.2014 günlü, E:2011/1149, K:2014/2026 sayılı kararıyla onanmıştır.
Yargı kararları uygulanarak yeniden düzenlenen Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13.maddesinin 4.fıkrasında, “Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir. Zemin deneyleri konusunda laboratuar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar zorunlu olmak üzere, denetçi belgesine sahip inşaat veya jeofizik mühendisi istihdam edilir.” düzenlemesi getirilerek, laboratuvarlarda zemin deneyleri konusunda laboratuar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisinin istihdam edileceği ifade edilmiştir.
İncelenen davada, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile anılan mevzut hükümleri, yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde, laboratuvarlarda zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçisi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi çalıştırılması zorunlu olduğu sonucuna ulaşıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptali gerekirken davanın reddi yolundaki Dairemiz kararına katılmıyorum.