Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/13779 E.  ,  2020/8063 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/13779
Karar No : 2020/8063

KKARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVACI) : … Genel Müdürlüğü/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 11/02/2019 tarih ve E:2018/3550, K:2019/502 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem… Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki, …ili, merkez, … beldesi, … sayılı parselin imar planında “park alanı” olan kullanımının “TCDD alanı” olarak değiştirilmesi istemi ile yapılan başvurunun reddine ilişkin 06/08/2007 tarih ve 783 sayılı … Belediye Başkanlığı işleminin, bu işlemin dayanağı olan 27/07/2007 tarih ve 32674 sayılı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin, …Belediye Meclisinin 01/11/2005 tarih ve 11 sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 Ölçekli … Uygulama İmar Planının ve …Büyükşehir Belediye Meclisinin 11/08/2005 tarih ve 1065 sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dosyadaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, 06/08/2007 tarih ve 783 sayılı … Belediye Başkanlığı işleminin iptali yolunda verilen karara ilişkin kısım kesinleştiğinden, 1/1000 ölçekli uygulama ve 1/5000 ölçekli nazım imar planları bakımından Danıştay Altıncı Dairesinin 12/11/2013 tarihli, E:2012/1769, K:2013/6754 sayılı bozma kararına uyularak; 1/25.000 ölçekli nazım imar planının, 1/5000 ölçekli nazım imar planının ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının içerdikleri detaylar açısından dava konusu parsel ve yakın çevresi açısından birbirleri ile uyum içinde olduğu, park fonksiyonu verilmiş olan parselin, lojistik köy olarak ayrılmış büyük ölçekli alan ile konut alanları arasında bir “tampon yeşil alan” görevi gördüğü, konut ve lojistik alan kullanımının birbirleri ile uyumlu fonksiyonlar olmadığı, lojistik alanın genel olarak büyük nakliye araçlarının ve depolama tesislerinin yer alacağı, konut bölgesi ile birbirinden net olarak ayrılması gereken bir kentsel kullanım olduğu, park kullanımının hem çevresel alanda ayrılmış olan konut alanlarının rekreasyon gereksinimine yanıt vermediği, hem de kentsel arazi kullanımı ilkeleri açısından birbirinden tampon yeşil ile ayrılması gereken fonksiyon alanları olduğu, ayrıca imar planları irdelendiğinde dava konusu parselin kuzeyinde lojistik alan planlanmasına müsaade edilerek oldukça büyük alanların bu fonksiyona ayrıldığı, dava konusu parsele önerilmiş olan park alanı fonksiyonunun planlama ilkeleri, planlama teknikleri ve kamu yararı açısından uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdüğü iddiaların değerlendirilmediği, Danıştay tarafından karar verilirken bölgenin sanayi ve teknoloji kenti ulaşım ve lojistik merkezi olmasının ve tüm bu özelliklerin birbirleri ile entegrasyon içerisinde olması gerektiği hususunun gözden kaçırıldığı, taşınmazın devamında çok büyük demiryolu lojistik merkezinin bulunduğu ve lojistik merkezin karayolu D-100 (E-5) bağlantısının dava konusu taşınmaz üzerinden sağlanacağı ve çevre yoluna çıkışının bu alanda yapılacak bağlantı ile mümkün olacağı, Türkiye ile diğer ülkeler arasında imzalanan antlaşmalar gereğince yapılacak taşımaların alanda kurulan demiryolu lojistik köyü üzerinden sağlanacağı, tekel niteliğinde hizmet gören davacı kuruluşun dava konusu alanda demiryolu taşımacılığı yapmasının imkansız hale getirildiği, konuyla ilgili tüm kurumlardan görüş alınması gerekirken görüş alınmadığı, stratejik öneme haiz konunun yerel düzeyde değil ulusal boyutta değerlendirilmesi gerektiği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
…Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
… Belediye Başkanlığı tarafından; savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 11/02/2019 tarih ve E:2018/3550, K:2019/502 sayılı kararı kaldırılarak Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 11/02/2019 tarih ve E:2018/3550, K:2019/502 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : … Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki, … m2 büyüklüğündeki, … ili, merkez, … beldesi, … sayılı parselin, demiryolu güzergahının değişmesi nedeniyle park alanına çevrilmesine ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişiklikleri davacı kuruluşun görüşüne başvurulmaksızın gerçekleştirilmiş, davacı kuruluş tarafından, anılan taşınmazın, imar planında “park alanı” olan kullanımının “TCDD alanı” olarak değiştirilmesi istemi ile yapılan başvurunun reddine ilişkin 06/08/2007 tarih ve 783 sayılı … Belediye Başkanlığı işleminin tesis edilmesi üzerine anılan işlem ile bu işlemin dayanağı olan; 27/07/2007 tarih ve 32674 sayılı …Büyükşehir Belediye Başkanlığının, “…mevcut demiryolu güzergahının kuzeyinde yer alan park alanının demiryolu ile işlevsel bütünlüğünün olmamasından dolayı…” talebin uygun olmadığına ilişkin işleminin, … Belediye Meclisinin 01/11/2005 tarih ve 11 sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 Ölçekli … Uygulama İmar Planının ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisinin 11/08/2005 tarih ve 1065 sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD), 6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde faaliyette bulunan bir iktisadi devlet teşekkülüdür.
6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanunun 3.maddesinin 2.fıkrasının (a) bendinde; TCDD’nin görevleri arasında ulusal demiryolu altyapı ağı üzerindeki demiryolu trafiğini tekel olarak yönetmek sayılmış, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnamenin tanımlar ve kısaltmalar başlıklı 2. maddesinin 4046 sayılı Kanunun 34.maddesiyle değişik 3. fıkrasında: “Kamu iktisadi kuruluşu ‘Kuruluş’; sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür.” şeklinde tanımlanmış ve anılan Kararnamenin eki listede Kamu İktisadi Kuruluşları arasında yer verilmiştir. Kuruluşun, 04/06/2016 tarihli, 29732 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ana Statüsünün 1.maddesinde amaç ve kapsamı, 4.maddesinde ise faaliyetleri alanı ve görevleri düzenlenmiş, bu çerçevede “Yüksek hızlı ve hızlı tren taşımacılığı için demiryolu altyapısı yapmak, demiryolu altyapı işletmeciliği yapmak, demiryolu trafiğini yönetmek, liman, iskele, rıhtım ve ulusal demiryolu altyapısı ağının devamı niteliğinde olan güzergahlarda feribot işletmeciliği yapmak, demiryolu altyapı işletmeciliği ve feribot işletmeciliği için gerekli her türlü çeken ve çekilen araç, malzeme ve gereçleri üretmek ve işletmek” görevleri verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.Aynı Kanunun 8.maddesinin 1.fıkrasının (e) bendi; “Kamu kurum ve kuruluşları veya plan müellifleri; ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından plana ilişkin görüşlerini alır. Kurum ve kuruluşlar, görüşlerini en geç otuz gün içerisinde bildirmek zorundadır. Görüş bildirilmesi için etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu süre içerisinde görüş bildirilmediği takdirde plan hakkında olumsuz bir görüşün bulunmadığı kabul edilir.” hükmüne yer vermiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı Kuruluş, demiryolu ulaştırması alanında tekel niteliğindeki mal ve hizmeti kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulmuş olup, gördüğü kamu hizmeti imtiyaz sayılmaktadır.
İmar planlarının yapılması sürecinde, tekel niteliğinde hizmet sunan ve bu hizmeti kamu yararı gözeterek üretmek durumunda olan davacı Kuruluşun, gördüğü kamu hizmetinin önemi ve özelliklerine dönük ihtiyaçlarının dikkate alınması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, … Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki, … m2 büyüklüğündeki dava konusu taşınmazın, Hızlı Tren Projesi kapsamında kalmadığından bahisle imar planı değişikliği yapılarak “TCDD alanı” olan işlevi “park alanı” olarak değiştirilmiş ise de, plan değişikliği yapılırken davacı kuruluşun görüşüne başvurulmadığı, davacı tarafından işlemin öğrenilmesi üzerine; söz konusu alanın, …Lojistik Köy Projesi’nin gündemde olduğu ve … Hızlı Tren Projesinin kesin güzergahı henüz belirlenmediğinden TCDD alanı olarak planlanması gerektiğine ilişkin yapılan itirazın davalı idarece dikkate alınmadığı ve talebin reddine dair işlemlerin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, …Lojistik Köy Projesi incelenmediği gibi bilirkişi kurulunda demiryolu ulaşımı konusunda uzman bilirkişinin de bulunmadığı görülmektedir.
Dairemizin, 08/06/2020 tarihli ve E:2019/13779 sayılı ara kararı ile davacıdan; uyuşmazlık konusu alanın … Lojistik Köy Projesi kapsamında kaldığını gösterir bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenilmesi üzerine dava dosyasına giren bilgi ve belgelerden …Lojistik Köy Projesi kapsamında kullanılacağı anlaşılan dava konusu alanın, yatırımcı kuruluş görüşüne dahi başvurulmadan, kamu hizmetlerine ilişkin ihtiyaçlar, proje bütünlüğü, koruma-kullanma dengesi ve kamu yararı gözetilmeksizin imar planındaki kullanım kararının değiştirilemeyeceği açıktır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince dava konusu alanda yeni imar planı değişikliği/revizyonu yapılıp yapılmadığı araştırılarak gerekirse, konunun uzmanı bilirkişilerden oluşturulacak yeni bir bilirkişi heyetinden, alana ilişkin lojistik köy projesi ve yatırımcı kuruluş görüşü de incelenmek suretiyle alınacak rapor değerlendirilerek uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemlerde ve davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 23/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.