Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/12074 E.  ,  2020/11175 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12074
Karar No : 2020/11175

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVACI) : Kapatılan … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ortağı …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVACI : Kapatılan … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ortağı … (Müteveffa)

İSTEMİN KONUSU : Dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın iptale ilişkin kısmının bozulmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 18/09/2018 tarih ve E:2015/915, K:2018/5324 sayılı kararının davacılardan …’e ilişkin kısmının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan binada ruhsat ve eki onaylı mimari projesine aykırı olarak ilave ve değişiklikler yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca tespite konu imalatların yıkılmasına ve aynı Kanun’un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca müteahhit sıfatı ile … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına 53.515,35-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; uyuşmazlık konusu binadaki ruhsat ve eki projesine aykırılıkların dava konusu işlemin dayanağı niteliğindeki yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, encümen kararının yıkıma ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Buna karşın, İdare Mahkemesince, yapı tatil tutanağı ile tespit edilen aykırılıkların bir kısmının 2004 yılında önce, bir kısmının ise bu tarihten sonra yapıldığı hususunun anılan tutanakta belirtildiği, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5940 sayılı Kanun’un ikinci maddesi ile değiştirilen 42. maddesinin 09/12/2009 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdiği, suç ve cezaların kanuniliği ilkesi uyarınca bir fiili yasaklayan veya fiile ceza öngören yasal düzenlemenin uygulanabilmesi için, fiilin meydana geldiği tarihte yürürlükte olması gerektiği, bir kısmı 2004 yılından önce yapılan imalatlar nedeniyle davacıların ortağı olduğu şirket adına müteahhit sıfatıyla 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca para cezası verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin yıkıma ilişkin kısmı hukuka uygun bulunarak anılan kısım yönünden davanın reddine; hukuka aykırı bulunan para cezası verilmesine ilişkin kısım yönünden ise işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Dava konusu encümen kararının yıkıma ilişkin kısmı yönünden davanın reddi, para cezasına ilişkin kısmının ise iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının temyiz edilen …’e para cezası verilmesine ilişkin kısmında; 5940 sayılı Kanun ile değişik 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinin yürürlüğe girdiği 17/12/2009 tarihinden sonra 03/10/2012 tarihinde düzenlenen yapı tatil tutanağı ile ruhsat ve eki projesine aykırı imalatların tespit edildiği, İdare Mahkemesince para cezasının esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, ruhsata aykırılıkların bir kısmının 2004’ten önce, 5940 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önceki dönemde yapıldığı gerekçesiyle para cezasının …’e ilişkin kısmının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı; …’e para cezası verilmesine ilişkin ilişkin kısmında ise, anılan davacının temyize konu İdare Mahkemesi kararı verildikten sonra 04/10/2014 tarihinde vefat ettiği, bu nedenle 2577 sayılı Kanun’un 26. maddesi uyarınca vefat eden … açısından dava dilekçesinin para cezasına ilişkin kısmının iptaline karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemin yıkıma ilişkin yönünden davanın reddi; para cezası verilmesine ilişkin kısmının ise iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının temyiz edilen para cezasına ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI: Davacılardan … tarafından, hakkında para cezası uygulanan … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin kurulduğu tarihte yürürlükte bulunan mevzuat gereği en az iki ortağının bulunmasının zorunlu olması nedeniyle, müteveffa eşi … ile birlikte ortak olduğu, anılan şirketin karar mekanizmasında kendisinin yer almadığı; öte yandan, tespite konu yapının inşa edildiği 1997 yılından sonra müteahhit sıfatı ile ortağı olduğu şirket tarafından teslim edilen yapıda, 2004 yılından sonra yapılan aykırılıklar nedeniyle adına para cezası verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülerek, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın …’e ilişkin kısmının düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının davacıların ortağı olduğu ve tasfiye edilen şirket adına verilen para cezasının iptali isteminin …’e ilişkin kısmının, Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 18/09/2018 tarih ve E:2015/915, K:2018/5324 sayılı kararının davacılardan …’e ilişkin kısmı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 2 bodrum kat + zemin kat + 3 normal kat ve çatı katından oluşan binanın onaylı mimari projesine aykırı olarak imal edildiği, çatı katında projeye aykırı oluşturulan teraslarının bir kısmında kapalı alan oluşturulduğu, bir kısmının ise üzerinin kapatıldığı; binanın 2004 yılında önce, teraslarda yapılan imalatların ise 2004 yılından sonra yapıldığı, … tarihli, … cilt, … yaprak numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiş; söz konusu yapı tatil tutanağı ekinde yer alan krokide ise, aykırılıkta etkilenen alanın 2. bodrum katta 203 m2, 1. bodrum katta 217 m2, zemin kat ile 1., 2. ve 3. normal katlarda 213 x 4 = 852 m2, çatı katında ise 231 m2 olmak üzere, toplam 1.575 m2 olduğu belirlenmiştir.
Anılan yapı tatil tutanağı ve eki kroki esas alınarak, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca tespite konu imalatların yıkılmasına ve aynı Kanun’un 42. maddesi uyarınca müteahhit sıfatı ile … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına 53.515,35-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, … tarihli, … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” kenar başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında, “Ceza sorumluluğu şahsidir” hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinde; “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (…)” şeklinde düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Ceza sorumluluğunun şahsiliği ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılamaması, başka bir anlatımla bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulamamasıdır. Anayasanın 38. maddesinde idari ve adli cezalar arasında bir ayrım yapılmadığından idari para cezaları da bu maddede öngörülen ilkelere tabidir.
Cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca; 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre verilecek olan para cezasının ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıyı fiilen yapan ya da yaptıran kişi adına, bir başka ifade ile yapı sahibi adına verilmesi gerekmektedir. Yapı sahibinin ise her zaman taşınmaz maliki ile aynı kişi olması zorunlu olmadığından ruhsatsız yapıyı yapan kişinin taşınmaz malikinden farklı bir kişi olduğunun anlaşılması durumunda, taşınmaz maliki adına değil yapıyı yapan adına para cezası verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; tespite konu bina için … tarihli yapı ruhsatının düzenlendiği, anılan yapı ruhsatında … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti’nin yapı müteahhidi olarak yer aldığı, tespite konu imalatlardan bir kısmının 2004 öncesinde, bir kısmının ise 2004 sonrasında yapıldığı hususunun ise, dava konusu encümen kararının dayanağı niteliğindeki … tarihli, … cilt, … yaprak numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği; davacılar tarafından 1997 yılında yapı ruhsatı alınan yapının yıllar önce inşa edilip teslim edildiği ve bu tarihten sonra yapılan aykırılıklar nedeniyle müteahhit sıfatı ile ortağı olduğu şirket adına para cezası verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı hususlarının iddia olunduğu görülmektedir.
Öte yandan, davacı … ve müteveffa …’in ortağı olduğu, … Mobilya İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin, … tarih ve … karar numaralı ortaklar kurulu toplantısında tasfiyesine karar verildiği ve anılan kararın, 17/06/2009 tarihli, 7334 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlandığı görülmektedir.
Bu durumda; uyuşmazlık konusu binanın inşası sürecinde ruhsat ve eki projesine aykırı yapılan ilave ve değişikliklerin, davalı idare tarafından tespit edilmesi ve yalnızca bu kısımların etkilediği alan dikkate alınarak 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca hesaplanan para cezasının, davacıların ortağı olduğu (dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte tasfiye sürecinde olan) müteahhit şirket adına uygulanması gerekirken; binanın inşası aşamasında yapıldığı tespit edilen aykırılıkların yanı sıra, binanın yapımının tamamlanmasının ardından, 2004 yılından sonra yapıldığı dava konusu işlemin dayanağı yapı tatil tutanağında belirtilen aykırılıkların da dikkate alınması suretiyle hesaplanan ve davacıların ortağı olduğu ve tasfiye edilen şirket adına uygulanan para cezasında, “cezaların şahsiliği ilkesi” uyarınca hukuka uyarlık; para cezasının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının temyiz edilen …’e ilişkin kısmında ise, sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının karar düzeltme isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle, yıkıma ilişkin kısım yönünden davanın reddi, para cezasına ilişkin kısım yönünden ise işlemin iptali yolunda verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, para cezası verilmesine yönelik işlemin …’e ilişkin kısmının, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Davacılardan müteveffa …’e para cezası verilmesine ilişkin kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 18/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.