Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/11071 E. , 2020/8925 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11071
Karar No : 2020/8925
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya, Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi ve 23. maddesi uyarınca …-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 18/07/2017 tarihli ve 2017/4667 sayılı …Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:.., K:… sayılı kararda; dava konusu işlemin dayanağı olan çevre denetim tutanağının usulüne uygun olarak düzenlenmediği, araçların bizatihi durdurularak hafriyat taşıma izin belgesinin istenilip istenilmediği belirtilmeksizin araç takip sisteminden yapılan incelemeye istinaden tutanak hazırlandığı, davacı şirkete ait araçla izinsiz hafriyat dökümü yapıldığının tespit edildiği gerekçesiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İşlemin hukuka uygun olduğu, Çevre Kanununa Göre Verilecek İdari Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ile Tahsili Hakkında Yönetmeliğin “İhlalin Tespiti” başlıklı 10. maddesini hükmüne uygun olarak ihlalin tespitine ilişkin döküm yapılan sahaya ait çeşitli tarihlerde çekilen fotoğraflar, 25/03/2017 tarihli çevre denetim tutanağı, döküm yapılan parsel maliki tarafından imzalanan 27/05/2017 tarihli çevre denetim tutanağı, 03/07/2017 tarihli tarihli çevre denetim tutanağı ile değişik tarihlere ait araç takip sistemi kayıtlarının ihlali kanıtladığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunulma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ….’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davalı idare tarafından, 25/03/2017 tarihinde, … İlçesi, … Mahallesinde yapılan denetimde … ada … nolu parsel sayılı taşınmaza izinsiz dolgu yapılığının tespit edilmesi üzerine araç takip sistemi üzerinden yapılan incelemede, davacı adına kayıtlı, Hafriyat Taşıma İzin Belgesi bulunan … plakalı araç ile farklı tarihlerde dolgu yapıldığının tespit edilerek 29/B/113 sayılı Çevre Denetim Tutanağının düzenlenerek alanın fotoğraflandığı, 29/03/2017 tarihli, 52692 sayılı yazı ile hafriyat atıklarının kaldırılarak izinli döküm sahalarına gönderilmesi, döküm yapılan alanın eski haline getirilmesi için davacıya 15 gün süre verildiği, yine 27/05/2017 tarihinde …İlçesi, …Mahallesinde yapılan denetimde, davacı adına kayıtlı olan ve Hafriyat Taşıma İzin Belgesi bulunmayan … plakalı araç ile … ada … parsel sayılı taşınmaza izinsiz döküm yapıldığının tespit edilerek ve araç taşınmazda fotoğraflanarak 2017/1/58 sayılı Çevre Denetim Tutanağının düzenlendiği, verilen süre sonunda yapılan denetimde, …Mahallesi … ada … nolu parseldeki atıkların kaldırılmadığı aynca yapılan tebligat sonrasında da davacıya ait … plakalı araç ile farklı tarihlerde döküm yapıldığı araç takip sistemi üzerinden yapılan incelemede tespit edilerek 03/07/2017 tarihli 29/B/151 sayılı Çevre Denetim Tutanağının düzenlendiği, yine davacıya ait …, … plakalı araçlar ile tebligat tarihinden sonra da döküme devam edildiğinin araç takip sistemi üzerinden tespit edilmesi üzerine, davacının daha önce de izinsiz hafriyat dökümü yaptığından bahsile iki ayrı idari para cezası daha tesis edildiğinden bahisle tekerrür hükümleri de uygulanmak suretiyle Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi ve 23. maddesi uyarınca, idari para cezası iki kat arttırılarak, .. Büyükşehir Belediye Encümeninin 18/07/2017 tarihli ve 2017/4667 sayılı kararı ile davacıya … TL idari para cezası verilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2872 sayılı Çevre Kanununun ”Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde; ”Atığın; Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi” ifade edeceği düzenlendikten sonra, ”Kirletme Yasağı” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ”Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.” hükmüne; ”İdari Nitelikli Para Cezaları” başlıklı 20. maddesinin ”r” bendinde ise; ”Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.” hükmüne, “Fiillerin tekrarı” başlıklı 23. maddesinde; “Bu Kanunda belirtilen idarî para cezaları, bu cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, 24. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını taşımak isteyen kişi veya kuruluşların mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyeye, dışında ise mahallin en büyük mülki amirine başvurarak “Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma İzin Belgesi” almakla yükümlü oldukları kuralına yer verilmiş, 34. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarının, Yönetmelikte belirtilen idari ve teknik esaslar doğrultusunda, yalnızca projesinde belirtilen ve bu amaçla hazırlanmış/seçilmiş ve gerekli izinleri alınmış döküm sahalarında depolanabileceği, izinsiz hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıkları için depolama sahası açılamayacağı ve işletilemeyeceği, izinsiz açanlar, işletenler, döküm yapan üreticiler ve taşıyıcılar hakkında Kanunun belirlediği cezaların uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; 25/03/2017 tarihinde yapılan denetimde 118 ada 41 nolu parsel sayılı taşınmaza izinsiz dolgu yapıldığının tespit edilmesi üzerine, araç takip sistemi üzerinden geriye dönük olarak yapılan incelemede, davacı adına kayıtlı, Hafriyat Taşıma İzin Belgesi bulunan … plakalı araç ile farklı tarihlerde dolgu yapıldığının tespit edilerek 29/B/113 sayılı Çevre Denetim Tutanağının düzenlendiği, 29/03/2017 tarihli, 52692 sayılı yazı ile hafriyat atıklarının kaldırılarak izinli döküm sahalarına gönderilmesi, döküm yapılan alanın eski haline getirilmesi için davacıya 15 gün süre verildiği, yine 27/05/2017 tarihinde alanda yapılan denetimde, davacı adına kayıtlı olan ve Hafriyat Taşıma İzin Belgesi bulunmayan … plakalı araç ile taşınmaza izinsiz döküm yapıldığının tespit edilerek, araç taşınmazda fotoğraflanarak 2017/1/58 sayılı Çevre Denetim Tutanağının düzenlendiği, verilen süre sonunda yapılan denetimde, … Mahallesi … ada … nolu parseldeki atıkların kaldırılmadığı, ayrıca yapılan tebligat sonrasında da … plakalı araç ile farklı tarihlerde döküm yapıldığının araç takip sistemi üzerinden yapılan incelemede tespit edilerek 03/07/2017 tarihli 29/B/151 sayılı Çevre Denetim Tutanağının düzenlendiği, yine davacıya ait …, … plakalı araçlar ile tebligat tarihinden sonra da döküme devam edildiğinin araç takip sistemi üzerinden tespit edildiği görülmektedir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının, üretildikleri alandan, izinli döküm alanlarına taşınması Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı atıkları Taşıma İzin Belgesine sahip araçlarla, yetkili merciilerce önceden belirlenmiş güzergahların takip edilmek suretiyle mümkün olmakla birlikte, büyükşehirlerde yönetmelik hükümlerine uygun çalışılıp çalışılmadığının takibi zor olduğundan; taşıma izin belgesi almak isteyen araçlara, hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının üretildiği noktadan, araçlarla bertaraf edileceği tesise kadar “uydudan takip edilmesine yarayan” sisteme kayıt olunması ve araçlara GPS cihazının taktırılması zorunluluğu getirilmekte, GPS sistemi üzerinden konum bilgisi tespit edilen araçların bulunduğu nokta ile haritada yer alan konumları tespit edilebilmektedir.
… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarihli ara kararı ile araç takip sisteminin ne şekilde çalıştığı ve sistemin teknik özelliklerinin sorulması üzerine, davalı … Büyükşehir Belediyesinin verdiği 05/07/2018 tarihli cevapta da; 01/11/2013 tarihli 447 sayılı UKOME kararı ile hafriyat taşıyan araçların damper hareketlerine duyarlı GPS (uydu takip cihazı) takmasının zorunlu hale getirildiği, GPS takan araçlara 2 yıl geçerli olmak üzere e-belediye üzerinden Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı atıkları Taşıma İzin Belgesi düzenlendiği, Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı atıkları Taşıma İzin Belgesine sahip araçların sistem üzerinden anlık takipleri ile geçmişe dönük hareketlerinin görülebildiği belirtilmiştir.
Bu durumda; dava konusu işleme dayanak çevre denetim tutanakları, davacıya ait Hafriyat Taşıma İzin Belgesi bulunan araçların GPS sistemine ait döküm raporları, araç takip sistemi üzerinden geçmişe yönelik yapılan incelemelere ait kayıtlar ve alanda çekilen fotoğrafların incelenmesinden; davaya konu parsellere davacı şirkete ait araçlar tarafından izinsiz hafriyat döküldüğü sabit olduğundan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 07/10/2020 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X):
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının aynen onanması gerektiği oyuyla, aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.