Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/11064 E. , 2020/11224 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11064
Karar No : 2020/11224
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:… K:… sayılı kararın para cezasına ilişkin kısmının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsat ve eki mimari projesine aykırı imalat yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca imalatların yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Ereğli Belediye Encümeni kararı ile anılan imalatların 3194 sayılı İmar Kanunun 32. maddesi uyarınca mühürlenmesine ilişkin Ereğli Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen … günlü yapı tatil tutanağının iptali talep edilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi tarafından verilen … tarih, E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu imalatların yapı olarak değerlendirilmesi gerektiği ve ruhsata tabi olmasına karşın ruhsatsız olarak yapıldığı anlaşıldığından, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca imalatların mühürlenmesine ilişkin yapı tatil zaptı ile encümen kararının yıkıma ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, bu kısımlar yönünden davanın reddine, davalı idarece ruhsata aykırılıktan etkilenen toplam alanın 3.256,96 m² olarak tespit edilmiş olmasına rağmen, bilirkişi raporunda aykırılıktan etkilenen alanın 1046,65 m² olduğunun belirtildiği, söz konusu aykırılıktan etkilenen alan farklılığının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu dikkate alındığında, verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, encümen kararının para cezasına ilişkin kısmının iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davalı idarenin Mahkeme kararının para cezasına ilişkin kısmına yönelik istinaf başvurusu üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen temyize konu kararda; davacının, davaya konu encümen kararının para cezasına ilişkin kısmına açtığı davada verilen Mahkeme kararı ve dayanağı gerekçenin hukuka ve usule uygun olduğu, kararın kaldırılmasını gerektirecek bir neden bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından; dava konusu aykırılıkların yapının taşıyıcı sisteminin tamamını etkilediği için para cezası hesaplamasının yapının tamamı üzerinden yapıldığı, hesaplamanın 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesine uygun olduğu belirtilerek, temyize konu kararın iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği iddia edilmiştir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsat ve eki mimari projesine aykırı imalat yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca imalatların yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Ereğli Belediye Encümeni kararının ve anılan imalatların 3194 sayılı İmar Kanunun 32. maddesi uyarınca mühürlenmesine ilişkin Ereğli Belediye Başkanlığı tarafından … günlü yapı tatil tutanağının tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (…) (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılarak, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasında, ruhsata aykırı imalatların yapının statiğini etkilediği tespit edilmesi üzerine, tüm yapı üzerinden para cezasının hesaplanması, tüm yapı üzerinden hesaplanan temel para cezasına, anılan maddesinin (c) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak toplam para cezasının hesaplanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; idare tarafından … İli, …İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan ruhsatlı binada açık ve kapalı çıkmaların büyütüldüğü, terasların küçültülerek binaya dahil edildiği, kat yüksekliklerinin dosya eki projesi ile uyumsuz olduğu, çıkmaların büyümesine bağlı olarak statik iskelet sisteminin değiştiği ve kiriş yerlerinin projesine aykırı olduğu, çatı arasında yükseklik farkında duvarlarla bölmeler yapıldığı, binanın mimari ve statik projesine uygun olmadığı, ruhsat büyüklüğü 2677,71 m² olan binada ruhsata aykırı imalatlarla birlikte toplam aykırı alanın 3256,96 m² olduğu iddia edilerek, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 4. ve 5. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak toplam 214.553,77 TL para cezası verildiği anlaşılmıştır.
Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda; 1., 2., 3., ve 4. normal katlarda kuzey-doğu cephe A-C ve 1-13 aksları ile güney-batı cephe Q-S ve 1-13 aksları arasında yer alan kapalı ve açık çıkmaların onaylı projesine göre 115 cm daha büyük olarak inşa edildiği ve balkon, çocuk odası, günlük oda, salon, yatak odası büyütülerek fazladan alan kazanımı sağlandığı, çatı katında projede olmayan bölme duvarlarının örülmesi ile fazladan mekân ve alan artışının sağlandığı, 1., 2., 3., ve 4. normal katlarda 10-11 aksı ile H ve 10-11 aks ile N aksı üzerinde yer alan kirişin ve duvarın dışa doğru 25 cm kaydırılması ile mutfağın büyütülerek alan artışının sağlandığı, kat yüksekliklerinin genelde kabul edilebilir oranda projesi ile uyumlu olduğu, sadece zemin katta 3,90 m olan kat yüksekliğinin 3,75 m olarak uygulandığının görüldüğü, yapılan bu imalatların alan artışına neden olan ve taşıyıcı sistemi etkileyen imalatlar olup, ruhsata tabii, ruhsat eki olan projesine aykırı imalat/yapı olarak değerlendirilmesi gerektiği, ancak binadaki imalatların/değişikliklerin yapının taşıyıcı sistemini etkileyen değişiklikler olmasına rağmen bu değişikliklerde alan artışı, mekan kazanımı gibi unsurların belirleyici olması gerektiği, bu nedenle kazanılan alan artışlarının etkilediği alanların ceza hesaplamasında göz önünde bulundurulmasının daha hakkaniyete uygun olacağı belirtilerek, bu doğrultuda dava konusu taşınmazda tespit edilen aykırı alanın 1046,65 m² olduğu, bu miktar aykırı alan üzerinden 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 5. alt bendi uyarınca artırım uygulanarak toplam para cezasının 37.604,04 TL olduğu belirtilmiştir.
İdare Mahkemesi tarafından ise, dosyadaki bilgi ve belgelerle yukarıda değinilen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesi sonucunda; davalı idarece ruhsata aykırılıktan etkilenen toplam alanın 3.256,96 m² olarak tespit edilmiş olmasına rağmen, bilirkişi raporunda ruhsata aykırılıktan etkilenen alanın 1046,65 m² olduğunun belirtildiği, söz konusu aykırılıktan etkilenen alan farklılığının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu dikkate alındığında, verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu para cezasının iptaline karar verilmiş, söz konusu iptal kararına karşı yapılan istinaf başvurusu ise reddedilmiştir.
Bu durumda; yapılan imalatların, yapının tamamının statiği açısından değişikliğe neden olduğu, yapılan değişikliklerin yapının tüm alanlarını etkilediğinin sabit olduğu dikkate alındığında, verilen temel para cezası ile artırım sebeplerinin idare tarafından tespit edilen aykırı alan üzerinden hukuka uygun olup olmadığı yönünden incelenmesi gerekirken, aykırı imalatların tespitinin yalnızca kazanılan alan artışları üzerinden hesaplanarak verilen kararda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan; para cezasına konu ruhsata aykırılıkların, mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini tehdit ettiği gerekçesiyle, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4. alt bendinin uygulandığı görülmekle birlikte, dosyada bu hususlara ilişkin somut ve ikna edici bir tespitin yer almadığı anlaşıldığından, bu bent uyarınca para cezasının artırılmasında hukuka uyarlık bulunmaması nedeniyle, bozma kararı üzerine yeniden verilecek kararda bu hususun da dikkate alınacağı tabiidir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … İdare Mahkemesinin … tarih, E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının temyiz edilen para cezasına ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 19/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.