Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/11055 E.  ,  2020/11367 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11055
Karar No : 2020/11367

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … ili, …ilçesi, … Mahallesi,… ada, … ve … parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 169.293,63-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Marmaris Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunda; idarece para cezası hesabına esas alınan yapı sınıfı ve grubundan farklı bir yapı sınıfı ve grubunun belirlenmiş olduğu, bu farklılığın temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu, hatalı yapı sınıfı ve grubu üzerinden para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Gerek yapı tatil tutanağı ekinde bulunan fotoğraflardan gerek bilirkişi raporu içeriğindeki fotoğraflardan görüleceği üzere toplam 502,80 m2 lik yapıların villa tarzı, teras ve dağ evleri niteliğinde yapılmış olduğu, 3 sınıf A grubunda değil 4. Sınıf B grubu kapsamında değerlendirilmeleri gerektiği, yapıların bulunduğu parsellerin büyük kısmının Kıyı Kanunu uyarınca yapılaşmaya yasak olan alan içinde kaldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… ili, …ilçesi, … Mahallesi, … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız yapılar yapıldığı 05/03/2015 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edilmiştir.
Söz konusu tespit esas alınarak; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca, 2/A, 3/A ve 4/B yapı sınıf ve grubunda yer alan söz konusu yapılar hakkında hesaplanan temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 6., 7.,8. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak toplam 169.293,63-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Marmaris Belediye Encümeni kararının tesis edilmesi üzerine bu kararın iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için idari para cezası verileceği, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (b) bendinde ise; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı, bu sebeple;
para cezası miktarının maddede öngörüldüğü şekilde belirlenebilmesi için öncelikle; ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapı yapıldığının bir tutanakla tespitinin gerektiği, bu tutanakta;
ruhsata aykırı ya da aykırılıktan etkilenen alanın yüzölçümü, inşaatın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanılıp kullanılmadığı gibi niteliği gereği yerinde tespiti gerektiren hususların açık bir şekilde belirtilmesinin gerektiği, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalatın hangi yapı grubu ve sınıfına girdiğinin tespit edilmek suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı, bu miktar üzerinden; (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen nedenlerin bulunması halinde, ayrı ayrı arttırım oranlarının hesaplanması ve bunların toplamlarının alınması suretiyle toplam ceza miktarının bulunacağı ve bulunan bu miktarın belediye encümeni tarafından imar para cezası olarak verileceği anlaşılmaktadır.Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı imalat, ana yapının fonksiyon ve niteliklerine uygun olarak ana yapıyla bağlantılı ise, bu yapılar için ayrı bir yapı sınıfı ve grubu belirlenmeksizin, ana yapının sınıfı ve grubu esas alınarak temel ceza miktarının hesaplanması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ve … parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız olarak istinat duvarı, havuzlar, denge tankları, müştemilat ve makine daireleri ile ana bina yapıldığının 05.03.2015 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edilmesi üzerine, dava konusu işlemle 1061,27 m2 istinat duvarı 2. Sınıf A grubu olarak, 290,15 m2 havuzlar, denge tankları, müştemilat ve makine daireleri 3. Sınıf A grubu olarak ve ana bina 4. Sınıf B grubu olarak esas alınmak suretiyle hesaplanan temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 6., 7.,8. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak toplam 169.293,63-TL para cezası verilmesine ilişkin işlemin tesis edilmiş olduğu, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunda; 1061,27 m2 istinat duvarının 2. Sınıf A grubu kapsamında, 290,15 m2 havuzlar, denge tankları, müştemilat ve makine dairelerinin 1. Sınıf A grubu kapsamında ve ana binanın 3. Sınıf A grubu kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönünde görüş belirtildiği, İdare Mahkemesince, yapı sınıfı ve grubundaki bu farklılığın temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu, hatalı yapı sınıfı ve grubu üzerinden para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık olmadığı gerekçesiyle dava konusu idari para cezasının tamamının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan; bilirkişi tarafından, her ne kadar ana binanın konut olarak kullanılabilir durumda olduğu dolayısıyla 3 sınıf A grubu yapılar (konutlar) kapsamında değerlendirilmesi yönünde görüş bildirilmiş ise de dava dosyasında yer alan yapı tatil zaptı, para cezasına ilişkin encümen kararı, bilirkişi raporu içeriğinde yer alan ruhsatsız yapıların fotoğrafları ve bilirkişi raporunun birlikte incelenmesi neticesinde; dava konusu işleme konu ana yapının 4. sınıf B grubu yapılar kapsamında (müstakil veya ikiz konutlar-bağımsız bölüm brüt alanı 151m2-600m2 villalar, teras evleri ve bu gruptakilere benzer yapılar) değerlendirilmesi gerektiği, ana yapıyla bağlantılı olan havuzlar, denge tankları, müştemilat ve makine dairelerinin yapı sınıfı ve grubunun ise ana yapının sınıf ve grubu üzerinden belirlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, havuzlar, denge tankları, müştemilat ve makine daireleri ana yapıyla bağlantılı olduğundan, temel cezanın bu yapıların bağlantılı olduğu ana yapının sınıf ve grubu üzerinden belirlenmesi ve 4. Sınıf B grubu yapılar kapsamında değerlendirilmesi gerekmekte ise de idarece 3. sınıf A grubu yapılar kapsamında daha alt bir yapı sınıfı ve grubu olarak belirleme yapıldığı, yapı sınıfı ve gruplarının davalı idarece daha alt bir seviyede tespit edilmiş olmasının temel para cezasının sakatlanması sonucunu doğurmayacağı dikkate alındığında, davalı idarece tespit edilen aykırılıktan etkilenen alan ile yapı sınıfı ve grubu üzerinden verilen para cezasının hukuka uygun olup olmadığının incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu durumda; yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde, davaya konu temel para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığından, artırımlar yönünden ayrı inceleme yapılması suretiyle karar verilmesi gerekirken, dava konusu para cezasının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/11/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.