Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/10986 E. , 2020/9418 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10986
Karar No : 2020/9418
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Turizm Tarımsal Ürünler Geri Dönüşüm Tic. ve San. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Sitesi Sokak, … numaralı dava dışı …’a ait iş yerinde yapılan denetimde, Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğine aykırı olarak ömrünü tamamlamış lastiklerin (ÖTL) ve kesilmiş lastiklerin depolandığının 08/04/2015 tarihli çevre denetim tutanağı ile tespiti üzerine, 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 139.503,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 15/01/2016 tarih ve 03400.16.19 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava dışı …’a ait iş yerinde yapılan denetimde; mahalde ve karşısındaki boş arazide ömrünü tamamlamış lastiklerin ve kesik lastiklerin depolandığının tespit edildiği, adı geçen kişinin ifadesinde ömrünü tamamlamış lastiklerin davacı şirket adına depolandığının belirtildiği, ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanması konusunda tek yetkili kuruluş olan … Derneği İktisadi İşletmesi (…) tarafından, … İli bütününde ömrünü tamamlamış lastikleri toplama yetkisinin davacı firmaya verildiği ve dava dışı …’un ömrünü tamamlamış lastikleri toplamak için davacı firma tarafından yetkilendirildiği, …’un kendi hesabına veya başka firmalar adına ömrünü tamamlamış lastik toplama yetkisinin olmadığı, dava konusu idari para cezasına konu eylemin davacı şirket tarafından gerçekleştirildiği sonucuna varıldığı belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının, hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : … ile yapmış oldukları sözleşme ile 2015 yılında Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) toplama ve geri dönüşüm merkezlerine teslim etmekle yetkilendirildikleri, bu sözleşme gereğince ÖTL teslim alma, taşıma ve geri dönüşüm merkezine teslim etme işlerini yapmakla yükümlü oldukları, bu illerin hepsini ya da bir kısmını taşeronlar aracılığıyla yaptıkları, bu suretle bazı taşıma işleri için … ile çalıştıkları, idarenin 08/04/2015 tarihinde …’a ait iş yerini denetledikleri ve adı geçene ait mahalde ÖTL ve kesilmiş lastiklerin bulunduğu, bulunan lastikler ile şirketlerinin bir ilgisinin bulunmadığı, …’a yalnızca taşıma işi yaptırdıkları, adı geçene ait iş yerinde, kaşelerinin bulunmuş olmasının bu şahsın eylemlerinden sorumlu tutulmalarını mümkün kılmayacağı, adı geçene ait iş yerinde bulunan lastiklerle ilgilerinin bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Sitesi Sokak, … numaralı dava dışı …’a ait iş yerinde, gelen şikayet üzerine yapılan denetimde; belirtilen şahıs tarafından ömrünü tamamlamış lastiklerin ve kesilmiş lastiklerin depolandığının, ayrıca şahsın ev adresi ve karşısındaki boş arazide de (toprak zemin) ömrünü tamamlamış lastiklerin (ÖTL) gelişigüzel depolandığının görüldüğü, dava dışı …’un beyanına göre ÖTL’lerin davacı şirket adına toplandığı, şahıs ile söz konusu şirket arasında herhangi bir sözleşme ibraz edilemediği, davacı şirket ile … arasında ÖTL toplama- taşıma işine ilişkin bir yetki belgesi ibraz edildiği, ÖTL taşıma işine ilişkin … numaralı Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF) ibraz edildiği, diğer taşıma işlerine ilişkin UATF’lerin davacı şirkette olduğunun beyan edildiği, söz konusu UATF’de bulunan davacı şirkete ve …’e ait kaşelerin söz konusu şahısta bulunduğunun görüldüğü, kaşelerin beyana göre davacı şirket tarafından …’a verildiği hususlarının, … tarafından da imzalanan 08/04/2015 tarihli çevre denetim tutanağı ile tespit ve beyanı üzerine, Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğine aykırı olarak ömrünü tamamlamış lastikler ile kesilmiş lastikler depolandığından bahisle 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 139.503,00-TL idari para cezası verilmiş, bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesinde; “Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır. Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler” hükmü yer almaktadır.
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğinin “Amaç” başlıklı 1. Maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı; ömrünü tamamlamış lastiklerin; a) Çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesine, b) Geri kazanım veya bertarafı için toplama ve taşıma sisteminin kurulması, yönetim planının oluşturulması ve ömrünü tamamlamış lastiklerin yönetiminde gerekli düzenlemelerin ve standartların sağlanması, c) İthalatı, ihracatı ile transit geçişine ilişkin sınırlama ve yükümlülüklere yönelik idari ve teknik esasları belirlemektir.” hükmüne, “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde; “Bu Yönetmelik, bisiklet ve dolgu lastikleri hariç, ömrünü tamamlamış diğer tüm lastiklerin atıklardan ayrı olarak toplanması, taşınması, geçici depolanması, geri kazanılması, bertarafı, ithalatı, ihracatı ile transit geçişine ilişkin yasal sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, tabi olunacak hukuki ve cezai sorumlulukları kapsar.” hükmüne, “Genel ilkeler” başlıklı 5. maddesinin (f) bendinde; “Lastik tamirhaneleri, kaplamacılar, perakende satış noktaları, oto sanayi ve benzeri yerlerde ömrünü tamamlamış lastikler açık alanda biriktirilemez. Biriktirme yerlerinde yangına ve sivrisinek, fare gibi zararlıların üremesine karşı önlem alınır. ÖTL’ler yetkili taşıyıcılara teslim edilinceye kadar en fazla altmış gün bu yerlerde muhafaza edilebilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Yine aynı Yönetmeliğin 14. maddesinde; ömrünü tamamlamış lastiklerin taşınmasında Ulusal Atık Taşıma Formu kullanılmasının zorunlu olduğu düzenlemesine, 21. maddesinde; geçici depolama tesisi işletmek için Yönetmelikte belirtilen hükümlere uygun olarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden izin alınması gerektiği, 5. maddesinin (f) bendinde belirtilen lastik tamirhaneleri, kaplamacılar, perakende satış noktaları, oto sanayi ve benzeri işletmelerin ÖTL biriktirme yerleri için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden izin alma zorunluluğu bulunmadığı düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; … Derneği İktisadi İşletmesince yapılan (…) 2015 yılı ÖTL toplama, taşıma ve ÖTL kullanıcılarına (malzeme geri kazanım/enerji geri dönüşüm firmaları) teslim ihalesinin, davacı şirket tarafından kazanıldığı ve akabinde … ile davacı şirket arasında sözleşme imzalandığı, davacı şirketin söz konusu sözleşme gereğince, İstanbul ve çevre il ve ilçelerinde, dernek adına üyelerin bayilerinden, özel ve tüzel kişilerden, belediyelerden, kamu kurum ve kuruluşlarından ve …’in göstereceği yerlerden ÖTL toplamaya, taşımaya ve ÖTL’leri …’in göstereceği malzeme geri kazanım ve enerji geri dönüşüm adreslerine teslime 01/01/2015- 31/12/2015 tarihleri arasında yetkili kılındığı, davacı şirket ile … arasında imzalanan “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Bölgeler Bazında Toplama ve Taşıma İşleri Yüklenici Sözleşmesi”nde, sözleşmenin amacının; belirtilen tarihler arasında ÖTL’lerin sözleşmede belirtilen tesislerin depolama alanlarına teslimi ve gerekiyorsa geçici depolama/ elleçleme merkezlerine depolanmak üzere taşınması olduğu, sözleşmenin konusunun; ÖTL’lerin; ihalenin kazanıldığı bölgede toplama ve taşımayı taahhüt ettiği tonajlar çerçevesinde toplanması, toplanan ÖTL’lerin malzeme geri kazanım firmaları ile enerji geri dönüşüm firmalarına taşıttırılması olduğu belirtilmiş, sözleşmede ayrıca yüklenicinin taşıma işini yaparken sevk irsaliyesi ve/veya Ulusal Atık Taşıma Formu olmadan taşıma yapamayacağı hususları da düzenlenmiştir.
Yine davacı şirketin … ile yapmış olduğu sözleşme gereği, yapacağı taşıma işi kapsamında … Otomotiv Lastik Akü Jant Satış ve Servis ticari unvanlı … ile 01/02/2015 tarihinde taşeron sözleşmesi imzaladığı ve bu sözleşme uyarınca taşeron görevi üstlenen …’un, davacı şirketin … ile yapmış olduğu sözleşme gereği taşınacak ÖTL’lerin davacı şirket adına alt taşeron olarak toplanması ve taşınmasını üstlendiği, davacı şirketin bildirdiği ya da kendi imkanları ile bulduğu ÖTL’leri, davacı şirketin bildirdiği adrese teslim etmeyi, ÖTL’lerin toplanması ve taşınması esnasında Çevre Kanununda ve Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen kurallara uymaya özen göstermesi gerektiği hususunun sözleşmede taşeronun görevleri arasında sayıldığı görülmektedir.
Dava dışı …’a ait iş adresinde, ayrıca ev adresinde ve ev adresinin karşısındaki boş arazide ömrünü tamamlamış lastiklerin ve kesilmiş lastiklerin toprak zemin üzerinde gelişigüzel bir şekilde depolanmış olmasına istinaden dava konusu idari para cezasının tesis edildiği, işlemde Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğinin 21. maddesi uyarınca alınması gereken geçici depolama izninin alınmadığı da belirtilmek suretiyle söz konusu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak atıkların depolanması nedeniyle, dava dışı …’un, faaliyetin davacı … Turizm Tarımsal Ürünler Geri Dönüşüm Tic. ve San. Ltd. Şti. adına yapıldığını belirtmesi üzerine, idari yaptırım kararının davacı şirket adına uygulandığı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte; davacı şirket ile lastik satış ve servis hizmeti de verdiği taşeron sözleşmesini imzaladığı kaşesinden anlaşılan … arasındaki ilişkinin davacı şirketin … ile imzaladığı, ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanması ve taşınması işine ilişkin olduğu, …’un iş yerinde bulunan, davacı şirket ile …’e ait kaşelerin ve davacı şirkete ait Ulusal Atık Taşıma Formu’nun da sözleşme gereği taşımaya ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemde yer aldığı şekliyle, atık lastiklerin geri dönüşüme gitmesi gerekirken biriktirildiği, sobada yakılması için kesilip satıldığı yönündeki şikayetler üzerine …’a ait işyerinde idari yaptırıma konu denetimin yapıldığı da dikkate alındığında, mevcut haliyle, dava konusu idari yaptırım kararının uygulanmasına sebep olan Yönetmelik hükümlerine aykırı “depolama” eyleminin davacı şirket adına yapıldığına ilişkin yeterli tespit ve veri bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, davacı şirketin Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğine aykırı olarak atık depoladığına ilişkin yeterli tespit bulunmadığından, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 14/10/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.