Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/10952 E. , 2020/10193 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10952
Karar No : 2020/10193
TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) … Turizm İnşaat San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- … Kristal Turz. İnş. San. ve Tic. A.Ş.
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla İli, Milas İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ve … sayılı parsellerde ruhsatsız imalatlar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca söz konusu imalatların mühürlenmesine ilişkin 16/03/2015 tarihli yapı tatil tutanağının ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarihli, … sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yapı tatil tutanağının düzenlendiği 16/03/2015 tarihinde yapı yerine asılmasıyla tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tarihten itibaren genel dava açma süresi olan 60 gün geçirildikten sonra 29/05/2015 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğu; para cezasına ilişkin olarak ise mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunda; tespiti yapılan tadilatların ölçümleri ile yapı sınıf ve gruplarının doğru belirlenmiş olduğu, tüm tadilatların ruhsat gerektirmesine rağmen ruhsatsız olduğu, yapı tatil tutanağındaki 1,2,5,6 ve 8 numaralı tadilatların 2008 yılı uydu kayıtlarında göründüğü, diğer aykırılıkların ise 2010-2013 uydu görüntülerinde görülmeye başlandığı, inşasına da bu yıllarda başlanmış olabileceği yönünde görüş bildirildiği, 2008 yılına ait uydu görüntülerinde mevcut olan imalatların 14/08/2009 tarihinde yapıya malik olan davacı tarafından yapıldığının somut olarak ortaya konulamadığı, dolayısıyla davacıya para cezası verilmesinde cezaların şahsiliği ilkesine ve hukuka uyarlık bulunmadığı, diğer taraftan yapı tatil tutanağında 9 numara ile gösterilen imalat için 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 6. fıkrası uyarınca para cezası hesaplanmasında, söz konusu yapıya ilişkin 2010 yılındaki ilk tespit ve mühürlemeden sonra yapılan ilave imalatlar tespit edilerek bu tespit uyarınca hesaplanacak para cezasının bir kat artırılarak uygulanması gerekirken doğrudan ilk tespit üzerine verilen para cezasının bir kat artırılarak uygulanmış olması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı, davacının taşınmaza malik olduğu tarihten sonra yapıldığı bilirkişi raporunda belirtilen 3,4,7 ve 10 numaralı taşınmalar için hesaplanan temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasının bu imalatların mevcut ruhsatlı kompleksin tamamlayıcı unsurları olarak inşa edilmiş olmaları dolayısıyla tamamen ruhsatsız olmamaları nedeniyle hukuka uygun olmadığı, 3,4,7 ve 10 numaralı taşınmalar için hesaplanan temel para cezası ile temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 5, 7. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasında ise hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle yapı tatil tutanağı yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine, para cezasının 280.157,69-TL’lik kısmının iptaline, 62.340,23-TL’lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : 1- Davacı tarafından; yapı tatil tutanağının yapıya asıldığı tarihin belirlenmesi hususunda Mahkemece yeterli araştırma yapılmadığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca bir ay süre verilmesi gerekirken 30 gün süre verilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğu, yapı satın alındıktan sonra idareden gerekli izinler alınmak suretiyle birtakım tamiratlar yapıldığı, ruhsata tabi olmayan prefabrik nitelikteki imalatların dahi bilirkişi raporunda ruhsata tabi yapı olarak hesaplamaya dahil edildiği, bilirkişilerin yapıların inşa tarihlerini tespit edememelerine rağmen uydu görüntüleri ile kanaatte bulunmalarının kabul edilemeyeceği ileri sürülmektedir.
2- Davalı idare tarafından; söz konusu imalatların ruhsatsız yapılmış olduğu, otelin bulunduğu parsel üzerinde yer almadıkları, bu nedenle (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca yapılan artırımın yasaya uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının 3,4,7,10 numaralı imalatlara ilişkin temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca duruşma yapılmasına gerek görülmeyerek işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Muğla İli, Milas İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ve … sayılı parsellerde ruhsatsız olarak 528,51 m² gölgelik (1 numaralı imalat), 488,85 m² kolon ve kiriş betonu dökülü PVC ve cam malzeme ile cepheleri kapatılmış yapı (2 numaralı imalat), 1.000,32 m² kolon ve kiriş betonu dökülü PVC ve cam malzeme ile cepheleri kapatılmış yapı (… parsel üzerinde, … numaralı imalat), 181,31 m² ahşap teras (… parsel üzerinde, … numaralı imalat), dış cephesi taş kaplama yapılmış 150,93 m² depo (… parsel üzerinde, … numaralı imalat), kolon, kiriş, döşeme betonu dökülü 611,16 m² amfi tiyatro ve eklentisi (… parsel üzerinde, … ve … numaralı imalatlar), kolon, kiriş, döşeme betonu dökülü 177,44 m² amfi tiyatroya bitişik inşa edilmiş yapı (… parsel üzerinde, … numaralı imalat), 506,30 m² yüzölçümlü iki katlı betonarme kâgir bina (… parsel üzerinde, … numaralı imalat, daha önce 30/04/2010 tarihli yapı tatil zaptı ile mühürlenmiş olduğu … tarih ve … sayılı Encümen Kararı ile … TL para cezası verilmiş olduğu ve tespit tarihinde ise mühür fekki yapılarak inşasına devam edildiği, kullanılır hale getirildiği tespit edildiğinden bu imalat için daha önce verilmiş olan para cezası bir kat artırılarak uygulanmıştır), 52,27 m² çocuk oyun alanı (…parsel üzerinde, … numaralı imalat) yapıldığı 16/03/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir.
Söz konusu tespit esas alınarak; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca, 1/A ve 3/A yapı sınıf ve grubunda yer alan söz konusu imalatlar hakkında hesaplanan temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 5., 7.,8. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak toplam 342.497,92-TL para cezası verilmesine ilişkin … Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının tesis edilmesi üzerine, bu kararın ve dayanağı yapı tatil tutanağının iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; “Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, söz konusu maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup, söz konusu maddenin (c) bendinin 8. alt bendinde, aykırılığa konu yapı ruhsatsız ise cezanın %180 oranında arttırılacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararının, yapı tatil tutanağına, davacıya 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilen para cezasının 1,2,5,6,8,9 numaralı imalatlara ilişkin kısmı ile 3,4,7,10 numaralı imalatlara ilişkin kısmının temel para cezası ile temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 5., 7. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın; 3,4,7,10 numaralı imalatlara ilişkin temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmına gelince;
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi ile getirilen ceza artırımının, tamamen ruhsatsız olarak yapılmış yapılar için öngörüldüğü, ruhsatlı bir yapıda ruhsata aykırı ilave yapılmasının bu kapsamda değerlendirilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar İdare Mahkemesi kararında, söz konusu imalatların mevcut ruhsatlı kompleksin tamamlayıcı unsurları olarak inşa edildiği, ortada alınmış bir yapı ruhsatı varken ruhsata esas olarak inşa edilmiş yapılarla alakalandırılmış ruhsatsız imalatların tamamen ruhsatsız olmadığı gerekçesiyle dava konusu para cezasının temel para cezasına (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının iptaline karar verilmiş ise de; dava dosyasında yer alan yapı tatil zaptı, para cezasına ilişkin encümen kararı, ruhsatsız yapıların fotoğrafları ve yapı tatil tutanağına konu yapıların tesisle ilgisiz ve ruhsatsız olarak yapıldığı tespitini içeren bilirkişi raporunun birlikte incelenmesi neticesinde, … sayılı parsel üzerine … sayılı komşu parselde yer alan ruhsatlı otel binasından bağımsız olarak 1.000,32 m² kolon ve kiriş betonu dökülü PVC ve cam malzeme ile cepheleri kapatılmış yapı (3 numaralı imalat), 181,31 m² ahşap teras ( 4 numaralı imalat), kolon, kiriş, döşeme betonu dökülü 177,44 m² amfi tiyatroya bitişik inşa edilmiş yapı (7 numaralı imalat), 52,27 m² çocuk oyun alanı ( 10 numaralı imalat) yapılmış olduğu, müstakilen yapılan söz konusu imalatların ruhsatlı yapıyla bütünlük arz etmediği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; ruhsatlı yapıdan ayrı, bağımsız ve tamamen ruhsatsız olarak yapıldığı yapı tatil tutanağı ile tespit edilen imalatlar için para cezası hesaplanırken 3194 Sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendinin uygulanması koşulunun bulunduğu anlaşıldığından, davalı idarece temel para cezasına (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasında hukuka aykırılık, aksi yöndeki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine; davacının temyiz isteminin ise reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kısmen süre aşımı yönünden reddi, dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; yapı tatil tutanağına, davacıya 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilen para cezasının 1,2,5,6,8,9 numaralı imalatlara ilişkin kısmı ile 3,4,7,10 numaralı imalatlara ilişkin kısmının temel para cezası ile temel para cezasına aynı fıkranın (c) bendinin 5., 7. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının ise ONANMASINA,
3. Kararın, 3,4,7,10 numaralı imalatlara ilişkin temel para cezasına 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının BOZULMASINA,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 02/11/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.
I