Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/10876 E. , 2020/9325 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10876
Karar No : 2020/9325
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR): …Metro Yapım Ortaklığı
( 1. …Madencilik Turizm İnş. Nakl. San. ve Tic. A.Ş. 2. … İnş. Turizm San. ve Tic. A.Ş.
3. … İnş. San. ve Tic. A.Ş.)
VEKİLLERİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 152.925,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının … günlü, … sayılı idari yaptırım kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:.., K:… kararda; davalı idare elemanlarınca 18/04/2017 günü yapılan denetimde, davacı tarafından yürütülen metro kazı çalışmalarından çıkarılan hafriyat toprağının mülkiyeti hazineye ait dava konusu taşınmaza izinsiz döktürüldüğünün fotoğraflanmak suretiyle tespit edildiği, ilgili parsellere dışarıdan hafriyat toprağının getirilmemesi, dolgu malzemesinin gerekli olması halinde ruhsatlı maden sahalarından sevk irsaliyeli malzeme alınması kaydıyla gerekli çalışmanın yapılabileceği davacılara bildirildiği halde, yapılan denetim esnasında denetim ekibine dökülen malzemeye ilişkin fatura,izin belgesi v.s. bir belge ibraz edilmediğinin anlaşıldı belirtilerek dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü arasında imzalanan “Dudullu Bostancı Metrosu İnşaat ve Elektromekanik işleri, Yer Altı Aktarma Merkezleri (Otoparklar), Depo Alanı ile Yönetim Binası ve Kontrol Merkezi İnşaatı” sözleşmesi uyarınca yürütülen faaliyetler çerçevesinde, betonarme prefabrike segment elemanların üretimi ve depolanması sahası olarak kullanılması planlanan dava konusu parsellerde, davalı idare tarafından verilen izin dahilinde; hem ocak çıkışlı, hem de metro inşaatından patlatma suretiyle çıkarılan ocak çıkışlı malzemeye eşdeğer nitelikte malzeme kullanılmak suretiyle zemin iyileştirme çalışmalarının yapılması esnasında yapılan denetim sonucunda düzenlenen tutanak dayanak yapılmak suretiyle verilen para cezasının hukuka uygun olmadığı, usul ve hukuka aykırı İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, idarelerince verilen izne aykırı şekilde saha dışından, ruhsatlı bir maden sahasından temin edildiğine dair sevk irsaliyeleri ve faturaları olmayan; metro çalışmalarından çıkarılan hafriyat kaynaklı malzemenin dava konusu parsellere dökülmesi nedeniyle verilen para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı, davacının temyiz iddialarının reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
18/04/2017 tarihinde davalı idare elemanlarınca yapılan denetimde, mülkiyeti Maliye Hazinesine ait olan “… ili, … ilçesi, …Mahallesi, … pafta, …sayılı parsel” üzerine davacı ortaklık tarafından, metro kazı çalışmalarından çıkarılan hafriyat toprağının kaçak olarak döktürüldüğünün tutanak ve fotoğraflarla tespit edilmesi üzerine, davacı iş ortaklığına İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının … günlü, … sayılı kararıyla para cezası verilmesinin üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ”Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde; ”Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi” ifade edeceği, ”Kirletme yasağı” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ”Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.”; ”İdari nitelikli para cezaları” başlıklı 20. maddesinin ”r” bendinde de; ”Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.”; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; “Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.”, hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda ver verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökmelerinin yasaklandığı ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin Büyükşehir Belediyesinden alınması yükümlülüğünün olduğu anlaşılmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı ortaklık ile davalı idare arasında (İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü) … ihale kayıt numaralı “Dudullu Bostancı Metrosu İnşaat ve Elektromekanik İşleri, Yer Altı Aktarma Merkezleri (Otoparklar), Depo Alanı ile Yönetim Binası ve Kontrol Merkezi İnşaatı” sözleşmesinin 12/02/2016’da imzalandığı, sözleşmede işin tamamlanma süresinin yer tesliminde itibaren 38 ay (1140 gün) olduğu ve yer tesliminin 26/02/2016 tarihinde yapıldığı görülmektedir. Davacı ortaklık tarafından, 30/09/2016 tarihli, 2016.253/295 sayılı yazı ile, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Raylı Sistemler Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Raylı Sistem Müdürlüğü’nden, dava konusu parseller üzerinde, adı geçen metro inşaatı işi kapsamında segment üretim ve depo sahası tesisi inşaası çalışmaları için arazi ıslahı ve dolgu çalışmalarının yapılmasının mecburi olduğu belirtilerek “Segment üretim tesisi zemin ıslahı düzenlemesi” projesinin onayı ve çalışmalar kapsamında yapılacak dolgu çalışmaları için İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı’ndan izin alınması talebinde bulunulduğu; bu yazı ilgi alınarak Raylı Sistemler Daire Başkanlığınca 17/10/2016 tarihli, 3782 sayı yazı ile “dolgu çalışmalarının Dudullu-Bostancı Metrosu istasyon inşaatlarından çıkan uygun malzeme ile yapılacağı” belirtilerek Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı’ndan izin verilmesi talep edilmiş, Çevre Koruma Daire Başkanlığınca 11/11/2016 tarihli, 197627 sayılı yazı ile “ilgili parsellere dışarıdan hafriyat getirilmemek ve dolgu malzemesinin gerekli olması halinde ruhsatlı maden sahalarından sevk irsaliyeli malzeme alınması kaydıyla parsel içi düzenleme faaliyetlerine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu işleme dayanak yapılan 18/04/2017 tarihli tespit tutanağında, dava konusu alana dökülen malzemenin, “metro kazı çalışmalarından çıkarılan hafriyat toprağı” olduğu tespiti yer almaktadır, dolayısıyla dava konusu para cezasının verilmesine neden olan malzemenin; yukarıda bahsedilen metro inşaatına dair sözleşme kapsamında, inşaat alanı içinden çıkarılan, dışarıdan getirilmeyen malzeme olduğu ve tutanak ekinde sunulan fotoğrafların incelenmesinden de ocak çıkışlı malzeme niteliğine eş değer mahiyette olduğu ve verilen izin dahilinde kullanıldığı görülmektedir.
Bu durumda; dava konusu işlemin tesis edilmesine gerekçe gösterilen Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine aykırı olarak izinsiz hafriyat dökümü fiili gerçekleşmediğinden dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 13/10/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.