Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2019/10791 E.  ,  2020/9064 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10791
Karar No : 2020/9064

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, yapı denetim şirketi ile olan sözleşmenin fesih edilmesi sonrasında, yeni bir yapı denetim kuruluşu ile sözleşme imzalanarak yapı ruhsatı alınmadan inşai faaliyete başlanıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, davacı şirkete yapı maliki sıfatıyla 190.473,78-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Kadıköy Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasının incelenmesinden ve mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun değerlendirilmesinden; … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, … tarih ve … sayılı yapı ruhsatına dayanılarak inşai faaliyete başlanıldığı, ancak yapı denetim firması ile yapılan sözleşmenin feshedildiği, söz konusu taşınmaz mahallinde yapılan denetimde, yapı denetim kuruluşu atanarak yeniden ruhsat düzenlenmeden 73.542 m³ hafriyat yapıldığının … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağıyla tespit edilerek inşaatın durdurulduğu ve dava konusu işlemle ruhsatsız olarak hafriyat yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacı şirkete 190.473,78-TL idari para cezası verildiği, uyuşmazlığa konu inşai faaliyetin yapı denetim şirketiyle sözleşmenin feshedilmesi sonrasında, ruhsatın hükümsüz hale geldiği dönemde yapıldığının sabit olduğu, bu nedenle, davacıya 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, ancak, idari para cezası miktarının bilirkişilerce 10.722,42-TL olarak hesaplandığı görüldüğünden, dava konusu işlemin 10.722,42-TL’lik kısmında hukuka aykırılık, 179.751,36 TL’lik kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle; … tarih ve … sayılı Kadıköy Belediye Encümeni kararının davacıya 10.722,42-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine, 179.751,36-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmının ise iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararı ile; 3194 sayılı İmar Kanununun 21., 26. ve 32. maddeleri ile 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 6. maddesinin değerlendirilmesinden; yapının denetim hizmetlerini gerçekleştiren şirketlerin faaliyetlerine geçici veya sürekli olarak son verilmesi veya fenni mesullükten istifaları durumunda, yapı sahiplerinin ancak yeni bir denetim şirketi ile sözleşme imzalayıp, eski tarih ve sayılı ruhsatın denetim şirketi bilgilerinin güncellenmesi suretiyle inşaata devam edilebileceği ve bu yükümlülüğe aykırı bir şekilde inşaata devam edilmesi halinde inşaatın durdurulabileceği, yapı denetim şirketinin sözleşmeyi feshetmesi veya şirket faaliyetlerine son verilmesinden sonra yapı sahiplerince inşaata devam edilmesinin ruhsatlı yapıyı ruhsatsız hale getirmeyeceği ve bu nedenle ilgililere idari para cezası verilemeyeceği, 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesinin 2. fıkrasına göre para cezası verilebilmesi için bu maddede belirtilen fiilerin, yani ruhsat alınmadan yapı inşa edildiğinin veya yapıda ruhsat eki etüt ve projelerine aykırılığın tespitinin gerektiği, dava dosyasının incelenmesinden; uyuşmazlığa konu taşınmaz için … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı alındığının ancak yapı denetim firması tarafından sözleşmenin feshedildiğinin, mahallinde yapılan denetimde yeni bir yapı denetim kuruluşu atanarak ruhsat düzenlenmeden inşai faaliyete başlanıldığının ve 73.542 m³ hafriyat yapıldığının … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağıyla tespit edilerek inşaatın durdurulduğunun, dava konusu belediye encümeni kararı ile yapı tatil tutanağında belirtilen tarihlerde yapılan inşai faaliyetlerden dolayı 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davacı şirkete 190.473,78-TL para cezası verildiğinin anlaşıldığı, uyuşmazlıkta, inşai faaliyetle ilgili olarak mevzuata uygun biçimde yapı ruhsatı alındığı, davacı şirket ve yapı denetim şirketi arasında … tarihinde ilk defa yapı denetim hizmet sözleşmesi imzalandığı, denetim şirketi tarafından iki yıllık süre geçmiş olmasına rağmen inşaata başlanılmadığından bahisle, … tarihinde noter aracılığı ile gönderilen ihbarname ile sözleşmenin tek taraflı olarak feshedildiği, davacı şirket ile aynı yapı denetim firması arasında … tarihinde tekrar sözleşme imzalandığı, imzalanan bu sözleşmenin … tarihinde düzenlenen ilk sözleşmenin eki olduğuna dair şerh konulduğu, bu durumun … tarih ve … sayılı yazı ile davalı idareye bildirildiği, dava konusu işlemin dayanağı yapı tatil tutanağının ise mal sahibi ile yapı denetim firması arasında düzenlenmiş hukuken geçerli bir sözleşmenin yürürlükte olduğu … tarihinde tanzim edildiği, sözleşmenin feshedildiği tarih ile yeniden yapıldığı tarih arasında geçen yaklaşık (3) aylık sürede inşai faaliyetin devam ettiği yolunda somut bir tespitin bulunmadığı, ikinci kez yapılan ve ek sözleşme olduğu şerh edilen yapı denetimi hizmet sözleşmesiyle yapı denetim firmasının yapının tamamıyla ilgili olarak ve yapım sürecinin tümünü kapsayacak şekilde sorumluluğunun devam ettiği, yapıda mevzuata ve ruhsata aykırı bir unsur da tespit edilmediği hususları dikkate alındığında, davacı şirkete para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45/4. maddesi uyarınca redde ilişkin 10.722,42 TL’lik kısmının kaldırılarak dava konusu işlemin bu kısmının da iptaline, davalı idarenin istinaf başvurusunun ise reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı tarafından, uyuşmazlığa konu taşınmaz için … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı düzenlendiği, ancak yapı denetim firması tarafından yapı denetim hizmet sözleşmesinin tek taraflı feshedildiği, fesihten sonra … tarihinde mahallinde düzenlenen tutanak ile taşınmazda herhangi bir inşai faaliyete başlanılmadığının tespit edildiği, ancak, … tarihinde yapılan denetimde yapı denetim firmasıyla yeni bir sözleşme imzalanmadan ve yapı ruhsatı düzenlenmeden taşınmazda 73.543 m3 hafriyat yapıldığının tespit edilmesi üzerine, dava konusu işlemle yapı maliki olan davacıya 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca idari para cezası verildiği, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığı belirtilerek, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, yapı denetim şirketi ile olan sözleşmenin fesih edilmesi sonrasında, yeni bir yapı denetim kuruluşu ile sözleşme imzalanarak yapı ruhsatı alınmadan inşai faaliyete başlanıldığından bahisle, Kadıköy Belediye Encümenin … tarih ve … sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, davacı şirkete yapı maliki sıfatıyla 190.473,78-TL idari para cezası verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun “Yapı denetim kuruluşu ile mimar ve mühendislerinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi” başlıklı 6. maddesinde; yapı denetim kuruluşunun görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile ilişkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluşunun durumu; gerekçeleri ile birlikte en geç altı iş günü içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildireceği, aksi takdirde kanunî sorumluluktan kurtulamayacağı, bu durumda; yapı sahibince, yeniden yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe veya yapı denetim kuruluşunca, ayrılan mimar ve/veya mühendislerin yerine yenisi işe başlatılmadıkça ilgili idarece yapının devamına izin verilmeyeceği, “Diğer hükümler ve yönetmelikler” başlıklı 12. maddesinde; bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerinin uygulanacağı; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde; Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyidelerin uygulanacağı, Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan ya da 27 nci madde kapsamında ruhsat alınmadan yapılabilen yapılardan aynı maddede belirtilen koşullar sağlanmadan yapılanların sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, bin Türk lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı, hüküm altına alınmıştır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan, 05/02/2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 23. maddesinin 10. fıkrasında; “denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun denetim sorumluluğu altında olup inşai faaliyeti devam eden veya yapı denetimi hizmet sözleşmesi fesih edilen işler için yapı sahibi tarafından yeni bir yapı denetim kuruluşu ile sözleşme akdedilir. Yeni bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmeksizin yapının devamına hiçbir surette izin verilmez. İlgili idarece, ilk ruhsat numarası yazılmak kaydıyla yeni bir yapı ruhsatı tanzim edilir. Bu ruhsatın ilgili bölümü yeni yapı denetim kuruluşunca imzalanır ve ek-22’de gösterilen form-20’ye uygun seviye tespit tutanağı tanzim edilerek yeni ruhsat ekine konulur.”, 11. fıkrasında; “Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına veya izin belgesinin iptaline sebep olan işler için, herhangi bir inşai faaliyeti kalmamış olsa dahi, geri kalan iş ve işlemler tamamlanmak üzere yapı sahibinin bir başka yapı denetim kuruluşu ile hizmet sözleşmesi imzalaması şarttır.” hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda 116.824 m2 tek katlı yapı için … tarih ve … sayılı yapı ruhsatının düzenlendiği, söz konusu yapının denetim faaliyetlerinin … Yapı Denetim Limited Şirketi tarafından üstlenildiği, anılan yapı denetim şirketi tarafından … tarihinde noter aracılığı ile gönderilen ihbarname ile sözleşmenin tek taraflı olarak feshedildiği, fesihten sonra … tarihinde mahallinde düzenlenen seviye tespit tutanağı ile taşınmazda herhangi bir inşai faaliyete başlanılmadığının tespit edildiği, ancak, … tarihinde yapılan denetimde ise yapı denetim firmasıyla yeni bir sözleşme imzalanmadan ve yeniden yapı ruhsatı düzenlenmeden taşınmazda 73.543 m3 hafriyat yapıldığının tespit edilmesi üzerine inşaatın durdurulduğu, sonrasında, Kadıköy Belediye Encümenin … tarih ve … sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, davacı şirkete yapı maliki sıfatıyla 190.473,78-TL idari para cezası verildiği, anılan belediye encümeni kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; yapı denetim hizmetini üstlenen firma ile sözleşmenin feshedilmesi durumunda, yapının mevcut haliyle seviye tespitinin yapılacağı, yeni bir yapı denetim firmasıyla sözleşme yapılana kadar inşaata devam edilmeyeceği, dolayısıyla, yeni bir denetim firmasıyla sözleşme imzalanmadan, yapının inşaasına devam edilmesi halinde, bu durumun imar mevzuatına aykırılık teşkil edeceği ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapı nedeniyle sorumlular hakkında idari para cezası verileceği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığa konu olayda; … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda inşa edilecek yapı için davacı şirket ve yapı denetim şirketi arasında … tarihinde yapı denetim hizmet sözleşmesi imzalandığı ve … tarih ve … sayılı yapı ruhsatının alındığı, denetim şirketi tarafından, sözleşme tarihinden itibaren iki yıllık süre geçmiş olmasına rağmen inşaata başlanılmadığından bahisle, … tarihinde noter aracılığı ile gönderilen ihbarname ile sözleşmenin tek taraflı olarak feshedildiği, davacı şirket ile aynı yapı denetim firması arasında … tarihinde tekrar sözleşme imzalandığı, bu hususun Kadıköy Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarihinde kayıtlarına alınan yazı ile davalı idareye bildirildiği ve yapı denetim şirketi değişikliğinden dolayı ruhsat verilmesinin talep edildiği, dava konusu işlemin dayanağı yapı tatil tutanağının ise bu sözleşmenin yürürlükte olduğu … tarihinde düzenlendiği, sözleşmenin feshedildiği tarih ile yeniden yapıldığı tarih arasında geçen sürede inşai faaliyetin devam ettiği yolunda davalı idare tarafından yapılmış somut bir tespitin bulunmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, imar mevzuatına aykırılığın söz konusu olmadığı ve davacıya 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla; … tarih ve … sayılı Kadıköy Belediye Encümeni kararının davacıya 10.722,42-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddi, 179.751,36-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmının ise iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvuruları üzerine, yukarıda yer verilen gerekçeyle davacının istinaf başvurusunun kabulüne ve kararın davanın reddine ilişkin 10.722,42 TL’lik kısmının kaldırılarak dava konusu işlemin bu kısmının da iptaline, davalının istinaf başvurusunun ise reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu … tarih ve … sayılı Kadıköy Belediye Encümeni kararının davacıya 10.722,42-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddi, 179.751,36-TL para cezası verilmesine ilişkin kısmının ise iptali yolundaki Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvuruları üzerine, davacının istinaf başvurusunun kabulüne ve kararın davanın reddine ilişkin 10.722,42 TL’lik kısmının kaldırılarak dava konusu işlemin bu kısmının da iptaline, davalının istinaf başvurusunun ise reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 08/10/2020 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

KARŞI OY (X):

Temyize konu İdare Mahkemesi kararının aynen onanması gerektiği görüşüyle, Dairemiz kararında yer verilen gerekçeyle onanması yolundaki çoğunluk kararına katılmıyorum.