Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/10761 E. , 2020/9387 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10761
Karar No : 2020/9387
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. … – Aynı yerde
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Vakfı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Bahçelievler İlçesi, … Mahallesi, …/… pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda davacı vakıf tarafından işletilen … Hastanesi ve … Diyaliz Merkezine hizmet vermek üzere, kısmen, imar planında sağlık tesis alanı olarak belirlenen ve 49 yıllığına davacıya tahsis edilen … parsel sayılı taşınmazda, kısmen de … adanın ifraz edilmesi sonucunda oluşan ve imar planında ilköğretim, ortaöğretim ve yeşil alan kullanımına ayrılmış …, … ve … parsel sayılı taşınmazdaki yapının ruhsatsız olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca düzenlenen … tarih ve … cilt/yaprak numaralı yapı tatil tutanağınının ve bu tutanağa istinaden davacıya aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca uyarınca 994.460,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Bahçelievler Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: … , K: … sayılı kararda; dava dosyasının ve Mahkemelerinin E: … sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden; uyuşmazlığa konu yapının kısmen, imar planında sağlık tesis alanı olarak belirlenen ve 49 yıllığına davacıya tahsis edilen … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda, kısmen de … adanın ifraz edilmesi sonucunda oluşan ve imar planında ilköğretim, ortaöğretim ve yeşil alan kullanımına ayrılmış …, … ve … parsel sayılı taşınmazda yer aldığı, ancak 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarında, uyuşmazlığa yol açan ek tevsi yapısının bulunduğu parsellerin ifraz ve tevhidine imkan sağlayacak düzenlemelerin gerçekleştirilememesi nedeniyle, bu yapının 3194 sayılı Kanunun 26. maddesi kapsamında ruhsatlandırılması sürecinin tamamlanamadığı ve ruhsatsız olarak inşa edildiği, öte yandan; dava konusu yapı tatil tutanağında, uyuşmazlığa yol açan “3 bodrum+zemin+6 normal kat+çatı piyesinden” oluşan yapının ruhsatsız olduğu belirtilmekle birlikte, yapı alanının “takribi” olarak belirlendiği, yapının çatı kısmında “piyes” oluşturularak kullanıldığından söz edilmesine rağmen bu hususun denetim anında görselleştirilmek suretiyle tespit edilmediği gibi, aynı yapının yıkım işleminin iptali istemiyle açılan Mahkemenin E:… sayılı dosyasındaki bilirkişi raporunda yer verilen fotoğraflardan, bu alanın “çatı örtüsü” amacı dışında kullanılmadığının görüldüğü, ayrıca; yapı tatil tutanağında uyuşmazlık konusu yapının kaç m2’lik kısmının hastane ana yapısının bulunduğu ve imar planında “Sağlık Tesis Alanı” kullanımına ayrılan … parsel sayılı taşınmazda, kaç m2’lik kısmının “Eğitim Tesis Alanı (İlköğretim ve Ortaöğretim)” olarak ayrılan … ve … parsel sayılı taşınmazda, kaç m2’lik kısmının ise “Park Alanı” fonksiyonu yüklenen … parsel sayılı taşınmazda kaldığını gösteren ayrıntılı tespitlere yer verilmediği, dolayısıyla, yapı tatil tutanağının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddeleri uyarınca tesis edilecek işlemlere dayanak olması yönüyle bir yapı tatil tutanağında olması gereken açıklıkta somut tespitler içermediği ve usulüne uygun olarak düzenlenmediği anlaşılan dava konusu … tarih ve … cilt/yaprak numaralı yapı tatil tutanağı ile bu tutanağa dayanılarak davacıya idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Bahçelievler Belediye Encümeni kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı temyize konu kararı ile; 3194 sayılı Kanunun 26. maddesi uyarınca, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyetin üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla resmi bina niteliğinde olan vakıf üniversitesi tarafından yapılan imalatların avan projeye göre ruhsata bağlanabileceği, avan projenin ise uygulama projelerinin yapılmasına esas teşkil eden, yürürlükte bulunan imar planı ve mevzuatına göre düzenlenen taslak proje niteliğinde olduğu, uyuşmazlıkta, dosyada yer alan bilgi ve belgelerden, İstanbul İli, Bahçelievler İlçesi, … Mh., … Sk., No:…, …/… pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda davacı vakıf tarafından işletilen … Hastanesine 3194 sayılı Kanunun 26. maddesine dayanılarak 06/12/1991 tarihli yapı ruhsatının verildiği, dava konusu işlemlere konu yapı için ise davacı tarafından ruhsat başvurusunda bulunulduğu, ancak alanın kısmen okul, kısmen yeşil, kısmen sağlık tesisi alanında kaldığı, parsellerin tevhid edilemediği, statik ve tesisat sorumluluğunun Sağlık Bakanlığı veya Bayındırlık Bakanlığınca yürütülmesi gerektiği, bu işlemler tamamlandığında ruhsat ve iskan verileceği gerekçeleriyle ruhsat talebinin sonuçlandırılamadığı ve plan tadilatı için işlemlerin devam ettiğinin anlaşıldığı, avan projeye dayalı ruhsat başvurusu sonuçlandırılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiş ve … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca belirtilen gerekçeyle reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı tarafından, uyuşmazlığa konu yapının ruhsatsız olarak inşa edildiği, bu hususun tespitine ilişkin yapı tatil tutanağının mevzuata uygun olarak düzenlendiği ve dava konusu yapı tatil tutanağında ve bu tutanağa dayanılarak davacıya idari para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığı belirtilerek, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
İstanbul İli, Bahçelievler İlçesi, … Mahallesi, …/… pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda davacı vakıf tarafından işletilen … Hastanesi ve … Merkezine hizmet vermek üzere, kısmen, imar planında sağlık tesis alanı olarak belirlenen ve 49 yıllığına davacıya tahsis edilen … parsel sayılı taşınmazda, kısmen de … adanın ifraz edilmesi sonucunda oluşan ve imar planında ilköğretim, ortaöğretim ve yeşil alan kullanımına ayrılmış …, … ve … parsel sayılı taşınmazdaki “3 bodrum+zemin+6 normal kat+çatı piyesinden” oluşan yapının ruhsatsız olduğunun tespitine ilişkin … tarih ve … cilt/yaprak numaralı yapı tatil tutanağı düzenlenmiş ve anılan tutanağa istinaden Bahçelievler Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile davacıya 994.460,00-TL idari para cezası verilmiştir.
Bakılan dava; … tarih ve … cilt/yaprak numaralı yapı tatil tutanağı ile … tarih ve … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 21. maddesinde; “Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir” hükmüne, 26. maddesinde; “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir.” hükmüne yer verilmiş, 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı, 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz TL’dan az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, 2. fıkranın (a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak olan ceza miktarları sayılmış ve bu miktarlar esas alınarak idari para cezası verileceği, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298.maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılarak uygulanacağı hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın (c) bendinde ise; (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapının niteliğine göre para cezasında uygulanacak artırım nedenleri (13) alt bent olarak sayılmış, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezası miktarına belirtilen alt bentlerdeki uygulanacak artırım nedenlerine göre ayrı ayrı hesap edilecek cezaların ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı Kanunun 26. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılar için imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilebileceği düzenlenerek, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılacak ya da yaptırılacak yapılar için ruhsat alınmasını kolaylaştıran hükümler getirildiği, anılan düzenlemenin ruhsat alınmadan yapı inşa edilmesine olanak tanımadığı görülmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Bahçelievler İlçesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda davacı vakıf lehine 49 yıllığına intifa hakkı kurulduğu, bu taşınmaz üzerinde … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı alınarak inşaatına başlanılan hastane binası için, açıklamalar kısmında “İmar Kanununun 26. maddesine göre tanzim edildiği” ibaresi bulunan … tarih ve … sayılı yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, belirtilen yapı ruhsatı ve yapı kullanma belgesinin düzenlendiği tarihler arasındaki dönemde davacı vakıf ile İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü arasında 20/02/1991 ve 28/05/1996 sayılı protokoller imzalanarak, yine … adadan ifrazen oluşmuş ve imar planında ilköğretim, ortaöğretim ile yeşil alan kullanımına ayrılmış bitişikteki …, … ve … parsel sayılı taşınmazlardan toplam 1.428,00 m2’lik kısmın, Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan TİP Projeye göre bir okul binası yapılmak üzere davacı vakfa bırakıldığı, uyuşmazlık konusu ek tevsi yapısının da kısmen sağlık tesis alanı kullanımına ayrılan ve ruhsatlı hastenenin bulunduğu … parsel sayılı taşınmazda, kısmen de ilköğretim, ortaöğretim ve yeşil alan kullanımına ayrılan …, … ve … parsel sayılı taşınmazlar üzerinde inşa edildiği, davacı tarafından davalı belediyeye yapılan 19/10/2000 ve 06/11/2000 tarihli başvurular üzerine, … ve … ve … ve … sayılı işlemler ile “1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarında, uyuşmazlığa yol açan ek tevsi yapısının bulunduğu parsellerin ifraz ve tevhidine imkan sağlayacak düzenlemelerin gerçekleştirilememesi nedeniyle, bu yapının 3194 sayılı Kanunun 26. maddesi kapsamında ruhsatlandırılması sürecinin tamamlanamadığının belirtildiği, davalı idare elemanlarınca yapılan denetimde, söz konusu taşınmazlardaki “3 bodrum+zemin+6 normal kat+çatı piyesinden” oluşan yapının ruhsatsız olduğunun … tarih ve … cilt/yaprak numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, anılan tutanakta yapı alanının takriben 9.500,00 m2 olduğunun, yapının kamu alanlarına inşa edildiğinin, uygulama imar planı bulunan bir alanda kaldığının, inşaatın bitmiş ve kullanılır vaziyette olduğunun ve çevre ve görüntü kirliliğine sebebiyet verdiğinin belirtildiği, sonrasında, bu tutanak esas alınarak Bahçelievler Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile ruhsatsız yapının toplam alanı olarak belirtilen 9.500 m2 üzerinden, yapının 3. sınıf B grubu olduğu değerlendirilerek, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine göre hesaplanan temel cezaya (c) bendinin 3., 5., 8., 12. ve 13. alt bentlerinde öngörülen arttırım oranları eklenmek suretiyle hesaplanan 994.460,00-TL para cezası verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; davacı tarafından işlemlere konu yapıya 3194 sayılı Kanunun 26. maddesi uyarınca ruhsat verilmesi için başvuruda bulunulmuş ise de, anılan madde uyarınca kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak ya da yaptırılacak yapılar için imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilebileceği, davacının başvurusunun, yapının bulunduğu parsellerin imar planlarında bir kısmının sağlık tesis alanı, bir kısmının ilköğretim, ortaöğretim ve yeşil alan olarak ayrılan alanlarda bulunması nedeniyle reddedildiği, imar planı değişikliği çalışmalarının devam etmekte olmasının ruhsat alınmadan yapıya başlanılarak tamamlanmasının gerekçesi olamayacağı, bu nedenle ruhsatsız yapının tespiti üzerine davacıya 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca idari para cezası verilebileceği sonucuna varılmıştır.
Öte yandan; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen artırım sebeplerinin varlığı halinde artırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı, bu sebeple; para cezası miktarının maddede öngörüldüğü şekilde belirlenebilmesi için öncelikle; ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapı yapıldığının bir tutanakla tespitinin gerektiği, bu tutanakta; ruhsata aykırı ya da aykırılıktan etkilenen alanın yüzölçümü, inşaatın tamamlanıp tamamlanmadığı, kullanılıp kullanılmadığı gibi niteliği gereği yerinde tesbiti gerektiren hususların açık bir şekilde belirtilmesinin gerektiği, dava konusu yapı tatil tutanağında ise “3 bodrum+zemin+6 normal kat+çatı piyesten” oluşan yapının ruhsatsız olduğu belirtilmekle birlikte, yapı alanın “takribi” olarak belirtildiği gibi herhangi bir kroki çizilip ölçülerine de yer verilmediği, ayrıca yapının hangi kısımların hangi parsellerde yer aldığının da açıklanmadığı görülmüştür.
Bu itibarla; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde esas alınan kriterlere uygun olarak para cezasının hesaplanabilmesi için yeterli olmayan, diğer bir ifade ile usulüne uygun düzenlenmeyen dava konusu yapı tatil tutanağında ve bu tutanak esas alınmak suretiyle eksik tespite dayalı olarak verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yapılan istinaf başvurusunun yukarıda belirtilen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemleriin iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ne gönderilmesine, 14/10/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.