Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2019/10564 E. , 2020/13852 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/10564
Karar No : 2020/13852
TEMYİZ EDEN (DAVALI): … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız imalatlar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. ve 6. maddeleri uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Bornova Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 01/10/2014 tarih ve E:2013/21, K:2014/8009 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporu ile dosyadaki bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı, yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörülmüş iken, daha önce para cezası uygulanmış imalatlara devam edildiğinin tespit edilmiş olması halinde bu kısımlar için (b) bendindeki düzenlemeye göre para cezası verilmesi gerektiği, bu maddeye aykırı olarak dava konusu “19,68m x 19,67m ebadındaki sosyal tesis binası imalatı için” daha önce para cezası verilmiş kısımlarının tamamlanma oranına göre 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine göre hesaplanan temel para cezasında ve (c) bendinde öngörülen arttırım oranları ile tekerrür hükümleri uygulanarak belirlenen 39.243,60 TL para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı, idari para cezasına konu baz istasyonu için tahmini keşif bedeli üzerinden davalı idarece 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin (b) bendi uyarınca temel para cezası hesaplandığı, para cezasına (c) bendinin 4., 5., 10., 12 ve 13. alt bentlerindeki artırımların ve tekerrür hükümlerinin de uygulanması suretiyle idari para cezasının 10.800,00 x 2= 21.600,00 TL olarak hesaplandığı, 29.11.2017 tarihli bilirkişi raporunda ise, para cezasının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin (a) bendine göre etkilenen alan üzerinden hesaplanmasının mümkün olduğu belirtilerek baz istasyonu için verilebilecek para cezasının 550,35 TL olarak hesaplandığı, bu durumda, 04.05.2011 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti yapılan dava konusu baz istasyonu ve anteni için verilecek para cezasının yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olduğundan, söz konusu baz istasyonu imalatı için verilen para cezasının, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine göre hesaplanması gerektiği, bu kısım için aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendine göre idari para cezası verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Mahkemece sadece baz istasyonuna ilişkin değerlendirme yapıldığı, oysa dava konusu işleme konu başka imalatların da mevcut olduğu, bu imalatların yıkılmış olmasının para cezasını ortadan kaldırılmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının değişik gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
… İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … sayılı parselde ruhsatsız olarak sosyal tesis binası yapıldığının ve sosyal tesis binası girişindeki alanın kapatılarak binaya dahil edildiğinin 17.12.2004 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edilmesi üzerine 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin olarak … tarih ve … sayılı Bornova Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.
Bornova Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla iptaline karar verilmesi üzerine, daha önce 17.12.2004 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edilmiş olan sosyal tesis binası ile sosyal tesis binası girişindeki kapalı alan ve sonradan yapılmış olan prefabrik müştemilat ve totem direğinden oluşan baz istasyonu 04.05.2011 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edilmiştir.
Söz konusu tespit esas alınarak; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca, 3/A yapı sınıf ve grubunda yer alan, toplam 300 m2’lik sosyal tesis binası ile önündeki kapalı alandan oluşan imalat hakkında hesaplanan temel para cezasına aynı maddenin (c) bendinin 5., 8., 11. ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak bulunan 19.621,80-TL’nin 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 6. fıkrası uyarınca bir kat artırılması suretiyle hesaplanan 39.243,60-TL ve 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi uyarınca, 15.000,00-TL keşif bedeli üzerinden prefabrik müştemilat ve totem direğinden oluşan baz istasyonu hakkında hesaplanan temel para cezasına aynı maddenin (c) bendinin 4., 5., 10., 12. ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak bulunan 10.800,00-TL’nin 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 6. fıkrası uyarınca bir kat artırılması suretiyle hesaplanan 21.600,00-TL olmak üzere toplam 60.843,60-TL imar para cezası verilmesine ilişkin Bornova Belediye Encümeninin …tarih ve … sayılı kararının tesis edilmesi üzerine bu kararın iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede öngörülen şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için para cezası uygulanacağı, b) bendinde ise; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, c) bendinde ise (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapı için hesaplanan para cezasına uygulanacak arttırım sebepleri sayılmış, son fıkrasında da “para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alan dikkate alınır.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 42. maddesinin 6. fıkrasında ise; yukarıdaki fıkralarda belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı halinde, idari para cezalarının bir kat artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin, mevzuata aykırı yapının inşa süreci içerisinde tekrarı halinde para cezasının her bir tekrarda bir kat artırılarak uygulanacağı sabit olup, tekerrür hükmünün uygulanabilmesi için; yapılan ilk tespitten sonra para cezası verilmesi ve bu para cezasına konu aykırılığın tespitinden sonra, mevzuata aykırı yapının inşasına devam edildiğinin tekrar tespiti üzerine sadece ikinci tespite konu aykırılıklar üzerinden yeni fiile verilecek ceza miktarı belirlendikten sonra bu miktar üzerinden tekerrür hükmü uygulamak suretiyle para cezasının belirlenmesi, başka bir ifadeyle; para cezasının sadece ilk yapılan tespitten sonra inşasına devam edilen kısım üzerinden hesaplanması ve bu şekilde hesaplanan para cezasının bir kat artırılması suretiyle tekerrür hükmünün uygulanması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; sosyal tesis binası ile önündeki kapalı alandan oluşan imalatın 17.12.2004 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edilmesi üzerine 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin olarak tesis edilen … tarih ve … sayılı Bornova Belediye Encümeni kararının … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla iptaline karar verilmiş olması, diğer taraftan gerek 04.05.2011 tarihli yapı tatil tutanağında gerek dava konusu işlemde ilk yapılan tespitten sonra inşasına devam edilen kısım belirlenmeksizin para cezası hesaplanması nedeniyle dava konusu işlemin sosyal tesis binası ile önündeki kapalı alandan oluşan imalata ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gibi prefabrik müştemilat ve totem direğinden oluşan baz istasyonunun ise ilk defa 04.05.2011 tarihli yapı tatil tutanağıyla tespit edilmiş olması nedeniyle dava konusu işlemin buna ilişkin kısmında da hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda; davacıya para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında ise sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.
Öte yandan, 17/11/2020 tarihli, 31307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 26. ve 27. maddeleriyle 3194 sayılı İmar Kanununa ek madde 9 ve geçici 24. maddenin eklendiği görülmüştür. Geçici 24. maddenin 4. fıkrasında yer alan “Ek 9 uncu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan elektronik haberleşme istasyonlarının kurulumuna mahsus kule ve direkler için 32 nci ve 42 nci maddeler uyarınca alınmış tüm idari yaptırım kararları iptal edilmiş sayılır ve yıkım kararları uygulanmaz, idari para cezaları tahsil edilmez. Ancak ödenmiş olan idari para cezaları iade edilmez.” hükmü uyarınca anılan işlemleri tesis eden idarece gerekli iptal işlemlerinin yapılacağı açıktır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 28/12/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X) :
Dosyanın incelenmesinden; davacı hakkında diğer bazı imalatlar ve ruhsatsız baz istasyonu yapıldığından bahisle idari yaptırım uygulandığı anlaşılmakta olup, 17/11/2020 tarihli, 31307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 26. ve 27. maddeleriyle 3194 sayılı İmar Kanununa ek madde 9 ve geçici 24. maddenin eklendiği görülmüştür. Geçici 24. maddenin 4. fıkrasında “Ek 9 uncu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olan elektronik haberleşme istasyonlarının kurulumuna mahsus kule ve direkler için 32 nci ve 42 nci maddeler uyarınca alınmış tüm idari yaptırım kararları iptal edilmiş sayılır ve yıkım kararları uygulanmaz, idari para cezaları tahsil edilmez. Ancak ödenmiş olan idari para cezaları iade edilmez.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda, anılan düzenleme nedeniyle, temyiz isteminin kabul edilerek, Mahkeme kararının, baz istasyonuna ilişkin kısmına ilişkin olarak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesinin gerektiği gerekçesiyle bozulması gerekirken, Mahkeme kararının değişik gerekçeyle onanması yönündeki çoğunluk kararına katılmıyorum.