Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2018/8571 E.  ,  2020/10272 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/8571
Karar No : 2020/10272

TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVALI)… Büyükşehir Belediye Başkanlığı …
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVALI) …Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

3-(DAVALILAR YANINDA MÜDAHİL) … Grup Alışveriş Hiz. İnş. San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : Tasfiye Halinde … Yapı Kooperatifi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararın kaldırılmasına ve dava konusu işlemin iptaline ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Yenimahalle Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin notlarının 4 sayılı plan notunda ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, …sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin 2 sayılı plan notunda yer alan; “Genel otopark alanında, kapalı geçen macun deresi ıslah kanalı ve koruma bandı haricindeki kısımlarda, 0.00 kotu altında kapalı otopark yapılabilir. Kapalı otoparkın yapımıyla ilgili tüm maliyetler kullanma karşılığında … ada … sayılı parseldeki yatırımcı tarafından karşılanacaktır.” hükmünün iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu … İli, … İlçesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz ve güneyini kapsayan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine esas olmak üzere yatırımcı kuruluşlardan görüş alındığı, yatırımcı kuruluş olan DSİ 5. Bölge Müdürlüğü 51. Şube Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısında “(…) Daha önceki yıllarda … Deresi ıslahı açık kanal olarak ikmal edilmiş, ancak sonraki yıllarda ekli krokide gösterilen bölüm … Çayına kadar kapalı kesit içine alınmıştır. Anılan sahada ıslah tesisi inşa edildiğinde imar planında taşkın sahası bırakılmamıştır.” görüşünün yer aldığı, yatırımcı kuruluş olan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğünün … tarihli, …sayılı yazısında da, “… yolu 8. km’de … Yenimahalle İlçesi sınırları dahilinde bulunan … Deresinin … Grup Alışveriş Hiz. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti’ne (…) ait alışveriş merkezinin yan cephesine tekabül eden 35 m’lik kısmında, söz konusu şirket tarafından yapılan ıslah çalışmalarının kurumumuz tarafından öngörülen ıslah tip kesitine (9,25×3,00m) uygun olarak inşa edildiği tespit edilmiştir.” yönünde tespite yer verildiği, diğer yatırımcı kuruluş olan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı, ASKİ Genel Müdürlüğü, Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığının … tarih ve … sayılı yazısında ise, “Mahalde yapılacak imar planı değişikliklerinde DSİ tarafından hazırlanan ve uygulanan … Deresi dere ıslah yapısı projesindeki boyutların açık bölümünde 9,25×3,00mt trapez ve kapalı bölümde 9,25×3.30mt trapez kanal olarak korunması gerekir.” yönünde görüş bildirildiği, ilgili yatırımcı kuruluşların görüşleri doğrultusunda hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği notlarının 2. maddesinde, “Yerinde kapatılan macun deresinin kesitinin uygunluğuna dair proje onay aşamasında DSİ’nin uygun görüşü alınacaktır.” hükmüne yer verildiği, dava konusu imar planı değişikliklerinin Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 24. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendine uygun olduğu, … ada, … parsel sayılı taşınmaz ve güneyi kapsayan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerine esas olan jeolojik etüdün Ankara Valiliği, İl Afet ve Acil Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısı ile onaylandığı, söz konusu genel otopark alanının üçüncü şahıslar tarafından yapımı, bakımı onarımı ve işletilmesinin Otopark Yönetmeliğine uygun olduğu, dava konusu imar planları notlarının imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen 28/06/2018 tarih ve E2017/3066, K:2018/973 sayılı kararda; İdare Mahkemesince hükme esas alınmış bilirkişi raporunda, Çevre ve Orman Bakanlığı DSİ 5. Bölge Müdürlüğü 51. Şube Müdürlüğünün .. tarihli, … sayılı DSİ 5. Bölge Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazıları ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ASKİ Genel Müdürlüğü Su ve Kanal İşletmesi Dairesi Bakanlığının … tarihli, … sayılı yazılarının dava konu imar planları notlarına yönelik olumlu yatırımcı kuruluş görüşleri olduğu belirtilmiş ise de, anılan işlemler dava konusu imar planları notları uyarınca yapılacak olan otoparkın, taşınmazın bulunduğu, yerin niteliği itibariyle (… Deresi ve civarı) jeolojik ve teknik olarak yapılmasında sakınca bulunmadığına yönelik çalışmalara dayalı bir görüş içermeyip sadece dere ıslah çalışmalarına yönelik kısmi bilgiler içerdiğinden, anılan işlemlerin plan yapımı için yatırımcı kuruluşlardan alınan bir görüş olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığı, dava konusu imar planları notları uyarınca yapımı öngörülen otoparkın yapılacağı alan ve çevresinin (…Deresi ve civarının) niteliği ile küresel ısınmayla birlikte değişen iklim ve yağış sisteminin yaratacağı etkiler de dikkate alınarak, jeolojik ve teknik olarak müsait olup olmadığı yönlerinden Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü görüşüne dayanmadan tesis edildiği bu itibarla, dava konusu imar planı notlarında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Söz konusu alanda yapılaşmanın tamamlandığı, davacı kooperatife bağlı işletme sahiplerinin dava konusu otopark alanını istediği, ASKİ ve DSİ’nin dava konusu imar planları değişikliklerine olumsuz görüş bildirmediği, ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dava konusu imar planı değişiklikleri notlarının konusunu oluşturan … ada, … parsel sayılı taşınmazın maliki olması nedeniyle davanın sonucuyla yakından ilgili olduğu anlaşıldığından, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinin yollamada bulunduğu Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uyarınca … Grup Alışveriş Hiz. İnş. San. ve Tic. A.Ş.’nin davalı idare yanında davaya katılma isteminin kabulüne karar verildikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Yenimahalle Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği notlarının 4 sayılı plan notunda ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin 2 sayılı plan notunda yer alan; “Genel otopark alanında, kapalı geçen macun deresi ıslah kanalı ve koruma bandı haricindeki kısımlarda, 0.00 kotu altında kapalı otopark yapılabilir. Kapalı otoparkın yapımıyla ilgili tüm maliyetler kullanma karşılığında … ada … sayılı parseldeki yatırımcı tarafından karşılanacaktır.” hükmün iptali istemiyle Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına komşu parsel maliki sıfatıyla davacı tarafından 15.04.2015 tarihinde yapılan başvurunun Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının … tarihli, … sayılı işlemi ile reddi üzerine 06.07.2015 tarihinde anılan plan notlarının iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihinde yürürlükte olduğu şekliyle 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5.maddesinde, “Nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan” olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8.maddesinin 14.fıkrasında ise, “Kamu kurum ve kuruluşları veya plan müellifleri; ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından plana ilişkin görüşlerini alır. Kurum ve kuruluşlar, görüşlerini en geç otuz gün içerisinde bildirmek zorundadır. Görüş bildirilmesi için etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu süre içerisinde görüş bildirilmediği takdirde plan hakkında olumsuz bir görüşün bulunmadığı kabul edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
İşlem tarihinde yürürlükte olan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 14.maddesinde, “Planların hazırlanması sürecinde, planı düzenlenecek alan ve yakın çevresindeki alanlarda aşağıda genel başlıklar halinde belirtilen konular ile planlama alanının özelliğine ve plan türüne göre diğer konularda ilgili kurum ve kuruluşlardan veriler elde edilir:
1- Planlama alanının yeri
2- Yönetim yapısı, idari bölünüş, sınırlar
3- Fiziksel yapı
a) Jeolojik durum
b) Akarsular, taşkın alanları
c) İklim
d) Toprak kabiliyeti
e) Tarım alanları, tarımsal arazi kullanımı
f) Sulama alanları
g) Bitki örtüsü
h) Yeraltı ve yüzeysel su kaynakları, havzaları ve özellikleri
4- Maden kaynakları
5- Çevresel kaynaklar ve koruma alanları
a) Korunması gerekli kültür ve tabiat varlıkları ve alanları
b) Sulak alanlar
c) Özel çevre koruma alanları
d) Orman alanları
e) Ekolojik açıdan korunması gerekli alanlar
f) Milli Parklar
6- Demografik yapı
7- Sosyal yapı
8- Ekonomik yapı
9- Teknik altyapı
a) Ulaşım
b) Enerji
c) Çöp
d) İçme suyu
e) Kanalizasyon
10- Arazi kullanımı
11- Sektörel yapı
12- Askeri alanlar
13- Mülkiyet yapısı
14- Yerleşme alanları ile ilgili özellikler
Planlama alanı ve yakın çevresi ile alanın bölge veya kent bütünü içindeki konumunu belirlemek üzere eşik analizi, yerinde yapılan incelemeler gibi fiziksel çalışmalarla birlikte, bilimsel tekniklere ve yöntemlere dayalı, yeterli nitelikte ve kapsamda ekonomik, sosyal, kültürel, politik, tarihi, sektörel ve teknolojik araştırmalar yapılır, ilgili kurum ve kuruluşların görüş ve önerileri alınır.
Plan kararları, yapılan inceleme ve araştırma sonuçları değerlendirilerek oluşturulur. Plan raporunda, yapılan tüm inceleme ve araştırmalar, alınan görüş ve öneriler ve yapılan değerlendirmelerle birlikte, planın gerçekleştirilmesini sağlayacak uygulama araçları, kurumsal yapı ve denetim konularına dair ilkeler de yer alır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Otopark Yönetmeliğinin geçici 5.maddesinde, “Belediyeler bu Yönetmelik ile kendilerine tesbit yetkisi verilen konular ile ilgili esasları 01/01/1994 tarihine kadar belirleyerek Meclis Kararına bağlamakla yükümlüdür. Bu tarihten sonra bu konuda Meclis Kararı alınamaz. Bu süre içerisinde bu yükümlülüğün belediyelerce yerine getirilmemesi halinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın çıkaracağı esaslar doğrultusunda uygulama yapılır, bu esaslar bir tebliğ şeklinde Resmi Gazete’de yayımlanır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
01/07/1993 tarih ve 21624 sayılı resmi gazetede yayımlanan Otopark yönetmeliğinin geçici 5. ve 6. maddeleri uyarınca belirlenen uygulama esasları doğrultusunda Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile onaylanan Ankara İmar Yönetmeliği Otopark Yönetmeliğinin 6. maddesinde “Otopark gereksiniminin karşılanmadığı veya otopark gereksinmesinin yüksek olduğu merkezi iş alanları vb. bölgelerde genel amaçlı otoparkların yapımı, bakımı, onarım ve işletmesi üçüncü kişilere verilebilir. Bu hizmetler için alınacak ücret Büyükşehir Belediyesince saptanır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
09.10.2006 tarih ve 26284 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2006/27 sayılı (mülga) Başbakanlık Genelgesinin 2. maddesinde, “Çeşitli kullanım alanları oluşturmak maksadıyla derelerin üzeri, zaruri hallere münhasır olmak üzere DSİ Genel Müdürlüğünün izni alındıktan sonra gerçekleştirilecek işlemler hariç, kesinlikle kapatılmayacaktır. Bunun dışında dere yataklarında gerçekleştirilecek her türlü yapılar ilgili kurum veya kuruluşlarca onaylı bir projeye dayandırılacaktır.” düzenlemesine, 3. maddesinde de; “Dere yatakları üzerine her ne sebeple olursa olsun yapılacak köprü ve menfez gibi sanat yapıları ile dere yatakları üzerinden veya sınırından geçirilecek enerji nakil hattı, yol, petrol – doğal gaz boru hattı, telefon hattı içme suyu ve kanalizasyon hatları ve benzerleri gibi çeşitli kuruluşlarca değişik maksatlı yapılar inşa edilmeden önce DSİ’nin ilgili Bölge Müdürlüklerinden mutlak suretle görüş alınacak ve yapılacak tesislerin bu görüşe uygun olarak inşaası sağlanacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyizen incelenen dosyada, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… sayılı ara kararı ile, DSİ ve ASKİ Genel Müdürlüklerinden, dava konusu plan notları uyarınca yapılacak olan otoparkın bulunduğu alanın niteliği (… Dairesi ıslah kanalı ve koruma bandı haricinde olmakla birlikte) göz önüne alınarak dere alanını ve civarının kullanılmasının jeolojik ve teknik olarak mümkün olup olmadığının sorulmasına karar verilmiş, bu ara kararına cevaben verilen, Ankara Büyükşehir Belediyesi ASKİ Genel Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısında ise, Başkanlık teknik elemanlarınca yapılan inceleme neticesinde; söz konusu … İlçesi, … Mahallesi … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu … Deresi alanının ve civarının kapalı otopark kullanımı ile ilgili arşiv kayıtlarında herhangi bir bilgi ve doküman bulunmadığı, söz konusu … ada, …parsel sayılı taşınmazın bulunduğu …Deresi alanının ve civarının kapalı otopark kullanımı ile ilgili bilgi ve belgelerin DSİ 5. Bölge Müdürlüğünce temin edilmesi gerektiği belirtilmiş, Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısında, söz konusu parselin kenarından geçen … Deresinin önceki yıllarda Ankara Büyükşehir Belediyesince ıslahı yapılarak işletmeye açıldığı, … Deresinin ıslahı ve üzerinin kapatılmasının İdarelerinin bilgisi dışında olduğu, anılan dere yatağında yapılması gereken rutin bakım – onarım ve temizlik işlerinde kullanılmak üzere ıslah kesiti ve her iki sahilde 6’şar metrelik servis yollarının korunması gerektiği, ayrıca 09/09/2006 tarih ve 26284 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/27 sayılı “Dere Yatakları ve Taşkınlar” konulu (mülga) Başbakanlık Genelgesi Hükümlerine uyulması gerektiği, 2016 yılında Kurumlarınca hazırlanan “Ankara Taşkın Tehlike Haritaları” çalışmaları kapsamında adı geçen derenin taşkın alanlarının belirlendiği, bahse konu parselin, 500 yıl yinelemeli taşkın debisi (Q 500=62.22 m3/s) gelmesi halinde taşkından etkilenmeyeceği; 1000 yıl yinelemeli taşkın debisi (Q1000= 69.85m3/s) gelmesi halinde taşkına maruz kalacağı, ancak dere yatağı kesitine yapılabilecek müdahaleler doğrultusunda taşkın yayılım alanının değişebileceği açıklamasına yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, her ne kadar DSİ 5. Bölge Müdürlüğünün … tarihli, … sayılı yazısında, Macun Deresinin ıslahı ve üzerinin kapatılmasının İdarelerinin bilgisi dışında olduğu belirtilmiş ise de, bu görüş yazısından söz konusu alanda kapalı otopark yapılamayacağı sonucunun çıkarılamayacağı, anılan bölgede kapalı otopark inşasının jeolojik, teknik, su taşkın riski ve inceleme sonucu ortaya çıkacak diğer yönlerden mümkün olup olmadığının aralarında jeoloji ve inşaat mühendisleri ile hidroloğun da bulunduğu uzman bir heyetle mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle değerlendirilip sonucuna göre Bölge İdare Mahkemesince yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, eksik inceleme ve değerlendirme sonucunda dava konusu işlemin iptali yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.