Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2016/962 E.  ,  2020/13088 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/962
Karar No : 2020/13088

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Hatay ili, Kırıkhan ilçesi, … mevkii, … parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacı tarafından, … ve … sayılı parseller arasında iken imar planı değişikliği nedeniyle kapanan yolun ihdas edilerek belediye adına tescil edilmesi ve tescilden sonra imar parseli niteliği taşımadığından … parsel sayılı taşınmaz sahibine satışı, bu satışa bağlı olarak karar eki krokide gösterilen ilgili kısımların tevhidi ve bedelsiz yola terkinine ilişkin … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediye Encümeni kararının uygun bulunmasına yönelik … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Bir alanda parselasyon yapılmadan 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 15. ve 16. maddeleri uyarınca ifraz ve tevhit işlemi yapılması, dolayısıyla kapanan yolun 17. Madde hükümleri uyarınca satılması mevzuat hükümleri uyarınca mümkün değildir.
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 17/12/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X)KARŞI OY : Dava; Hatay ili, Kırıkhan ilçesi, … mevkii, … parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacı tarafından, … ve … sayılı parseller arasında iken imar planı değişikliği nedeniyle kapanan yolun ihdas edilerek belediye adına tescil edilmesi ve tescilden sonra imar parseli niteliği taşımadığından … parsel sayılı taşınmaz sahibine satışı, bu satışa bağlı olarak karar eki krokide gösterilen ilgili kısımların tevhidi ve bedelsiz yola terkinine ilişkin … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediye Encümeni kararının uygun bulunmasına yönelik … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediyesi Meclis kararı ile yapılan imar planı değişikliği ile Hatay ili, Kırıkhan ilçesi, … mevkii, … ve … parsel sayılı taşınmazlar arasından geçen 7 metre enkesitli imar yolu kapatılmıştır. Bunun üzerine … parsel sayılı taşınmazın maliki tarafından Kırıkhan Belediye Başkanlığı’na 09.03.2012 tarihinde yapılan başvuru ile … parsel sayılı taşınmazın ekli krokide (A) ile (B) olarak işaretli kısmının yoldan ihdas edilerek … parsel sayılı taşınmaza (C) olarak tevhidinin yapılması talep edilmiş, yine krokide (D) ile (E) olarak gösterilen kısmı ise yola bedelsiz olarak terk etmek istediği belirtilmiştir. Kırıkhan Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile … ve … parsel arasında iken imar planı değişikliği nedeniyle kapanan yolun ihdas edilerek belediye adına tescil edilmesine, tescilden sonra imar parseli niteliği taşımadığından 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca … parsel sayılı taşınmaz malikine satışına, satıştan sonra 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 15. ve 16. maddesi uyarınca karar eki krokide gösterilen (A) ile (B) olarak işaretli kısmın 1966 parsel sayılı taşınmaza (C) olarak tevhidine, krokide (D) ile (E) olarak gösterilen kısmın ise bedelsiz olarak yola terkininin yapılmasına karar verilmiştir.
… tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediyesi Meclis kararının iptali istemiyle … sayılı parsel maliki olan davacı tarafından açılan davada; … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile, dava konusu taşınmaz satış işleminin Belediye Meclis kararı ile yapılabileceği, Belediye taşınmazının Encümen kararı ile satış işleminde yetki unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı, satış işlemine bağlı olarak tesis edilen tevhid ve yola terk işlemlerinde de sebep unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın dava konusu işlemin kapanan yolun Belediye adına ihdas edilmesine ilişkin kısmı yönünden reddine, dava konusu işlemin, taşınmazın satışına ve bu satışa bağlı olarak tesis edilen tevhid ve yola terk işlemlerine ilişkin kısımlarının iptaline karar verilmiş, karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir. Bunun üzerine … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediye Meclis kararı ile … tarih ve … sayılı Kırıkhan Belediye Encümen kararının uygun bulunmasına karar verilmiş, bu kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun “İfraz ve Tevhid” başlıklı 15. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; “İmar planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının ifrazına veya tevhidine izin verilmez. İmar parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifraz veya tevhidin bu planlara uygun olması şarttır. İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir. İmar planı dışında kalan alanlarda yönetmeliklerinde tayin edilecek miktarlardan küçük ifrazlara izin verilmez.” hükmüne, “Tescil ve Şüyuun İzelesi” başlıklı 16. maddesinde: “Belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re’sen veya müracaat üzerine tevhid veya ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini, bu Kanun ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanır.” hükmüne, “Kamulaştırmadan arta kalan kısımlar” başlıklı 17. maddesinde; “Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder. Bunlardan müstakil inşaata elverişli olanları, kamu yararı için, belediye veya valilikçe yeri alınan şahısların muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında denklik temini suretiyle değiştirmeye belediye ve valilik yetkilidir. Ayrıca belediye veya valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valilikler, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, şüyuun izalesi suretiyle sattırmaya yetkilidir. Bu maddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılır.” hükmüne yer verilmiştir. yer almıştır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 19. maddesinin birinci fıkrasında; ”Her türlü imar adasında, parselasyon planı yapılmadan bu adadaki parsellerde ifraz ve tevhit yapılamaz.” hükmüne yer verilmiştir.
İmar Kanununun 18 inci maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin ”Düzenleme Sahalarının Tespiti Esasları” başlıklı 5. maddesinin üçüncü fıkrasında; ”Belirlenen düzenleme sahası bir müstakil imar adasından daha küçük olamaz.” hükmüne, dördüncü fıkrasında; ”Ancak imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlenmesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında birkaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parselleri müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebilir.” hükmüne, ”İfraz ve Tevhid İşlemleri” başlıklı 15. maddesinde ise; ”Arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde, maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhit işlemleri yapılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasında parselasyon yapılmamış alanlardaki ifraz ve tevhit işlemleri ile ilgili usul ve esaslar düzenlenmiş, ikinci fıkrasında ise parselasyonu tamamlanmış alanlarda yapılacak ifraz ve tevhit işlemlerine ilişkin koşullar açıklanmıştır.
İmar Kanununun 18 inci maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15. maddesinde ise, arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış imar adalarındaki bir veya birkaç parselde, meskun alanlardaki kadastro parsellerinde maliklerin müracaatı üzerine imar planı ve mevzuatına uygun olmak şartıyla ifraz ve tevhid işlemleri yapılabileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, imar planlarında gelişme bölgesi olarak belirlenen alanlarda işlem tarihinde yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 19/1. maddesinde öngörülen kural gereğince parselasyon yapılmadan bu alanlarda ifraz ve tevhit işlemi yapılamayacağı açık olmakla birlikte, meskun alanlarda, diğer bir deyişle parselasyon yapılmasına imkân bulunmayan alanlardaki kadastro parsellerinde mevzuatta ve imar planında öngörülen esaslara uyulmak koşulu ile ifraz ve tevhit işlemlerinin yapılabileceğinde duraksama bulunmamaktadır. Yine 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca imar plan değişikliği ile kapanan kadastral yolu, bitişiğinde ki … parsel sayılı taşınmazın maliki olan davacının da satın alabilme hakkı bulunduğu açıktır.
Bu durumda, uyuşmazlığa konu olayda, davacıya ait taşınmazın bulunduğu alanda parselasyon yapılmasına imkân bulunup bulunmadığının araştırılması, parselasyon yapılmasına imkân bulunmayan bir alan söz konusu ise imar plan değişikliği ile kapanan ve müstakil inşaata elverişli olmayan kadastral yolun bitişiğindeki parsel maliklerinden hangisine satışının daha uygun olacağının teknik olarak incelenmesi neticesinde bir karar verilmesi gerektiğinden, eksik incelemeye dayalı olarak verilen kararda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle anılan kararın bozulması gerektiği oyu ile Dairemiz kararına katılmıyorum.