Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2016/9218 E. , 2020/8609 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/9218
Karar No : 2020/8609
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı – …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Yapı Denetim Ltd.şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Konyaaltı ilçesi, … ada, … sayılı parsel üzerindeki … numaralı yapının 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanununda öngörülen esaslara göre denetlenmediğinden bahisle aynı Kanunun 8. maddesi gereğince, davacı şirket hakkında denetim faaliyetlerinin 1 yıl süre ile geçici olarak durdurulması ve yapı denetim izin belgesinin Bakanlığa geçici olarak iade edilmesi ile denetim faaliyetlerinin tamamen sona erdirilerek, … numaralı Yapı Denetim İzin Belgesinin Bakanlıkça iptal edilmesine ilişkin 14.08.2014 tarihli, 29088 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31.07.2014 tarihli, 6304 sayılı işlemin iptali istenilmiştir
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacı şirketin denetim faaliyetlerinin 1 (bir) yıl süreyle yasaklanması ve izin belgesinin iade edilmesi işleminin, 4708 sayılı Kanunun 8.maddesi uyarınca tesis edilmiş olması nedeniyle, anılan maddede 24.04.2015 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yapılan değişiklikle yapı denetim şirketlerinin faaliyetlerinin doğrudan geçici olarak durdurulması ve izin belgelerinin iade edilmesine yönelik bir hükme yer verilmemiş ve maddede belirtilen hallerin tespiti halinde idarî para cezası veya yeni iş almaktan men cezası gibi cezaların öngörülmüş olmasının ve devam eden diğer işler için bir sınırlandırma getirilmemiş olmasının uyuşmazlıkta, mevzuata aykırı uygulamanın yapının taşıyıcı sistemini etkileyip etkilemediği yönünde yapılmış bir tespitin bulunmadığı da dikkate alındığında davacı şirket lehine hüküm doğurduğu açık olduğu, bir başka deyişle dava konusu işlem, 6645 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 24.04.2015 tarihinden önce tesis edilmiş olmakla birlikte, davacı şirketin iddia edildiği gibi 4708 sayılı Kanunun 2.maddesinin 4.fıkrasının (c) fıkrasını ihlal etmesi halinde dahi, Kanun’un 8. maddesinde yapılan değişiklik nedeniyle, hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak, cezai yaptırımlara ilişkin mevzuatta yapılan değişikliklerden önceki mevzuatta yer alan yaptırımlara göre lehe olan hükümler ilgililer hakkında uygulanması gerektiğinden davacı şirkete 4708 sayılı Kanun kapsamında bir yaptırım uygulanamayacağı sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Temyiz edilen kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının toplu inşaat yapımından oluşan yapı denetim sözleşmesine konu dava konusu denetim işinde aynı tespitlere yer verilerek her blok için ayrı ayrı uygulanan idari yaptırımların aynı inceleme kapsamında olduğu değerlendirildiğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME ve GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … ada, … parsel üzerindeki … (… Blok) numaralı yapıda, ruhsata ve eki projesine aykırı imalatlarla ilgili mülga Antalya Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından oluşturulan komisyonca incelemede bulunularak, söz konusu inşaatın 4708 sayılı Yapı Denetim Hakkındaki Kanunun 2. maddesinin 4.fıkrasının (c) bendine göre denetlenmediğinden bahisle 29.05.2014 tarihli teknik inceleme raporu tanzim edildiği; bu rapora istinaden … tarihli, … sayılı Antalya Valiliği İl Yapı Denetim Komisyonu kararı alınarak Bakanlık Yapı İşleri Genel Müdürlüğüne gönderildiği ve Bakanlık’ın 31.07.2014 tarihli, 6304 sayılı dava konusu işlemin tesis edildiği, söz konusu işlemin 14.08.2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmi Gazete’de ilanen tebliğ edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu eylem tarihinde yürürlükte olan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun “Denetim faaliyetinin durdurulması ve izin belgesinin iptali” başlıklı 8. maddesinde; “Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir ve sicillerine işlenir. Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Geçici durdurmaya neden olan mimar ve mühendisler Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar.
Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir.
İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir.
Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince başka bir yapı denetim kuruluşunun görevlendirilmesi zorunludur.” hükmüne yer verilmiştir.
23/04/2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 32. maddesi ile değişik dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8. maddesinde, “Yapı denetim kuruluşlarından bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, aşağıdaki idari yaptırımlar uygulanır.
a) Denetim personelinin görevi başında bulunmaması veya yapı denetim kuruluşunun denetim personeline görevi ile ilgili yazılı olarak bilgi vermediğinin anlaşılması,
b) Mevzuatın öngördüğü evrakın tanziminde eksiklik veya kusur bulunması,
c) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b) veya (f) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi, hâllerinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %10’u kadar idari para cezası,
ç) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilememesi kaydı ile, 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para cezası verilir.
d) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (d) veya (e) veya (h) veya (ı) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %30’u kadar idari para cezası verilir.
Yapı denetim kuruluşlarına denetim sorumluluğunu üstlendiği bir işe yönelik yapılacak tespitler doğrultusunda yukarıdaki bentlerde belirtilen idari müeyyidelerden birden fazla cezanın verilmesinin gerekmesi hâlinde o işe ait yapı denetim hizmet sözleşmesinin en fazla %50’si kadar idari para cezası verilir.
e) Aşağıda belirtilen;
1) Denetim hizmetinin bu Kanunda yazılı asgari hizmet bedelinden düşük bir bedel ile üstlenildiğinin tespit edilmesi,
2) Yapı sahibinden veya vekilinden, yapı denetim hesabına yatırılmaksızın yapı denetimi hizmet bedeli alındığının tespit edilmesi, hâllerinde, üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %3’ü kadar idari para cezası verilir.
f) 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükmüne aykırı hareket edilmesi hâlinde üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %2’si kadar idari para cezası verilir.
g) Aşağıda belirtilen;
1) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilemesi hâlinde 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi,
2) 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi hükmüne aykırı hareket edilmesi,
3) Yapı denetim kuruluşuna son bir yıl içinde üç defa idari para cezası uygulanması, hâllerinde, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilip öğrenilmesinden veya son idari para cezasının tebliğinden itibaren İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilir.
h) Yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur.
Yapı denetim kuruluşunun, 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının ikinci cümlesi hükmüne aykırı hareket eden veya yapı denetim kuruluşunda görevli iken laboratuvar kuruluşlarında da görev alan mimar ve mühendislerine İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce 5.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.
İdari para cezası, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilmesini müteakip yapı denetim kuruluşunun ve ilgililerin savunmaları alınarak verilir ve yazılı olarak tebliğ edilir.
İdari para cezasına karşı on beş gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Bu süre içinde itiraz yoluna başvurulmaması hâlinde idari para cezası kesinleşir. İtirazlar, zaruret olmayan hâllerde evrak üzerinde incelenerek en kısa süre içinde karara bağlanır. İtiraz üzerine verilen mahkeme kararları kesindir.
Yeni iş almaktan men ve faaliyetine son verme cezalarına dair işlemler, Resmî Gazete’de ilan edilir.
Yeni iş almaktan men cezası, yapı denetim kuruluşunun denetimindeki diğer işlerin devamına mani değildir. Ancak, yapı denetim kuruluşuna yeni iş almaktan men cezası verilmesine esas olan yapım işinin devam edebilmesi için, yapı sahibi tarafından başka bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe, ilgili idare tarafından işin devamına izin verilmez. Faaliyete son verme cezası verilen hâllerde de, yapı denetim kuruluşunun denetimini üstlendiği yapıların devamına, yeni yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe ilgili idare tarafından izin verilmez.
Yeni iş almaktan men cezası alan yapı denetim kuruluşunun ortakları, ceza süresi içinde; faaliyete son verme cezası alan yapı denetim kuruluşunun ortakları ise, üç yıl süre içinde herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz.
Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgeleri, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun kararı ile iptal edilir. Bu suretle belgesi iptal edilen denetçi mimar ve denetçi mühendisler, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz.
Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan teknik personel, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz…” düzenlemesi yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kanun değişikliklerinden sonra, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin dördüncü fıkrasına aykırılık hallerinde lehe sonuçlar doğduğu görülmektedir. Eylem tarihi itibarıyla uygulanması gereken yaptırımın işlem tarihinde yürürlükte bulunan hükümlere nazaran aleyhe olması sebebiyle idare tarafından işlem tarihinde yürürlükte bulunan hükümlere göre yaptırım uygulanmıştır.
4708 sayılı Kanunda yapılan 2015 tarihli değişiklik sonrasında yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verileceği ve teminatın irat kaydolunacağı düzenlenmiştir.
Uyuşmazlıkta, 4708 sayılı Kanun ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği uyarınca öngörülen görev ve sorumlulukları yerine getirmediği için yapı denetim kuruluşuna üç ayrı idari para cezası verildiği görülmekle birlikte, dava konusu olayda yapı denetim kuruluşu hakkında tesis edilen idari yaptırım kararlarının aynı inceleme kapsamında olup olmadığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin denetim sorumluluğunda bulunan Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaatın 2 bloktan (A,B) oluştuğu, yapılarda ruhsata ve eki projesine aykırı imalatlarla ilgili mülga Antalya Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü tarafından oluşturulan komisyonca incelemede bulunularak, söz konusu inşaatın 4708 sayılı Yapı Denetim Hakkındaki Kanunun 2. maddesinin 4.fıkrasının (c) bendine göre denetlenmediğinden bahisle 29.05.2014 tarihli teknik inceleme raporu tanzim edildiği, aynı tespite yer verilerek, 2 (A, B) blok inşaat hakkında ayrı ayrı idari yaptırım kararı tesis edildiği görülmekle birlikte, yapı denetim kuruluşuna verilen iki idari para cezasının aynı inceleme kapsamında olduğu kabul edilmelidir.
Her ne kadar, yasa maddesinde, yapı denetim şirketine son bir yıl içinde uygulanan idari para cezalarının aynı inceleme kapsamında olup olmadığı yolunda bir ayrım yapılmaksızın son bir yıl içinde üç defa idari para cezası alınmış olması halinde bir yıl yeni iş almaktan men cezası verileceği öngörülmüş ise de; özellikle toplu inşaatlarda ve bütünsellik arz eden işlerde aynı tür ve nitelikteki aykırılıkların tespiti halinde, her yapı için kuruluşa birden fazla fiilden idari yaptırım uygulansa dahi sonuç itibarıyla tek bir inceleme söz konusu olacağından, bu durumdaki inşaat işlerinin aynı inceleme kapsamında kabul edilmesi, dolayısıyla yapı denetim şirketi için bu durumun anılan Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrasında öngörülen “üç (3) defa idari para cezası verilmesine sebep olma” fiilinde dikkate alınacak 1 (bir) idari para cezası olarak değerlendirilmesi hakkaniyete uygun olacaktır.
Bu durumda, toplu inşaat yapımından oluşan yapı denetim sözleşmesine konu dava konusu denetim işinde aynı tespitlere yer verilerek her blok için ayrı ayrı uygulanan idari yaptırımların aynı inceleme kapsamında olduğu değerlendirildiğinde, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu mahkeme kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı temyize konu kararının yukarıda açıklanan gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 02/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi