Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2016/8648 E.  ,  2020/10841 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/8648
Karar No : 2020/10841

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. … – Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İzmir ili, … ilçesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak düzenlenen yapı ruhsatında tadilat yapılması talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporların ve dosyanın incelenmesinden; 30/12/2010 tarihli yapı ruhsatı eki mimari projenin vaziyet planı üzerinde kazanılmış katlar alanının 8713,14 m2 olduğu, A bloktaki 540 m2 yüzölçümlü balkonların ve bu katlardaki toplam 27,72 m2 yüzölçümlü hava bacalarının iptal edilmesiyle A ve B bloklarda kullanılan yüzölçümü değerinin 8688,18 m2 olarak hesaplandığı, kazanılmış toplam inşaat alanının, imar durum belgesinde kat adedi 4 olarak yazıldığından, imar parselinin %40’ına göre belirlenen yapı taban alanına, A ve B blokların sığınak hariç, açık ve kapalı çıkmalar dahil olmak üzere normal 3 katın brüt inşaat alanı eklenmek suretiyle 8713,14 m2 hesaplandığı, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde (PATİY) ise, bir parselde yapılabilecek yapının katlar alanı toplamının (KAKS/emsal), emsal olarak da adlandırılan KAKS değerinin parsel alanı ile çarpılması neticesinde hesaplanmakta olduğu, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine göre belirlenecek ve parselde yapılabilecek yapının, emsal değerine göre değiştiği, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 16/4 hükmüne göre balkonların, hava bacasının, asansör boşluklarının katlar toplam alanına dahil edilmemesi halinde A ve B blokta toplam katlar alanı 4255,90 m2 + 4380,98 m²= 8636,88 m2 olarak hesaplandığı, bu değerin 30.12.2010 tarihli yapı ruhsatı mimari proje ozalitinde yazılı olan kazanılmış katlar alanı toplamından daha küçük (8713,24 m2 > 8636,88 m2) olduğu, uyuşmazlık konusu yapıya İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin 17. maddesi uyarınca kazanılmış toplam inşaat alanı esas alınarak verilen ilk ruhsat eki onaylı mimari projede belirlenen emsal alanı aşmamak kaydıyla değerlendirilmesi gerektiği, bu şekilde yapılan değerlendirme sonucunda hesaplanan katlar alanı toplamının, uyuşmazlık konusu yapıya verilen ilk ruhsat eki mimar projede öngörülen kazanılmış toplam inşaat alanının altında kaldığı anlaşıldığından davacının tadilat ruhsatı talebinin reddi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlıkta, daha önce İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği kazanılmış inşaat alanı tanımına göre ruhsatlandırılan taşınmaza ilişkin olarak Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde belirlenen emsal tanımına göre tadilat yapılmasının mümkün olmadığı belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyize konu kararın usul ve Yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Uyuşmazlığın esasının, PATİY’de bulunan emsal uygulaması ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği’nde yer alan toplam inşaat alanı ve kazanılmış toplam inşaat alanı uygulamasının birlikte veya birbiri yerine kullanılabilecek uygulamalar olup olmadığına dayandığı, PATİY’in emsale ilişkin hükümleri ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği’nin toplam inşaat alanı ve kazanılmış toplam inşaat alanı tanımları incelendiğinde, iki ayrı yönetmelikte yer alan yapılaşma koşullarının birbirleri yerine kullanılabilecek ya da aynı durumda beraberce uygulanabilecek nitelikte olmadıkları, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde, kazanılmış toplam inşaat alanı tanımına karşılık gelen veya bu uygulamanın ne şekilde yapılacağını gösteren bir düzenleme bulunmadığı, bu nedenle, daha önce İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği kazanılmış inşaat alanı tanımına göre ruhsatlandırılan parselde Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği emsal tanımına göre tadilat yapılmasının mümkün olmadığı, parselde bulunan yapı için düzenlenen yapı ruhsatında tadilat yapılmak isteniyor ise bunun, kazanılmış inşaat alanına ilişkin hükümler uyarınca ve içinde yer aldığı yönetmeliğe göre yapılabileceği, aksi yöndeki bir uygulama ile parselde imar mevzuatına aykırı olacağı, bu itibarla, tadilat talebinin reddine yönelik işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden aksi yönde verilen idare mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava konusu parselde A ve B bloklardan oluşan yapılar için ilk defa Buca Belediye Başkanlığınca … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı, daha sonra da … tarih ve … sayılı yenileme yapı ruhsatı düzenlenmiş, ancak yenileme ruhsatı, B bloğa ait normal kartlardaki balkonların hatalı olarak ruhsatlandırıldığından bahisle Buca Belediyesi tarafından iptal edilmiştir.
Davacı müracaatı üzerine davalı belediye tarafından, yapının yeniden ruhsatlandırılması için yapı kullanma izni müracaatına dek geçecek olan sürede B blokun normal katlarındaki balkonların kaldırılarak tadilat projesine uygun hale getirileceğinin kabul ve taahüt edilmesi kaydıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin 17-h maddesine göre A blok için … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı cezalı olarak, B blok için de … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı yeniden düzenleme şeklinde hazırlanmıştır. Anılan yapı ruhsatlarında, balkonlara ilişkin tespit edilen aykırılıklar kaldırılmış ve binalar, içinde hava ve asansör boşluğu bırakılmak suretiyle düzenlenmiştir
Daha sonra davacı tarafından, 03/01/2014 tarihinde davalı idareye başvurularak, yıktırılması şartıyla tadilat projesi verilen çıkmaların, asansör ve havalandırma boşluğu hakkında PATİY’deki emsal hesabı uygulamasına göre işlem tesis edilmesi, yıktırılması taahhüt edilen balkonların korunması, hava ve asansör boşluğu olan alanların kapalı alan olarak kullanıma tabi olması talep edilmiş.
Anılan başvurunun … tarih ve … sayılı işlem ile reddi üzerine bakılan davanın açılmış.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 21. maddesinde, bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26. maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden ruhsat alınmasının mecburi olduğu, ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlı olduğu, 22. maddesinde, yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edileceği, belediyeler veya valiliklerce ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatının verileceği, hükme bağlanmıştır.
02.11.1985 günlü, 18916 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve işlem tarihinde yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin ‘Yapı düzenine ait tanımlar’ başlıklı 16.maddesinde, ”1. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Taban alanı: Bahçede yapılan eklenti ve müştemilatı dahil yapıların tabii zemin veya tesviye edilmiş zemin üzerinde kalan kısmının parseldeki izdüşümünün kapladığı alandır. Ana yapının dışında kalan binaya ait arıtma tesisi ve trafolar, akaryakıt pompaları ve taşıyıcıları hariç olmak üzere kanopiler ve arkatlar, yangın merdivenleri veya müstakil yangın merdiveni olmayan yapılarda yangın merdiveni olarak kullanılan bina merdivenlerinden biri, temele kadar inen toprağa dayalı asansör boşlukları, ışıklıklar, çöp ve atık ayrıştırma bacaları, tabii zemin veya tesviye edilmiş zemin seviyesindeki veya bu seviyenin altındaki avlular, iç bahçeler, açık havuzlar, pergola, kameriye, bağlantılı olduğu bağımsız bölümün veya bulunduğu katın brüt alanının %10’unu aşmayan üstü açık veya sökülür-takılır hafif malzeme ile örtülü zemin terasları, bahçe duvarı ve istinat duvarı gibi yapılar, kontrol kulübeleri, açık otoparklar, tamamen toprağın altında kalan; otopark, sığınak ve tesisat hacimleri, yakıt depoları, su depoları, su sarnıcı ve gri su toplama havuzu taban alanına dahil edilmez. 2. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Taban alanı kat sayısı (TAKS): Taban alanının imar parseli alanına oranıdır. Taban alanı kat sayısı, arazi eğimi nedeniyle tabii veya tesviye edilmiş zeminin üzerinde kalan tüm bodrum katlar ile zemin kat izdüşümü birlikte değerlendirilerek hesaplanır. Uygulama imar planında çekme mesafeleri verilip TAKS verilmemiş ise çekme mesafelerine, bina cephe hatlarına ve ilgili imar yönetmeliklerine göre uygulama yapılır. 3. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Yapı inşaat alanı: Işıklıklar ve avlular hariç olmak üzere, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer alan mekânlar, çatı veya kat bahçeleri, çatıda, katta ve zemindeki teraslar, balkonlar, açık çıkmalar ile binadaki ortak alanları dahil yapının inşa edilen bütün katlarının alanıdır. 4. (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Kat alanı kat sayısı (KAKS) (Emsal): Yapının katlar alanı toplamının imar parseli alanına oranından elde edilen sayıdır. İmar planlarında emsal hesabının, brüt veya net parsele göre belirleneceğine ilişkin hüküm bulunmaması halinde uygulamalar net imar parseli alanına göre yapılır. Emsalin brüt alandan belirlenmesi halinde kamuya ayrılan alanların bedelsiz terk edilmesi şarttır. Kamuya ayrılan kısımları bedelsiz terk edilmeyen alanlarda parselin brüt alanı üzerinden emsal hesabı yapılarak ruhsat düzenlenemez. Katlar alanına; Teras çatılar ve çatı bahçeleri, kanopiler, giriş saçakları, tabii veya tesviye zemine oturan avlular, sundurma gibi üstü hafif malzeme ile örtülü bir veya birden fazla kenarı açık olan ve her bir bağımsız bölümle irtibatlı zemin terasları, binaya bitişik veya ayrık bir veya birden fazla kenarı açık olan arkatlar, bahçe ve istinat duvarları, üstü sökülür-takılır hafif malzeme ile kenarları rüzgar kesici cam panellerle kapatılmış olsa dahi açık oturma yerleri, çocuk oyun alanları, en az bir tarafı açık sundurmalar, açık büfeler, açık yüzme havuzları, atlama kuleleri, pergolalar ve kameriyeler, bu Yönetmelikte öngörülen asgari sayıda her bir kapıcı dairesinin 75 m2’si, bekçi odalarının ve kontrol kulübelerinin toplam 9 m2’si, mescit, bina için gerekli minimum sığınak alanının %30 fazlasını geçmeyen sığınak alanı, ticari amaç içermeyen kreş ve çocuk bakım ünitelerinin toplam katlar alanının %5’ini aşmamak koşuluyla 750 m²’yi geçmeyen kısımları, yapının kendi ihtiyacı için bodrum katta yapılan otoparklar ile konut, resmi kurumlar, eğitim ve sağlık tesisleri, ibadet yerleri, otel, opera, yurt, müze, kütüphane hariç umumi binaların teraslarında yapılan açık otoparklar, ortak alan olarak ayrılan; asansör boşlukları, yangın merdiveni, yangın güvenlik hollerinin 6 m2’si ve ışıklıklar, çöp, atık ayrıştırma, hava, tesisat şaft ve bacaları, yapı yüksekliği 60.50 m.’den fazla olan binalar ile özelliği gereği tesisat katı oluşturulması zorunlu binalarda emsale dahil katlar alanının % 3’ünü geçmemek koşuluyla sadece tesisat için oluşturulan tesisat katları, bina veya tesise ait olan; kazan dairesi, teshin merkezi, arıtma tesisi, su sarnıcı, gri su toplama havuzu, yakıt ve su depoları, silolar, trafolar, jeneratör, kojenerasyon ünitesi, eşanjör ve hidrofor bölümleri, bütün cepheleri tamamen toprağın altında ve yapı yaklaşma sınırı içinde kalan katlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan veya bir bağımsız bölümün eklentisi veya parçası olmayan ve toplamda katlar alanının % 10’unu ve 3000 m2’yi aşmayacak şekilde düzenlenen; ortak alan niteliğindeki jimnastik salonu, oyun ve hobi odaları, yüzme havuzu, sauna gibi sosyal tesis ve spor birimleri, bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve toplamda katlar alanının %5’ini aşmayan ortak alan depolar, daha sonradan hafredilerek açığa çıkması mümkün bulunmayan bina cephelerinde ilave kat görünümüne neden olmayan bütün cepheleri tamamen tabii zeminin altında kalan bodrum katlarda yer alan ve tek başına bağımsız bölüm oluşturmayan; konut kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm bürüt alanının %20’sini, ticari kullanımlı bağımsız bölümün bağımsız bölüm bürüt alanını aşmayan depo amaçlı eklentiler, bulunduğu katın emsale dahil alanının toplam %20’sini geçmemek koşuluyla; sökülür-takılır-katlanır cam panellerle kapatılmış olanlar dâhil olmak üzere balkonlar, açık çıkmalar ile kat bahçe ve terasları, kış bahçeleri, iç bahçeler, tesisat alanı, yangın güvenlik koridoru, bina giriş holleri, kat holleri, asansör önü sahanlıkları, kat ve ara sahanlıkları dahil açık veya kapalı merdivenler, dahil edilmez. Özel çevre koruma alanları, kıyı alanları, sit alanları ve orman alanları gibi korunan alanlara ilişkin planlarda emsal, TAKS, yapı yaklaşma mesafeleri ve kat adedi belirlenmeden uygulama yapılamaz, ruhsat düzenlenemez. Korunan alanlar hariç olmak üzere uygulama imar planında yapılaşma koşulları belirlenmeyen; nüfusu 5.000’in altında kalan yerleşmelerde TAKS:0.20’yi, kat adedi 2’yi, nüfusu 5.000’den fazla 30.000’ den az olan yerleşmelerde TAKS:0.25’i, kat adedi 3’ü, nüfusu 30.000’den fazla 50.000’den az olan yerleşmelerde TAKS:0.30’u, kat adedi 4’ü, nüfusu 50.000’den fazla olan yerleşmelerde ise TAKS:0.40’ı, kat adedi 5’i geçemez. İmar planında TAKS ve KAKS verilmeyen parsellerde 2/8/2013 tarihinden sonra kat adedinin artırılmasına yönelik yapılacak plan değişikliklerinde bu alanlarda TAKS ve KAKS’ın verilmesi zorunludur, aksi halde bu parsellerde yapı ruhsatı düzenlenemez. Tamamen toprağın altında kalması nedeniyle; bu bent uyarınca emsal hesabına konu edilmeyen mekanlar ile kat adedine konu edilmeyen katların hiç bir cephesi kazı ve tesviye yapılarak açığa çıkarılamaz. Emsal hesabına dahil edilmeyen mekanlar proje değişikliği ile imar planındaki veya yönetmelikle belirlenen emsal değerini aşacak şekilde emsal hesabına konu alan haline getirilemez, müstakil bağımsız bölüm haline dönüştürülemez ve kat mülkiyeti tesis edilemez. Bu alt bentte belirtilen emsal hesabı yapılırken, bağımsız bölüm bürüt alan tespit esaslarına göre işlem yapılır, ancak, bu hesaba bu bent uyarınca katlar alanına dahil edilmeyen alanlar, boşluklar dahil edilmez.” düzenlemesine, Geçici 2. Maddesinde, “(Ek:RG-13/7/2000-24108) (Değişik:RG-8/9/2013-28759) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce ruhsat alınmış ve yasal süresi içerisinde henüz başlanmamış veya başlanıp ruhsat müddeti devam eden veya ruhsatı hükümsüz hale gelen inşaatlar ile yapı kullanma izin belgeli mevcut yapılara ilişkin ruhsat başvurularında; ilgilisinin talebi halinde can ve mal güvenliği ile enerji verimliliğine ilişkin tedbirler alınmış olmak koşuluyla bu Yönetmeliğin lehte olan hükümleri uygulanır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 08.09.2013 tarih ve 28759 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in 41. maddesiyle değişik Geçici 6. maddesinde, “1.6.2013 tarihinden önce yapı ruhsatı almak için yapılan müracaatlar ile bu tarihten en fazla bir yıl önce olmak üzere belirli parsellere yönelik olarak; yıkım ruhsatı başvurusunda bulunmak veya riskli yapı tespiti yaptırmak üzere başvurmak veya noter tasdikli inşaat sözleşmesi yapılmak…veya imar durum belgesi almak üzere başvuru yapılmış ise bu parsellere ilişkin yapı ruhsat müracaatları 1.6.2013 tarihinden itibaren en geç bir yıl içerisinde sonuçlandırılmak kaydıyla 1.6.2013 tarihinden önce yürürlükte olan mevzuata ve talep edilmesi halinde bu yönetmeliğin lehe olan hükümlerine göre neticelendirilir” düzenlemesi, 22.5.2014 tarih ve 29007 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in 1 inci maddesiyle, “ …bu madde değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten önce, belirli parsellere yönelik olarak yıkım ruhsatı başvurusunda bulunulan veya binası yıkılan…madde değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce veya sonra yapılan yapı ruhsatı müracaatları, 1.1.2016 tarihine kadar sonuçlandırılmak kaydıyla, bu yönetmelik hükümlerine veya ilgilisinin talebine göre yönetmeliğin 14.9.2013 tarihli, 8.9.2013 tarihli ve 1.6.2013 tarihli değişiklik hükümlerine veya 1.6.2013 tarihinden önce yürürlükte olan ilgili idarelerin mevzuatına göre neticelendirilir. Ancak bu madde hükmü hiçbir şekilde yapının planla belirlenen kat adedini ve emsalini arttırmak amacıyla uygulanamaz ve bu amaçla yapı ruhsatı düzenlenemez” şeklinde değiştirilmiştir.
Öte yandan İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin 17.maddesinin (e) bendinde, ”(Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Brüt İnşaat Alanı (Toplam İnşaat Alanı): Bodrum kat ve çatı arasındaki piyesler dahil olmak üzere yapının inşa edilen tüm katlarının toplamıdır. Işıklıklar, hava bacaları, saçaklar ve iç bahçeler hariç, bütün ortak alanlar ve açık ve kapalı çıkmalar bu alana dahildir.” (h) bendinde, ”(Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Kazanılmış Toplam İnşaat Alanı: İmar planlarında yapı emsali verilmeyen ve kazanılmış toplam inşaat alanına göre uygulama yapılması öngörülen yerlerde; kazanılmış alan, imar durumuna göre yapılması uygun görülen bina veya binaların; bodrum katları ile çatı arası kullanımları hariç olmak üzere, taban alanına katların alanları (çıkmalar dahil edilerek) eklenerek hesaplanır. Yeni yapılacak yapının inşaat alanı hesaplanırken ise, bodrum katta yapılan sığınak ve otopark hariç olmak üzere, Brüt İnşaat Alanı (Toplam İnşaat Alanı) tanımı esas alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporda; uyuşmazlık konusu binalar için kazanılmış toplam inşaat alanı hesabının İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği ve Buca 1/1000 ölçekli uygulama imar planına göre yapıldığı, davacının 03/01/2014 tarihinde tadilat ruhsatı talebinde bulunduğu, başvurudan sonra 22/05/2014 tarihli Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği değişikliğinin yürürlüğe girdiği, başvuru tarihinde geçerli olan Yönetmelik hükümlerinin dikkate alınması halinde, davacının tadilat talebine bu Yönetmeliğin 16. maddesinin uygulanmasının mümkün olmadığı, davalı idare tarafından ret yanıtının verildiği 25/09/2014 tarihinde geçerli olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği hükümlerinin dikkate alınması halinde ise tadilat talebine ilişkin olarak anılan yönetmeliğin 16. maddesinin uygulanmasının mümkün olduğu, ancak, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında emsal değeri belirlemesi yapılmadığı için tadilat talebine ilişkin yüzölçümü değerlerinin PATİY’e uygun olup olmadığı hususunda değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı yönünde görüş ve kanaat belirtilmiştir.
Ancak, İdare Mahkemesince, bilirkişi raporunda davacının yapı ruhsatı ve mimari proje tadilat talebinin Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin Geçici 6. maddesi kapsamında davacıya hak tanıyıp tanımadığı yönünden inceleme yapıldığı, buna karşın, uyuşmazlığın teknik yönünü oluşturan hususun, davacının tadilat talebinin kabul edilmesi halinde yapıya verilen ilk ruhsat eki onaylı mimari projede belirlenen emsal alanın, Yönetmeliğin 16/4. maddesindeki ölçütler esas alındığında aşılıp aşılmadığı olduğu, raporda bu konuda değerlendirme yapılmadığı anlaşıldığından davacının tadilat talebinin kabul edilmesi halinde uyuşmazlık konusu yapıya verilen ilk ruhsat eki onaylı mimari projede belirlenen emsal alanın, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 16/4 ve geçici 2. maddelerindeki teknik belirleme ve ölçütler esas alındığında aşılıp aşılmadığı hususunda değerlendirme yapılması için ek rapor istenildiği görülmektedir.
Bunun üzerine mahkemeye sunulan 26.02.2016 tarihli ek bilirkişi raporunda; 30/12/2010 tarihli yapı ruhsatı eki mimari projenin vaziyet planı üzerinde kazanılmış katlar alanının 8713,14 m2 olduğu, A bloktaki 540 m2 yüzölçümlü balkonların ve bu katlardaki toplam 27,72 m2 yüzölçümlü hava bacalarının iptal edilmesiyle A ve B bloklarda kullanılan yüzölçümü değerinin 8688,18 m2 olarak hesaplandığı, kazanılmış toplam inşaat alanının, imar durum belgesinde kat adedi 4 olarak yazıldığından, imar parselinin %40’ına göre belirlenen yapı taban alanına, A ve B blokların sığınak hariç, açık ve kapalı çıkmalar dahil olmak üzere normal 3 katın brüt inşaat alanı eklenmek suretiyle 8713,14 m2 hesaplandığı, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde ise, bir parselde yapılabilecek yapının katlar alanı toplamının (KAKS/emsal), emsal olarak da adlandırılan KAKS değerinin parsel alanı ile çarpılması neticesinde hesaplanmakta olduğu, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine göre belirlenecek ve parselde yapılabilecek yapının, emsal değerine göre değiştiği, ancak 1/1000 ölçekli uygulama imar planında, emsal değeri belirlenmediği için Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine göre dava konusu parselde inşa edilmesine müsaade edilebilecek katlar alanı değeri hesaplanmasının mümkün olmadığı, öte yandan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 16/4 hükmüne göre balkonların, hava bacasının, asansör boşluklarının katlar toplam alanına dahil edilmemesi halinde A ve B blokta toplam katlar alanı 4255,90 m2 + 4380,98 m²= 8636,88 m2 olarak hesaplandığı, bu değerin 30/12/2010 tarihli yapı ruhsatı mimari proje ozalitinde yazılı olan kazanılmış katlar alanı toplamından daha küçük (8713,24 m2 > 8636,88 m2) olduğu, uyuşmazlık konusu yapıya İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin 17. maddesi uyarınca kazanılmış toplam inşaat alanı esas alınarak verilen ilk ruhsat eki onaylı mimari projede belirlenen emsal alanı aşmamak kaydıyla değerlendirilmesi gerektiği, bu şekilde yapılan değerlendirme sonucunda hesaplanan katlar alanı toplamının, uyuşmazlık konusu yapıya verilen ilk ruhsat eki mimar projede öngörülen kazanılmış toplam inşaat alanının altında kaldığı tespitlerinde bulunulmuştur.
Yukarıda bahsi geçen bilirkişi raporlarında davacının 03/01/2014 tarihili, dava konusu işleme esas başvurusundan sonra 22/05/2014 tarihli Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği değişikliğinin yürürlüğe girmesi üzerine davacı taşınmazı hakkında anılan Yönetmeliğin geçici hükümleri uyarınca PATİY’in 16. maddesi hükümlerinin uygulanıp uygulanamayacağı incelemesi yapılmış ise de uyuşmazlığın esasının, PATİY’de bulunan emsal uygulaması ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği’nde yer alan toplam inşaat alanı ve kazanılmış toplam inşaat alanı uygulamasının birlikte veya birbiri yerine kullanılabilecek uygulamalar olmadığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu taşınmaz için düzenlenen 28/02/1997 tarih ve 510 sayılı imar durumu belgesinde, “Meskun bölgelerde ada bazında müracaat edilmesi halinde kazanılmış toplam inşaat alanını geçmemek şartı ile h:serbest olacak şekilde inşaat izni verilir.”; 01/11/2013 tarih ve 4955 sayılı imar durumu belgesinde ise “A-4 5/3 yapılaşma nizamı verilmişkonut ve ticaret seçenekli konut alanlarında imar adasının tümünde imar planında belirtilen yapılaşma koşullarına göre oluşturulan imar parsellerinde parsel cephesi 22 metre, parsel büyüklüğü 600 m2’den daha az olmamak ve kazanılmış toplam inşaat alanını geçmemek şartı ile h:serbest olacak şekilde inşaat izni verilebilir. Bu alanlarda ada ölçeğinde müracaat edilmesi halinde; TAKS:0.40’ı geçemez.” notuna yer verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda yürürlükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında, emsal değeri belirlemesi yapılmamış ve dava konusu yapı ruhsatları, kazanılmış toplam inşaat alanı tanımına dayanılarak verilmiştir. PATİY’de, kazanılmış toplam inşaat alanı uygulamasına ilişkin bir hüküm bulunmamakla birlikte, planlı alanlarda yapılaşma koşullarının, emsal değeri başta olmak üzere imar planlarında ve PATİY’de belirlenen düzenlemeler uyarınca belirlenmesi esastır. Uyuşmazlık konusu olayda ise davacı parseli için düzenlenen yapı ruhsatlarının PATİY’deki emsal uygulamasına değil 1/1000 ölçekli uygulama imar planı notları ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği 17/e ve 17/h hükümlerinin toplam inşaat alanı ve kazanılmış toplam inşaat alanı uygulamasına dayandığı görülmektedir.
PATİY’in emsale ilişkin hükümleri ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği’nin toplam inşaat alanı ve kazanılmış toplam inşaat alanı tanımları incelendiğinde, iki ayrı yönetmelikte yer alan yapılaşma koşullarının birbirleri yerine kullanılabilecek ya da aynı durumda beraberce uygulanabilecek nitelikte olmadıkları, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde, kazanılmış toplam inşaat alanı tanımına karşılık gelen veya bu uygulamanın ne şekilde yapılacağını gösteren bir düzenleme bulunmadığı, bu nedenle, daha önce İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği kazanılmış inşaat alanı tanımına göre ruhsatlandırılan parselde Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği emsal tanımına göre tadilat yapılmasının mümkün olmadığı, parselde bulunan yapı için düzenlenen yapı ruhsatında tadilat yapılmak isteniyor ise bunun, kazanılmış inşaat alanına ilişkin hükümler uyarınca ve içinde yer aldığı yönetmeliğe göre yapılabileceği, aksi yöndeki bir uygulama ile parselde imar mevzuatına aykırı biçimde brüt alan artışına neden olunacağından Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’ne, 1/1000 Ölçekli Buca Uygulama İmar Planı notlarına ve İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği’ne aykırı olacağı, uyuşmazlıkta ise dava konusu işlemle reddedilen tadilat başvurusu ile inşaat alanının her iki yönetmeliğe de aykırı olacak şekilde artırılmaya çalışıldığı sonucuna ulaşıldığından tadilat talebinin reddine yönelik işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 12/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.