Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2016/7986 E. , 2020/9590 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/7986
Karar No : 2020/9590
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kocaeli ili, … ilçesi, … Mahallesi, … pafta 421 parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda Gebze Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilerek Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.03.2014 tarih ve 189 sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile bu plana yapılan itirazın reddine ilişkin Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisinin 11/12/2014 tarih ve 719 sayılı işlemi ile dayanak 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda, taşınmazın dava konusu nazım imar planında ve üst ölçekli 1/25000 ölçekli nazım imar planında kırsal konut alanlarında kaldığı, 1/5000 ölçekli nazım imar planının arazi kullanım kararı açısından 1/25000 ölçekli nazım imar planına uygun olduğu, 1/5000 ölçekli nazım imar planında köy yerleşik alanlarının leke olarak gösterildiği, donatı alanları ile kullanımların mekânsal dağılımının gelişme konut alanları arasındaki bağlantının alt ölçekli uygulama imar planına bırakıldığı, bu kapsamda bölgedeki konut alanları ile teknik ve sosyal donatı alanlarının mekânsal dağılımının dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında düzenlenmesinin planların kademeli birlikteliği ilkesine uygun olduğu, dava konusu parsele getirilen arazi kullanım kararı açısından dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının dayanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planına aykırı olmadığı, ölçeğinin gerektirdiği ayrıntıda hazırlandığı, somut ve yerleşmeye özel veriler içerdiği, bölgeye ilişkin yapılan en önemli planlama müdahalesinin, ulaşım kurgusunun kendi içinde ve çevredeki gelişme konut alanlarıyla bütünlük sağlayacak şekilde düzenlenmesi olduğu, mevcut yapılaşma nedeniyle alanda küçük imar adalarının bulunduğu ve bazı bölgelerde çıkmaz sokaklar oluştuğu, mevcut yollarda devamlılığın olmadığı, bu kapsamda köy yerleşik alanındaki ulaşım sisteminin belli bir hiyerarşi içinde ve bütünlük sağlayacak şekilde yeniden düzenlemesi gerektiği, dava konusu parselin bir kısmında düzenlenen 7 m.lik imar yolunun ulaşım sisteminin belli bir hiyerarşi içinde ve bütünlük sağlayacak şekilde oluşturulması için gereklilik olmadığı ve söz konusu yolun kaldırılmasının bölgedeki çok parçalı makroform yapısının sağlıklaştırılması açısından olumlu bir planlama yaklaşımı olacağı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden davanın reddine, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile bu plana yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, 7 m’ik imar yolunun iki farklı kullanım kararını ayırmak, gerektiğinde araç ve yaya sirkülasyonu sağlamak amacıyla oluşturulduğu, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ile planlama esaslarına uygun olduğu ileri sürülmektedir.
… Belediye Başkanlığı tarafından, davacı itirazının belediye meclislerince kabul edildiği ancak büyükşehir belediyesince reddedildiği, davanın açılmasına sebebiyet vermedikleri bu nedenle davanın ilçe belediyesi yönünden reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden, uyuşmazlık konusu 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında davacıya ait taşınmazın kısmen konut alanında, kısmen 7 metrelik imar yolunda kaldığı, bu yolun kaldırılması talebiyle davacı tarafından ilan askı süresi içerisinde yapılan itirazın … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edildiği, ancak Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile davacının itirazlarının nazım imar planı ana kararları, temel planlama prensipleri ve plan bütünlüğüne aykırı olması nedeniyle uygun görülmemesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “Dava Açma Süresi” başlıklı 7. maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve İdare Mahkemelerinde altmış gün olduğu, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; yine aynı Yasanın “Üst Makamlara Başvurma” başlıklı 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun, “planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir.Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.”hükmü yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden; imar planlarına karşı 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuru için, özel bir Kanun olan 3194 sayılı Kanunun 8/1-b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuruda bulunulması, bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden altmış günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihini izleyen günden itibaren altmış günlük dava açma süresi içinde veya itiraz süresi içerisinde başvuruda bulunulmaması durumunda imar planı kesinleşeceğinden, kesinleşme tarihinden itibaren altmış gün içerisinde dava açılması gerektiği açıktır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu nazım imar planına askı süresi içinde itiraz edildiğine göre, dava açma süresinin İdari Yargılama Usulü Kanununun 11. maddesi kapsamında belirlenmesi gerekmektedir. Bu bakımdan, yapılan itiraza altmış gün içinde bir cevap verilmemiş ise, itirazın zımnen reddedilmiş olması nedeniyle ilan tarihinin son gününü izleyen ikinci altmış gün içinde davanın açılması gerekir.
Dava dosyasının, Dairemizin E.2016/6418 ve E.2018/7722 sayılı dosyaları ile birlikte değerlendirilmesinden, … Kentsel Çalışma Alanları 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının 04/04/2014-05.05.2014 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, davacının, askı süresi içerisinde 29/04/2014 tarihli dilekçe ile plana itiraz ettiği, itirazın reddine ilişkin 11/12/2014 tarihli, … sayılı Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisi kararının 04/03/2015 tarihli yazıyla davacıya bildirilmesi üzerine 11/05/2015 tarihinde kayda giren dilekçe ile bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, davacının plana yaptığı itiraza son ilan tarihi olan 05/05/2014 tarihinden itibaren altmış gün içerisinde cevap verilmemesi sonucunda 04/07/2014 tarihinde zımnen ret işleminin gerçekleştiği, buna göre, davacı tarafından 04/07/2014 tarihinden itibaren altmış gün içerisinde dava açılması gerektiğinden bu süre geçirildikten sonra 11/05/2015 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenme olanağı bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacının 29/04/2014 tarihinde plana yaptığı itirazın Kocaeli Büyükşehir Belediye Meclisinin 11/12/2014 tarih ve … sayılı kararı ile reddedilerek 04/03/2015 tarihli yazıyla davacıya bildirilmesinin 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi uyarınca işlemeye başlayan dava açma süresini ihya etmeyeceği açıktır. Zira İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. maddesinin ikinci fıkrasında, yetkili idari makamlarca dava açma süresi geçtikten sonra verilen cevap üzerine tebliğ tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içinde dava açılabileceği belirtildiği halde 11. maddede, davanın açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, sonradan yetkili makamlarca cevap verilmesi durumunda, işlemin tebliğinden itibaren altmış gün içinde davanın açılabileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla yetkili makamlarca ne zaman cevap verileceği belli olmayan bir durumda, dava süresinin yorum yoluyla süresi belirsiz bir zamana kadar uzatılması mümkün değildir.
Bu durumda, davanın süre aşımı yönünden reddi gerekirken, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir.
Nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 27/02/2017 tarihli, E:2015/4618, K:2017/842 sayılı kararı da bu yöndedir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 15/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.