Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2016/5971 E.  ,  2020/9755 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/5971
Karar No : 2020/9755

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

II- (DAVALILAR)
1- .. Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- (DAVALI) .. Belediye Başkanlığı – …
2- (DAVALI) … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
3- (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, .. İlçesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın kısmen 10 metrelik yol alanı olarak belirlenmesi ve kısmen de tarihi mesire ve park alanı olarak belirlenmesine ilişkin Boğaziçi Geri dönüşüm ve Etkilenme Bölgesi 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı ile 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacıya ait doğal sit alanında kalan taşınmaza getirilen tarihi mesire ve park alanı fonksiyonunun ilgili mevzuata, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olduğu, 1/1000 ölçekli planla getirilen 10 metrelik imar yolu yönünden ise doğal sit alanına olumsuz etki yapacağı ve çevresindeki yollarla ilgili yol hiyerarşisine uygun olarak düzenlenmediği, bu nedenle de 10 metrelik imar yolunun şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu taşınmazın 10 metrelik yol alanında kalan kısmı bakımından dava konusu işlemlerin iptaline, tarihi mesire ve park alanında kalan kısmı bakımından ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Temyize konu kararın lehlerine ilişkin kısmının onanması, aleyhlerine olan kısmının ise bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden, Mülkiyeti davacıya ait İstanbul İli, … İlçesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkileme Bölgesi Nazım İmar Planının, 2863 sayılı Yasa kapsamında değerlendirilmek ve karar alınmak üzere 01.12.2008 tarihli, 967619 sayılı yazı ile VI Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğüne iletildiği ve 02.09.2009 tarihli, 2004 sayılı kararda belirtilen düzeltmeler doğrultusunda uygun bulunduğu, bu karar doğrultusunda düzeltmeler yapılarak, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla aynen kabul edildiği ve 09.10.2009 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanarak 11.11.2009-11.12.2009 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, üst ölçekli nazım imar planı doğrultusunda hazırlanan 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkileme Bölgesi Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nın 10.02.2012 tarihinde Üsküdar Belediye Meclisince kabul edildiği, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 18.05.2012 tarihli kararıyla uygun görüldükten sonra, 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili hükümleri uyarınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından … tarih ve … sayılı işlemiyle onanarak 23.09.2013-22.10.2013 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, 11.10.2013 tarihinde davacı tarafından uygulama imar planına yapılan itirazın zımnen reddi üzerine davacının taşınmazına yönelik 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkileme Bölgesi Uygulama İmar Planı ile davanağı 1/5000 ölçekli nazım imar planının ilgili parsel yönünden iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarının Koruma Kanunu’nun “Tespit ve tescil” başlıklı 7. maddesinde ” Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve doğal sit alanlarının tespiti, Kültür ve Turizm Bakanlığının koordinatörlüğünde ilgili ve faaliyetleri etkilenen kurum ve kuruluşların görüşü alınarak yapılır. Yapılacak tespitlerde, kültür ve tabiat varlıklarının tarih, sanat, bölge ve diğer özellikleri dikkate alınır. Devletin imkanları gözönünde tutularak, örnek durumda olan ve ait olduğu devrin özelliklerini yansıtan yeteri kadar eser, korunması gerekli kültür varlığı olarak belirlenir. Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili yapılan tespitler koruma bölge kurulu kararı ile tescil olunur” düzenlemesine, “Korunma alanı ile ilgili karar alma yetkisi” başlıklı 8. maddesinde “Yedinci maddeye göre tescil edilen korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının korunma alanlarının tesbiti ve bu alanlar içinde inşaat ve tesisat yapılıp yapıllamayacağı konusunda karar alma yetkisi Koruma Kurullarına aittir.” düzenlemesine, “Sit alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları ile koruma amaçlı imar plânı” başlıklı 17. maddesinin (a) bendinde ise “a) Bir alanın koruma bölge kurulunca sit olarak ilanı, bu alanda her ölçekteki plân uygulamasını durdurur. Sit alanının etkileşim-geçiş sahası varsa 1/25.000 ölçekli plân kararları ve notları alanın sit statüsü dikkate alınarak yeniden gözden geçirilerek ilgili idarelerce onaylanır. Koruma amaçlı imar planı yapılıncaya kadar, koruma bölge kurulu tarafından üç ay içinde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları belirlenir. Belediyeler, valilikler ve ilgili kurumlar söz konusu alanda üç yıl içinde koruma amaçlı imar planı hazırlatıp incelenmek ve sonuçlandırılmak üzere koruma bölge kuruluna vermek zorundadır. Üç yıllık süre içinde zorunlu nedenlerle plan yapılamadığı takdirde koruma bölge kurulunca gerekçeli olarak bu süre uzatılabilir. Uzatılan süre içerisinde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları uygulanır. Sit alanlarına ilişkin tüm ölçeklerde yapılmış; koruma bölge kurullarının uygun görüşü alınarak yürürlüğe giren planların yargı kararları ile uygulamasının durdurulması veya iptal edilmesi halinde ilgili koruma bölge kurulunca geçiş dönemi yapılanma şartları yeniden belirlenir. Koruma bölge kurulunda görüşülen ve uygun görülen koruma plânları onaylanmak üzere ilgili idarelere gönderilir. İlgili idareler, koruma amaçlı imar planını en geç iki ay içinde görüşür ve varsa değişmesini istediği hususları koruma bölge kuruluna bildirir. Koruma bölge kurulunda bu hususlar değerlendirilir ve kurul tarafından uygun görülen haliyle planlar ilgili idarelere onaylanmak üzere gönderilir. Planlar koruma bölge kurulunun uygun gördüğü şekliyle ilgili idarelerce altmış gün içinde onaylanmak zorundadır. Bu süre içinde görüşülmeyen ya da onaylanmayan planlar kesinleşerek yürürlüğe girer. Koruma amaçlı imar planının yürürlüğe girmesiyle geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları ayrıca karar almaya gerek kalmadan ortadan kalkar.” düzenlemesine yer verilmiştir.
644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye 08.08.2011 tarihli 648 sayılı KHK’nın 1.maddesiyle eklenen 2/ç maddesinde “Her tür ve ölçekteki fiziki planlara ve bunların uygulanmasına yönelik temel ilke, strateji ve standartları belirlemek ve bunların uygulanmasını sağlamak, Bakanlar Kurulunca yetkilendirilen alanlar ile merkezi idarenin yetkisi içindeki kamu yatırımları, mülkiyeti kamuya ait arsa ve araziler üzerinde yapılacak her türlü yapı, milli güvenliğe dair tesisler, askeri yasak bölgeler, genel sığınak alanları, özel güvenlik bölgeleri, enerji ve telekomünikasyon tesislerine ilişkin etütleri, harita, her tür ve ölçekte çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını, parselasyon planlarını ve değişikliklerini resen yapmak, yaptırmak, onaylamak ve başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarelerce ruhsatlandırma yapılmaması halinde resen ruhsat ve yapı kullanma izni vermek” görevi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Uyuşmazlıkta, uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle karar verilmiş ise de, dava konusu planların, planlama yapılan alanın doğal sit alanında kalması nedeniyle plan yapım sürecinde uygun görüşü alınan İstanbul Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun bağlı bulunduğu Kültür ve Turizm Bakanlığı ile 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin yukarıda anılan hükümleri uyarınca dava konusu imar planlarını onaylanan Çevre ve Şehircilik Bakanlığının da hasım mevkiine alınarak karar verilmesi gerekirken, dosyanın eksik hasım ile tekemmül ettirilmesi suretiyle karar verilmesinde usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu planı onaylayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile plan yapım sürecinde uygun görüşü alınan İstanbul Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun bağlı bulunduğu Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da hasım mevkiine alınarak dosyanın doğru hasım yönünden de tekemmülü sağlandıktan sonra yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden eksik incelemeye dayalı temyize konu kararda isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan tarafların temyiz istemlerinin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptal kısmen reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 20/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.