Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2016/11578 E. , 2020/11503 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/11578
Karar No : 2020/11503
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Antalya ili, … ilçesi, … köyü, … mevki, … ada, … sayılı parselin “tarım alanı” olarak belirlenmesine ilişkin büyükşehir belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan Kaş-Demre 1/25000 ölçekli çevre düzeni planı ve bu plana yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu taşınmazın Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planında “tercihli kullanım alanı” olarak belirlendiği, tercihli kullanım alanının, turizm tesis alanları veya kentsel yerleşme alanı olarak kullanılacak alanlar olarak tanımlandığı, dava konusu taşınmazın tarım alanı olarak belirlenmesinin üst ölçekli plana aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100000 ölçekli Çevre Düzeni Planının şematik bir plan olduğu, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün görüşüne uygun olarak planlama yapıldığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : 1/100000 ölçekli plan hükümlerinde; bu plandan ölçü alınarak uygulama yapılamayacağı, bu planın kentsel yerleşme alanlarının tamamının yerleşime açılacağını göstermeyeceği, alt ölçekli planlama çalışmalarında ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda planlama yapılacağının belirtildiği ve çevre düzeni planlarının leke plan olmaları nedeniyle Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında “tercihli kullanım alanı” olarak belirlenen taşınmazın dava konusu 1/25000 ölçekli çevre düzeni planında “tarım alanı” olarak belirlenmesinin üst ölçekli plana aykırılık oluşturmayacağı sonucuna varıldığından, dava konusu alanın tarım alanı olup olmadığı, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden görüş alınıp alınmadığının araştırılması suretiyle, gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak değerlendirildikten sonra bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Antalya ili, … ilçesi, … köyü, … mevki, … ada, … sayılı parsel büyükşehir belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan Kaş-Demre 1/25000 ölçekli çevre düzeni planında “tarım alanı” olarak belirlenmiştir.
Davacı tarafından, taşınmazın “tercihli kullanım alanı” olarak belirlenmesi gerektiği ileri sürülerek plana yapılan itiraz, … tarih ve … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla reddedilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı Kanunun 5. maddesinde; çevre düzeni planı, “varsa mekansal strateji planlarının hedef ve stratejilerine uygun olarak yerleşim, gelişme alanları ve sektörlere ilişkin alt ölçekli planlarını yönlendiren genel arazi kullanım kararları çerçevesinde ilke ve kriterleri belirleyen bölge, havza veya il bütününde hazırlanan, plan hükümleri ve raporuyla bir bütün olan plan” olarak tanımlanmıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 4.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinde, “Çevre düzeni planı: Varsa mekânsal strateji planlarının hedef ve strateji kararlarına uygun olarak orman, akarsu, göl ve tarım arazileri gibi temel coğrafi verilerin gösterildiği, kentsel ve kırsal yerleşim, gelişme alanları, sanayi, tarım, turizm, ulaşım, enerji gibi sektörlere ilişkin genel arazi kullanım kararlarını belirleyen, yerleşme ve sektörler arasında ilişkiler ile koruma-kullanma dengesini sağlayan 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekteki haritalar üzerinde ölçeğine uygun gösterim kullanılarak bölge, havza veya il düzeyinde hazırlanabilen, plan notları ve raporuyla bir bütün olarak yapılan planı ifade eder.” kuralı yer almaktadır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 15/04/2014 tarihinde onaylanan Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planının plan notlarının “Tanımlar” başlıklı 4. bölümünde, “4.34. Tercihli Kullanım Alanları: Turizm tesis alanları veya kentsel yerleşme alanı olarak kullanılacak alanlardır.” şeklinde tanımlamış, “Genel Hükümler” başlıklı 5. bölümüne ise, “5.2 Bu plandan ölçü alınarak uygulama yapılamaz, 5.17. Bu plandan ölçü alınarak uygulama yapılamaz. Bu plan, bu plan ile belirlenen kentsel yerleşme alanlarının tamamının yerleşime açılacağını göstermez. Bu sınırlar, alt ölçekli planlama çalışmalarında ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda ve bu plandaki nüfus kabullerine göre belirlenen alansal büyüklüğü aşmayacak şekilde doğal, yapay ve yasal eşikler çerçevesinde kesinleşir, 5.20. Bu planın ilke ve stratejileri doğrultusunda yapılacak alt ölçekli planlarda, ilgili kurum ve kuruluş görüşleri alınacaktır.
” şeklinde plan notları yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Çevre düzeni planı kararlarının kurumlardan ve arazi çalışmalarından elde edilen veriler, nüfus projeksiyonları ve yerel idarelerin imar planları, bölgesel yatırım kararları, koruma statülü alanlar, ulaşım ağları gibi plana girdi sağlayan verilerin değerlendirilmesi sonucunda oluşturulması, dolayısıyla nüfus projeksiyonlarına göre yerleşim alanlarının belirlenmesi, bu doğrultuda tarım alanları, orman alanları, meralar, jeolojik açıdan sakıncalı alanların korunması, bu tür alanlarda münferit kentsel gelişme taleplerinin ise plan bütünlüğü gözönünde bulundurularak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Genel ilke olarak, plan kararları ile fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amaçlanır.
Bu amaç çerçevesinde, çevre düzeni planı ölçeğinde hangi usül ve esaslara göre planlama yapılacağı ayrıntılı ile ilgili kanun ve yönetmeliklerde düzenlenmiştir.
Uyuşmazlıkta, 1/100000 ölçekli plan hükümlerinde; bu plandan ölçü alınarak uygulama yapılamayacağı, bu planın kentsel yerleşme alanlarının tamamının yerleşime açılacağını göstermeyeceği, alt ölçekli planlama çalışmalarında ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda planlama yapılacağının belirtilmesi ve çevre düzeni planlarının leke plan olmaları nedeniyle Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında “tercihli kullanım alanı” olarak belirlenen taşınmazın dava konusu 1/25000 ölçekli çevre düzeni planında “tarım alanı” olarak belirlenmesinin üst ölçekli plana aykırılık oluşturmayacağı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu alanın tarım alanı olup olmadığı, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden görüş alınıp alınmadığının araştırılması suretiyle, gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 25/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.