Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2016/11071 E. , 2020/9169 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/11071
Karar No : 2020/9169
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı – …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kütahya İli, Simav İlçesi, … Beldesi, … Mahallesi, … ve … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kabulüne dair … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ve ek raporun birlikte değerlendirilmesinden, … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında dava konusu taşınmazların kısmen konut+ticaret alanı, kısmen de 7 m. enkesitli yaya yolu alanı olarak belirlendiği, imar adası ortasında kimi parsellerin mahrecinin bulunmaması nedeniyle ortaya çıkan sorunların giderilmesi amacıyla taşınmazların bir kısmının yol alanında bırakıldığı, davacıya ait … parsel sayılı taşınmazın köşebaşında bulunduğu ve etrafındaki iki imar yolundan da bu taşınmaza cephe sağlanabildiği, davacıya ait … parsel sayılı taşınmazın ise ada ortasında kalıp mahrecinin bulunmadığı, halihazırda kadastral yoldan ulaşımın sağlandığı, ada ortasında geçmesi planlanan 7 m. enkesitli yolun parselasyon aşamasını parsellerin dağıtımı bakımından elverişli hale getireceği, hisseli parsel sayısını azaltarak ruhsatlı yapılaşmayı kolaylaştıracağından 7 m. enkesitli yola yönelik alınan kararın imar mevzuatına, şehircilik ilkeleri ile planlama esaslarına uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazlarda planlanan yol alanının üçüncü kişiler lehine menfaat sağlamak amacı taşıdığı, … parsel sayılı taşınmazının neredeyse tamamının yol alanında bırakılarak taşınmazının kullanılamaz hale geldiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ..’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : : Kütahya İli, Simav İlçesi, … Beldesi, … Mahallesi, … ve … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kabul edilerek davacıya ait taşınmazlar kısmen konut+ticaret alanı, kısmen de 7 m. enkesitli yaya yolu alanı olarak planlanmıştır. Davacı tarafından taşınmazın uygulama imar planında 7 m. enkesitli yaya yolu alanı olarak belirlenmesine itiraz edilerek, bu kararının üçüncü kişiler lehine menfaat sağlamak amacıyla alınmış olduğu, … parsel sayılı taşınmazının kullanılamaz durumda bırakılarak mağdur edildiği, davalı idare tarafından hakkaniyete uygun davranılmadığından bahisle … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla üretilmiş birer belge niteliğinde olan imar planları mevzuatta ve yargı içtihatlarında yöre halkının sağlığını ve çevreyi korumak, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını, iyi yaşama düzenini, çalışma koşullarını ve güvenliğini sağlamak amacıyla, ülke, bölge ve şehir verilerine göre oturma, çalışma, dinlenme ve ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak için varsa kadastro durumu da işlenmiş, onaylı haritaların kopyaları üzerine nazım plan ve uygulama planı olarak düzenlenip onaylanmış metinler olarak tanımlanmaktadır.
Çağdaş bir kentin oluşturulması ve yaşatılması için varlığı zorunlu olan ve kentin bütününe hizmet verecek, kent estetiği ve yaşam kalitesini yükseltici sağlıklı bir çevre oluşturmak amacıyla park, çocuk bahçesi, oyun alanı, günübirlik kullanım alanları, piknik ve rekreasyon alanlarının oluşumu yanında dengeli ve yeterli bir ulaşım ağının varlığı da zorunludur.
İmar planlarında çok büyük bir zorunluluk olmadıkça değişiklik yapılmaması imar planı yapımı aşamasında gözetilecek önemli kriterlerden biridir. Ancak bazı durumların varlığı halinde plan değişikliği yapılması zorunlu ve gerekli olabilir. Bu değişiklikler de genel olarak imar planı uygulamasında ortaya çıkacak sorunları çözücü nitelikte olmalıdır. Arazi kullanış kararlarıyla birlikte oluşturulan ulaşım sisteminde ve bu sistemdeki karayollarının fiziki ve fonksiyonel kademelenmesinde, yol güzergahlarının genişliklerinde ve bunların üzerindeki kavşakların yeri ve geometrik düzenin de ihtiyaç ve sorunlara göre değişiklikler olabilir.
İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının gözönünde bulundurulması zorunludur.
Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince, bilirkişi raporu doğrultusunda, ada ortasından geçmesi planlanan 7 m. enkesitli yolun parselasyon aşamasını elverişli hale getireceği, hisseli parsel sayısını azaltarak ruhsatlı yapılaşmayı kolaylaştıracağı, ada ortasında kalan ve mahreç sorunu bulunan taşınmazların giderileceği sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmişse de, mezkur yolun devamlılığı, diğer yollarla bağlantısı, yolun eğiminin imara elverişli olup olmadığı hususları açıklığa kavuşturulmamıştır.
Diğer yandan, parselasyon işleminin amacı; imar planı, plan raporu ve imar yönetmeliği hükümlerine göre imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır.
Yer verilen mevzuat hükümlerine göre, yetkili idarelerce imar planı yapıldıktan sonra, imar planındaki kullanım amacı doğrultusunda taşınmazda tasarrufta bulunulabilmesi için, belediyelerin öncelikle imar planı uyarınca parselasyon planını yapmaları, oluşturulacak parsellerin durumlarının bu plana göre değerlendirilmesi suretiyle imar planına uygunluğun sağlanması gerekmektedir. Plana göre değerlendirme yapılırken parselasyon işlemi aracılığı ile plan öncesi mülkiyet durumları da göz önünde bulundurulup parseller münferiden değil, plan amacı doğrultusunda bütünlük içinde ele alınmalıdır. Böylece, mevcut imar planlarında yol, yeşil alan, meydan gibi kamusal alanlarda kalan kısımlar kişilerin mülkiyet hakkına bir zarar gelmeksizin en elverişli haliyle oluşturulacaktır.
Davacıya ait … parsel sayılı taşınmazın neredeyse tamamı yol alanı olarak belirlenmiştir ve yapılacak parselasyon ile taşınmazı yapılaşmaya elverişi hale gelemeyecektir. Dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile yola ilişkin düzenlemeden kaynaklanan bu problemin nasıl çözüme ulaştırılacağı konusu ele alınmamıştır.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu taşınmazların bulunduğu ada bir bütün olarak ele alınıp dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planına uygun olarak hazırlanacak parselasyon işlemiyle, ada ortasında kalan taşınmazların tamamına mahreç sağlanıp sağlanamayacağı, sağlanabiliyor ise yapılaşmaya elverişli parseller oluşturulup oluşturulamayacağı ve 7 m. enkesitli yolun devamlılığı, diğer yollarla bağlantısı, yolun eğiminin imara elverişli olup olmadığı hususlarının, aralarında ulaşım konusunda uzman bir bilirkişinin de bulunduğu bir bilirkişi kuruluna mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak değerlendirilmesi suretiyle Mahkemece dava hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 12/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.