6. Daire 2003/1464 E. , 2004/6125 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 2003/1464
Karar No: 2004/6125
Temyiz İsteminde Bulunan :Kültür ve Turizm Bakanlığı
Karşı Taraf : …
Vekili : Av….
İstemin Özeti :….İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi …’nun Düşüncesi : Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’in Düşüncesi :İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve sivil mimarlık örneği olarak tescil edilen yapının II.A.3 olan yapı grubunun önce II.A.4 olarak, daha sonra da II.grup olarak değiştirilmesine ilişkin işlemler ile söz konusu taşınmaza bitişik … sayılı parselin tevhidi suretiyle hazırlanan restorasyon projesinin düzeltilerek uygun bulunmasına ilişkin 29.11.2000 günlü, … sayılı koruma kurulu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın yapı grubunun belirlenmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle yine davacı tarafından açılan davanın, ….İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile reddedildiği ve bu kararın kesinleştiği anlaşıldığından, söz konusu koruma kurulu kararının bu davada yeniden iptalinin istenmiş olması nedeniyle, davanın taşınmazın yapı grubunun belirlenmesine yönelik işleme ilişkin kısmının süreaşımı nedeniyle reddine, davanın restorasyon projesinin düzeltilerek uygun bulunmasına yönelik 29.11.2000 günlü, 5899 sayılı koruma kurulu kararına ilişkin kısmına gelince; bu kararda ise Kültür ve Tabiat Varlarını Koruma Yüksek Kurulunca belirlenen ilke kararlarına, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, doğal ve tarihi değerlerin korunması amacına ve hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
T.C.Anasayasının 2.maddesinde, Türkiye Cumhuriyetinin Hukuk Devleti olduğu belirtilmektedir. Hukuk Devletinin öğesi olan idarece tesis edilen işlemlerin hukuka uygunluğu ve sonuçta idarenin hukuka bağlılığının yargısal denetimi iptal davaları yoluyla sağlanır.
2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrası (a) bendinde iptal davaları idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptallleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır. İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görüşülebilmesi için ön koşullardan olan “dava açma ehliyeti” iptal davasına konu kararın niteliğine göre idari yargı yerince değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme yapılırken davacı ile dava konusu işlem arasında kişisel, güncel ve meşru bir menfaat ilişkisinin bulunup bulunmadığı hususu gözönüne alınmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının, “sivil mimarlık örneği” olarak tescil edilmiş bulunan uyuşmazlık konusu yapının kiracısı olduğu, Koruma Kurulunca, yapının restorasyon projesinin düzeltilerek uygun bulunmasına karar verilmesinden sonra taşınmaz malikleri tarafından, yapının dava konusu Koruma Kurulu Kararı uyarınca yeniden inşasını sağlamak amacıyla davacı aleyhine tahliye davası açılması üzerine davacı tarafından da anılan Koruma Kurulu Kararının iptali istemiyle bu davanın açıldığı, ….Sulh Hukuk Mahkemesinin E:… sayılı esasına kayıtlı tahliye davasının sonucunun ne olduğu sorulmasına ilişkin olarak Dairemizce verilen 29.5.2003 günlü ara kararına davacı tarafından verilen cevapta, görülmekte olan bu davanın sonucunun anılan mahkemece bekletici mesele yapıldığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacının, eski eseri korumaktan çok aleyhine açılmış olan tahliye davası sonucu tahliyesini önlemek ve 1981 yılından beri süregeldiği belirtilen kiracılık ilişkisini devam ettirmek amacıyla, mülkiyet bağı da bulunmayan taşınmaza yönelik olarak bu davayı açtığı kanaatine ulaşıldığından, söz konusu taşınmazın kiracısı olan davacının, asıl malik tarafından hazırlatılan ve koruma kurulunca da düzeltilerek uygun bulunan restorasyon projesinin iptalini isteme konusunda, meşru bir menfaatinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, İdare Mahkemesince, davanın esası incelenmek suretiyle karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, ….İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilen bölümünün BOZULMASINA, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 30.11.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.