6. Daire 1998/4212 E. , 1999/4217 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1998/4212
Karar No: 1999/4217
Davacı : …Konut Yapı Kooperatifi
Davalılar : 1-Başbakanlık
2-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
İstemin Özeti : 26.1.1996 günlü, 22535 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1/25000 ölçekli … Çevre Düzeni Nazım İmar Planında pafta numaraları ve sınırları belirtilen alanlarda 775 sayılı Gecekondu Kanununun 35.maddesi uyarınca anılan kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin 20.12.1995 günlü, 95/7730 sayılı Bakanlar Kurulu kararının ve 15.12.1995 günlü, … sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işlemiyle 13.3.1998 gününde anılan bakanlığa yapılan başvurunun yanıt verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin; Bakanlar Kurulunun 775 sayılı Yasanın 35. maddesine göre özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde yetkisinin bulunmadığı, bu nedenle hukuka aykırı işlem tesis edildiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Başbakanlığın Savunmasının Özeti : 775 sayılı Yasanın 1,5 ve 31 maddelerine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığının lüzum görülen bölgelerde çarpık yapılaşmanın önüne geçmek ve dar gelirli vatandaşları konut sahibi yapabilmek için gecekondu önleme bölgesi ilan etmeye yetkili olduğu, bölge ilan edilen yer şahıs arazisi ise satın alma veya kamulaştırma yolu ile elde edilebileceği, dava konusu gecekondu önleme bölgesinde … Ofisi Genel Müdürlüğü’nün 554.000 m2 taşınmazının yanında, davacı kooperatifin dışında başka şahıslara da ait taşınmazlar bulunduğu, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Savunmasının Özeti :775 sayılı Yasanın 1,5 ve 31 maddelerine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığının lüzum görülen bölgelerde çarpık yapılaşmanın önüne geçmek ve dar gelirli vatandaşları konut sahibi yapabilmek için gecekondu önleme bölgesi ilan etmeye yetkili olduğu, bölge ilan edilen yer şahıs arazisi ise satın alma veya kamulaştırma yolu ile elde edilebileceği, dava konusu gecekondu önleme bölgesinde … Ofisi Genel Müdürlüğü’nün 554.000 m2 taşınmazının yanında, davacı kooperatifin dışında başka şahıslara da ait taşınmazlar bulunduğu, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Dosyanın incelenmesinden 775 sayılı Yasanın 35.maddesinde Bakanlar Kuruluna verilen yetki, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında bulunmakla birlikte yalnızca Hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarla Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca lüzumlu görülen taşınmazlar hakkında olduğu, anılan madde uyarınca alınan dava konusu Bakanlar Kurulu Kararıyla 775 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmasına karar verilen bölge içinde davalı idarelerin savunmalarında da belirttiği üzere davacı kooperatif ve başkaca özel kişilere ait taşınmazlarda bulunduğu anlaşıldığından, bu nedenle hukuka aykırı olan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Savcı …’in Düşüncesi : Dava, 26.1.1996 günlü, 22535 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1/25000 ölçekli … … Çevre Düzeni Nazım İmar planında pafta numaraları ve sınırları belirtilen alanlada 775 Sayılı Gecekondu Kanununun 35. maddesi uyarınca anılan Kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin 20.12.1995 günlü, 95/7730 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 15.12.1995 günlü Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işleminin Bakanlığa yapılan 13.3.1998 günlü başvuruya yanıt verilmemek suretiyle tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
775 sayılı Yasanın 5. maddesinde; “Lüzumu halinde, belediyeler gecekondu ıslah ve tasfiye sahaları içinde bulunan veya bu kanun hükümleri dairesinde yeniden teşkil edilecek önleme bölgeleri içine rastlayan özel mülkiyetteki arazi ve arsaları ve bunlar içerisinde yapı veya sair herhangi bir tesis bulunduğu takdirde, bu yapı ve tesisleri, bu kanunda belirtilen amaçlarda kullanmak üzere, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın izni ile sahipleriyle anlaşarak satın alabilirler veya kamulaştırabilirler”, 31. maddesinin 1. fıkrasında; “Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bu kanundaki hizmetlerde kullanılmak üzere özel mülkiyetteki arazi ve arsaları, bunlar içinde yapılan veya sair her hangi bir tesis bulunduğu takdirde bu yapı ve tesisleri sahipleri ile anlaşarak satın alabilir veya kamulaştırabilir.” hükmü yer almış 35. maddesinde de; “Belediye sınırları ve mücavir sahalar dışında bulunmakla beraber, hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarla Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca lüzumlu görülüp, Bakanlar Kurulunca kararlaştırılanları hakkında da bu kanun hükümlerinin uygulanacağı, hükme bağlanmıştır.
Yukarıda belirtilen yasa hükümlerinden anlaşılacağı üzere, Bayındırlık, ve İskan Bakanlığının özel mülkiyetteki araziler ile lüzum görüldüğü takdirde 35 inci maddede belirtilen Kurumların arazi ve arsalar üzerinde tasarruf hakkına sahip olduğu açkıtır.
Bu durumda, dava konusu Bakanlar kurulu kararı ile 775 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca bu kanun hükümlerinin uygulanmasına karar verilen yerde, 35. madde hükmünde belirtilen … ve araziler dışındaki davacıya ait ve diğer özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde 31. maddeye göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın sahipleriyle anlaşarak satınalma veya kamulaştırma yapabilme yetkisi bulunduğundan dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, yasal dayanağı bulunmayan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava 26.1.1996 günlü, 22535 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1/25000 ölçekli … Çevre Düzeni Nazım İmar Planında pafta numaraları ve sınırları belirtilen alanlarda 775 sayılı Gecekondu Kanununun 35.maddesi uyarınca anılan kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin 20.12.1995 günlü, 95/7730 sayılı Bakanlar Kurulu kararının ve 15.12.1995 günlü, … sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işlemiyle 13.3.1998 gününde anılan bakanlığa yapılan başvurunun yanıt verilmemek suretiyle reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
775 sayılı Yasanın “belediye sınırları ve mücavir sahalar dışında uygulama” başlıklı 35.maddesinde: “Belediye sınırları ve mücavir sahalar dışında bulunmakla beraber, hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarla Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca lüzumlu görülüp, Bakanlar Kurulunca kararlaştırılanları hakkında da bu kanun hükümleri uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Bu kanun hükmünden anlaşılacağı üzere, belediye ve mücavir alanlar dışında Bakanlar Kurulunca yalnızca hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarla Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca lüzumlu görülenler hakkında 775 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmasına karar verilebilecektir.
Uyuşmazlık konusu olayda, dava konusu edilen Bakanlar Kurulu kararı ile 775 sayılı Yasanın anılan maddesinde sayılan arsa ve araziler dışında özel mülkiyete konu arsa ve arazilerin de yasa hükmü ile tanınan yetki aşılmak suretiyle uygulama alanı kapsamına alındığı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, 28.7.1999 günlü, 23769 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 25.6.1999 günlü, 99/13075 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, uyuşmazlık konusu taşınmazın 775 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmasına ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu kararı kapsamından çıkarıldığı; ancak bunun Dairemizin 30.9.1998 günlü, E:1998/4212 sayılı yürütmenin durdurulması yolundaki kararın uygulanması niteliğinde bulunduğu dikkate alındığında, dava konusu taşınmazın gecekondu önleme bölgesi kapsamından çıkarılması işleminin nihai karar vermeye engel oluşturmayacağı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemlerin İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan …- yargılama giderinin davalı idarelerden alınıp davacıya verilmesine 4.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.