6. Daire 1998/1455 E. , 1999/5011 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1998/1455
Karar No: 1999/5011
Davacılar :1-… Barosu Başkanlığı
2-TMMOB Orman Mühendisleri Odası Başkanlığını temsilen …
3-TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası … Şubesi Başkanlığı
4-TMMOB Makine Mühendisleri Odası … Şubesi Başkanlığı
5-TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası … Şubesi Başkanlığı
6-TMMOB Mimarlar Odası … Şubesi Başkanlığı
7-TMMOB Kimya Mühendisleri Odası… Şubesi Başkanlığı
8-TMMOB Harita Mühendisleri Odası … Şubesi Başkanlığı
9-… … Derneği
10-…-TMMOB … İl Koordinasyon Kurulu Genel Sekreteri-…
11-… … Haber Gazetesi-…
12-Prof.Dr…. ….Öğretim Görevlisi)
Vekilleri :Av…., Av…., Av….
Av….-… Barosu-Merkez Adliye …
Karşı Taraf :Başbakanlık
Davalı İdare Yanında Davaya Katılanlar : 1-Turizm Bakanlığı
2-… Otelcilik Turizm İnş. Yatırım ve Tic. A.Ş.
Davanın Özeti : 11.1.1998 günlü, 23227 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6.1.1998 günlü, 98/10496 sayılı Bakanlar Kurulu kararı eki listenin “Yeni ilan edilen yerler” başlıklı grubun 6. sırasında yeralan “… … Kış Sporları Turizm Merkezi”ilanına ilişkin işlemin …’ın özellikleri, ekolojik dengesi, insan ve çevreye etkileri,kamu yararı gözetilmeden tesis edildiği,anılan işlemle sürdürülebilir kullanım ve kalkınma ilkelerinin ihlal edildiği, işlemin Uluslararası Sözleşmelere, Anayasa’ya, Milli Parklar Yasası ve Çevre Yasasına aykırı olduğu gerekçeleriyle iptali istenilmektedir.
Davalı Başbakanlığın Savunmasının Özeti : Turizm Bakanlığı’nın çalışma esaslarını belirleyen 2634 sayılı Yasa hükümleri uyarınca kış sporları gibi uzmanlık gerektiren, bu konuda, uzman ve ilgili kuruluşların görüşleri alınarak … Kış Sporları Merkezinin ilan edildiği, anılan merkezin tümünde yatak kapasitesi oluşturulmasının hedeflenmediği, bu karar ile Turizm Bakanlığının planlama yetkisini aldığı ve bu durumun tüm alanın turizm yatırımına açılması anlamına gelmediği, sonuç olarak turizm merkezi ilanındaki amacın kati koruma mantığı yerine koruma-kullanma dengesinin sağlanarak denetimsiz yapılaşmanın önlenmesi ve planla gelişmenin sağlanması olduğu gerekçeleriyle davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı Yanında Davaya Katılan Turizm Bakanlığının
Savunmasının Özeti: Dava konusu alanda henüz planlama, alt yapı,önizin, tahsis gibi işlemlerin yapılmadığı, turizm merkezi ilanının yalnızca bir sınır belirleme olayı olmayıp, doğrudan planlama yetkisi kararı olduğu, söz konusu yerde kamu yararı gözetilerek ilgili yasalara göre planların hazırlanacağı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı İdare Yanında Davaya Katılan … Otelcilik Turizm İnşaat
… A.Ş.’nin Savunmasının Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporla dosyada yeralan bilgi ve belgelerin incelenmesinden dava konusu Turizm Merkezi ilanı kararının … Milli Parkını olumsuz yönde etkileyeceği sonucuna varıldığından işlemin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Savcı …’nın Düşüncesi : Dava,11.1.1998 gün ve 23227 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6.1.1998 gün ve 98/10496 sayılı Bakanlar Kurulu kararı eki listenin yeni ilan edilen yerler başlıklı grubun 6.sırasında yer alan “… … Kış Sporları Turizm Merkezi” ilanına ilişkin işlemin iptali istemi ile açılmıştır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 4.maddesinde,turizm bölgeleri,turizm alanları ve turizm merkezlerinin tespitinde,ülkenin doğal tarihi,arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri,kış,av ve su sporları ve sağlık turizmi ile mevcut diğer turizm potansiyelinin dikkate alınacağı öngörülmüştür.
Dava dosyasının incelenmesinden,Danıştay Altıncı Dairesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda sonuç olarak, söz konusu bölgenin … … Kış Sporları Turizm Merkezi ilan edilmesinin doğal çevre ve … Milli Parkı açısından olumsuz etkiler doğuracağı belirtilmiştir.
Bu durumda,dava konusu Turizm Merkezi ilanına ilişkin işlemin kamu yararına uygun olmadığı,bilirkişi raporu ile belirlendiğinden,dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptali gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31.maddesinde üçüncü kişilerin davaya katılması halinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun uygulanacağının öngörülmesi, anılan hükümle göndermede bulunulan Kanunun 57.maddesinde ise davaya katılanın katıldığı tarafla birlikte hareket edeceğinin kurala bağlanmış olması karşısında, davalı Başbakanlık tarafından duruşma yapılması istenilmediğinden davalı idare yanında müdahil Turizm Bakanlığı ve … Otelcilik Turizm İnşaat Yatırım ve Ticaret A.Ş.nin duruşma istemleri incelenmeksizin davanın esasına geçildi:
Dava, 11.1.1998 günlü, 23227 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6.1.1998 günlü, 98/10496 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki listenin “Yeni ilan edilen yerler” başlıklı grubun 6. sırasında yer alan “… … Kış Sporları Turizm Merkezi” ilanına ilişkin işlemin davanın özeti bölümünde belirtilen nedenlerle iptali istenilmektedir.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 4. maddesinde, Turizm bölgeleri, Turizm alanları ve turizm merkezlerinin tesbitinde ülkenin tarihi, arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri, kış, av ve su sporları ve sağlık turizmi ile mevcut diğer turizm potansiyelinin dikkate alınacağı hükmüne yer verilmiş, turizm alan, bölge ve merkezlerinin tesbitinde izlenecek esas ve usuller ise, “Turizm Bölgeleri, Turizm Alanları ve Turizm Merkezlerinin Belirlenmesi için Çalışma Gruplarının Oluşturulması Görev ve Yetkileri ile Çalışma Şekline İlişkin Yönetmelik”in hükümleri ile düzenlenmiştir.
Dava konusu Bakanlar Kurulu kararının … … Kış Sporları Turizm Merkezine ilişkin kısmının Turizm Merkezi ilanıyla … Mili Parkının ne yönde etkilendiği de dikkate alınarak Turizm Teşvik Kanununun 3. 4. maddesi ve 37. maddesinin (A) fıkrasına göre çıkarılan “Turizm Bölgeleri, Turizm Alanları ve Turizm Merkezlerinin Belirlenmesi için Çalışma Gruplarının Oluşturulması Görev ve Yetkileri ile Çalışma Şekline İlişkin Yönetmelik” kurallarına, şehircilik ve planlama esaslarına ve kamu yararına uygun bulunup bulunmadığının saptanması amacıyla Dairemizin 22.4.1998 günlü kararı uyarınca 9.11.1998 gününde Üye …’ın niyabetinde re’sen seçilen bilirkişiler Prof. Dr. …, Prof. Dr. … ve Doç.Dr. … tarafından mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; dava konusu Turizm Merkezinin 8600 hektarlık bir alanı kapsadığı ve bunun 6700 hektarının Milli Park sınırları içinde kaldığı, kalan 1900 hektarlık alanın ender görülen bir doğal yapı ve manzara içeren bir bölge olduğu, söz konusu Turizm Merkezi kararının yalnızca doğayı zedeleyen pist ve mekanik tesislerin yapımına neden olmayıp beraberinde yoğun yapılaşma getireceği, bu durumun flora ve fauna için olumsuz etkiler doğuracağı, Turizm Merkezi ilan edilen alanın içinde …’ya içme suyu sağlayan su kaynaklarının bulunduğu, sonuç olarak söz konusu bölgenin …-… Kış Sporları Turizm Merkezi ilan edilmesinin doğal çevre ve … Milli Parkı açısından olumsuz etkiler doğuracağı belirtilmiş bulunmaktadır.
Yukarıda içeriği açıklanan bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup Başbakanlık ve yanında davaya katılan Turizm Bakanlığı ve … Otelcilik turizm İnşaat … A.Ş. tarafından rapora itiraz edilmiş ise de, raporda yeralan açıklamalar karşısında itirazlar yerinde görülmemiştir.
Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle bilirkişi raporunun birlikte incelenmesinden 6.1.1998 günlü, 98/10496 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen “… … Kış Sporları Turizm Merkezi” kararının söz konusu alanın büyük bir kısmının … Milli Parkı alanı içinde yer aldığı ve su kaynakları beslenme ve koruma alanlarını kapsadığı, bu haliyle çevre ve doğa açısından olumsuz etkiler yaratacağı anlaşıldığından anılan işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan ….-lira yargılama gideri ile davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan …_lira avukatlık ücretinin davalı idareden ve müdahillerden alınarak davacılara verilmesine 20.10.1999 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
AYRIŞIK OY : Milli Park; 2873 sayılı Kanun 2/g maddesinde; bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip olan tabiat parçaları olarak tanımlanmış, Yasanın 8. maddesinde buralarda kamu yararı olmak şartıyla ve plan dahilinde turistik amaçlı bina ve tesisler yapmak üzere gerçek ve tüzel kişiler lehine izin verilebileceği öngörülmüştür. Yasanın bu açık hükmü karşısında milli parklarda yasanın öngördüğü amaç ve koşullarda yapılaşmaya gidilebileceği kuşkusuzdur.
Öte yandan 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 3/d maddesinde Turizm Merkezi; Turizm bölgeleri içinde veya dışında yeri, mevkii ve sınırları Bakanlığın önerisi, Bakanlar Kurulu kararı ile tespit ve ilan edilen, turizm yönünden önem taşıyan yerleri veya bölümleri olarak tanımlanmış 4. Maddede turizm merkezlerinin tespitinde ülkenin doğal, tarihi, arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri, kış, av ve su sporları ve sağlık turizmi ile mevcut diğer turizm potansiyelinin dikkate alınacağı öngörülmüştür.
Dava konusu Bakanlar Kurulu kararı ile “… … Kış Sporları turizm merkezi” olarak tespit edilmiştir. Bu tür uyuşmazlıklarda yaptırılaracak bilirkişi incelemesinde dava konusu kararın yukarıda belirtilen yasal çerçevede irdelenip değerlendirilmesi gerekmektedir.
…’ın kış sporları için önemli bir turizm merkezi olduğu bilinen bir gerçektir.
Dairemizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda konuya bu yönüyle bakılmamış ancak yapılacak imar planlarından sonra ortaya çıkabilecek ve bu safhada henüz belli olmadığı halde yoğun bir yapılaşma olacağı varsayımından hareketle bunun milli park ve su kaynakları, flora ve fauna üzerinde olumsuz etkileri olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Kış sporlarında kayak sporu ağırlıklıdır, bunun ise kış mevsiminde belli bir kalınlıkta kar tabakası üzerinde oluşturulacak doğal pistlerde yapıldığı bilinmektedir. Bakanlar Kurulu kararında kış sporları esas alındığına ve yapılacak tesisler bununla sınırlı kalacağına göre uyuşmazlıkta yasaların yukarıda belirtilen hükümleri yanında bunların doğa üzerindeki etkileri üzerinde durulması gerekirken planlama yapıldıktan sonra irdelenmesi ve değerlendirilmesi gereken hususların bu safhada nazara alınması mümkün değildir.
Bakanlar Kurulu kararına göre henüz bir planlama ve yapılaşma söz konusu olmadığından işlemde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.