6. Daire         1998/1394 E.  ,  1998/5780 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1998/1394
Karar No: 1998/5780

Temyiz İsteminde Bulunan :… Defterdarlığı
Karşı Taraf :1-Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili :Av….
2-Yenişehir Belediye Başkanlığı Başkanlığı
Vekili :Av….
İstemin Özeti : ….İdare Mahkemesinin … günlü, E:… K:… sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın Savunmasının özeti : Savunma verilmemiştir.
Yenişehir Belediye Başkanlığı’nın Savunmasının Özeti :Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbiri bulunmadığından usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’nun Düşüncesi :Uyuşmazlık konusu taşınmazların imar planında ne kadarının yeşil alan ne kadarının belediye meydanı olarak ayrıldığı, belediye meydanı adı altında ne tür kullanım ve işlevlerin öngörüldüğü, bu bölgeye hizmet veren yeşil alanların oranı, yeni yeşil alanlara ihtiyaç bulunup bulunmadığı, 1/5000 ölçekli nazım imar planında anılan taşınmazların hangi amaca ayrıldığı hususları araştırılarak ve planlar arasındaki ilişki irdelenerek ulaşılacak sonuca göre uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Savcı …’ın Düşüncesi : Mülkiyeti Hazine adına kayıtlı ve resmi kurumlara tahsisli bulunan … … Mah. … pafta, … ada, …,…,…,…,…,… sayılı parseller ile … ada, … ve … sayılı parsellerin Resmi Kurum alanından çıkarılarak yeşil alan ve belediye meydanı olarak belirlenmesine ilişkin 23.5.1996 günlü, … sayılı Yenişehir Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen imar planı değişikliğinin iptali dileğiyle açılan davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
İmar planı insan,toplum ve çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak,yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma,kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır,koşulların zorunlu kıldığı zaman ve biçimde Yasalarda öngörülen yöntemlerle değiştirilebilir.
İmar planlarının yargısal denetiminde de taşınmazın yer,büyüklük,konum ve işlevi açısından imar planı ile getirilen hükümlerin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olup olmadığının incelenmesi gerekir.
İdare Mahkemesince,uyuşmazlık konusunda uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi kurulu aracılığıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak dava konusu işlemde şehircilik ilkeleri,planlama esasları ve kamu yararına uygunluk bulunup bulunmadığının açıklığa kavuşturulması suretiyle bir karar verilmesi gerektiğinden temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, mülkiyeti Hazineye ait, resmi kurumlara tahsisli ve imar planında Resmi Kurum Alanı olarak ayrılmış bulunan … pafta, … ada, …,…,…,…,… ve … sayılı … ada, … ve … sayılı parsellerin yeşil alan ve belediye meydanı olarak belirlenmesine ilişkin 23.5.1996 günlü, … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmazların 21.1.1986 günlü, … sayılı belediye meclisi kararıyla onaylanan imar planında park ve yeşil alan kullanımına ayrıldığı,24.12.1993 günlü, … sayılı Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla plan değişikliği yapılarak Kültür Bakanlığı Uluslararası Kongre Merkezi ve Kütüphane Alanına dönüştürüldüğü, dava konusu 23.5.1996 günlü meclis kararıyla bu alanın yeniden yeşil alan olarak planlandığı, Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nca onaylanmayarak iade edilen anılan meclis kararında 14.11.1996 günlü, 187 sayılı belediye meclisi kararıyla ısrar edildiği, taşınmazlar kısmen Alarm ve İskan Tesisleri yapılmak üzere Milli Savunma Bakanlığı’na kısmen de seracılık, veteriner, sağlık merkezi ve eğitim tesisleri yapılmak üzere Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na tahsis edilmiş ise de, Kültür Bakanlığı Kültür Faaliyetleri Merkezi ve Kütüphane Alanı kullanımına dönüştürülmesinden sonra Kültür Bakanlığı tarafından bu amaca uygun tesis yapımından vazgeçildiği ve başka bir alanda benzer bir tesisin gerçekleştirildiği, uyuşmazlık konusu parsellerin bulunduğu yerin boş olduğu ve herhangi bir hizmet için kullanılmadığı gibi bu alanın şehrin merkezinde ve yapılaşmanın yoğun olduğu, bir bölgede yer alması nedeniyle yeşil alana dönüştürülmesinde kamu yararına, şehircilik ve planlama ilkelerine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; bu karar davacı idare tarafından temyiz edilmiştir.
İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3.maddesinde;sosyal altyapı; eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimler, teknik altyapı; elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otopark kullanışlarına verilen genel isimler olarak tanımlanmıştır.
Yukarıda belirtilen maddede sayılan sosyal donatı alanı içerisinde belediye meydanı bulunmamaktadır.
İmar planı insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek amacıyla hazırlanır.
3194 sayılı Yasanın 6.maddesinde planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan yasanın 8.maddesinde ise planların tanımlanmasına yer verilerek planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre uygulama imar planlarının üst ölçekli planlara aykırı olamayacağı, arazi kullanım kararlarının alt ölçekli imar uygulama planlarıyla değiştirilemiyeceği kuşkusuzdur.
Dosyanın incelenmesinden,uyuşmazlık konusu taşınmazların imar planlarında değişiklik yapılabilmesi için kısa sayılabilecek süreçte önce 21.1.1986 tarihli imar planında yeşil alan ve park olarak belirlendiği, daha sonra 24.12.1993 tarihli imar planında Uluslararası Kongre Merkezi ve Kütüphane Alanı’na dönüştürüldüğü uyuşmazlık konusu işlemle de yeşil alan ve belediye meydanı kullanımına ayrıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu taşınmazların imar planında ne kadarının yeşil alan ve belediye meydanı olarak ayrıldığı, belediye meydanı adı altında ne tür kullanım ve işlevlerin öngörüldüğü, bu bölgeye hizmet veren yeşil alanların oranı, yeni yeşil alanlara ihtiyaç bulunup bulunmadığı, 1/5000 ölçekli nazım imar planında anılan taşınmazların hangi amaca ayrıldığı hususları araştırılarak ve planlar arasındaki ilişki irdelenerek ulaşılacak sonuca göre uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle,….İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.11.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi.