6. Daire 1997/1474 E. , 1998/1826 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1997/1474
Karar No: 1998/1826
Davacı :…
Davalı :Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Davanın Özeti :3194 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik YÖnetmeliğinin 6.maddesinin “Resmi kuruluşta çalışmış olmak” koşulunu açıklayan ve 11.3.1997 günlü, 22930 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan şekli ile yeniden düzenlenen (F) bendinin; T.C.Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma idaresi Başkanlığında yapılan planlama çalışmalarının adı geçen yönetmeliğinin 6.maddesinin (E) bendinde yer alan planlama işi kapsamında ifade edilen işlerle aynı olmasına karşın, aynı maddenin (F) bendinde sayılan resmi kuruluşlar içinde adı geçen idarenin yer almadığı ve adil olmayan bu düzenleme nedeniyle bu kuruluşta planlama ile geçen çalışma sürelerinin belge verilirken dikkate alınmadığı öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :3194 sayılı İmar Kanununun 44.maddesinin 1.fıkrasının J bendi uyarınca hazırlanan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6.maddesinin (F) bendinde planlama konularında çalışma yapan resmi kurumların tek tek belirtildiği,T.C.Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı bu madde kapsamı dışında tutulduğu, ülke bölge ve kent verilerine göre konut çalışma ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri var olan yada sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve belde halkına iyi yaşam koşulları sağlamak amacıyla düzenlenecek olan imar planlarının hazırlanmasında yetkili özel veya tüzel kişilerin gerektiği ölçüde becerili, mesleki bakımdan tecrübeli ve sağlıklı öngörü sahibi olmaları gerekeceği ve bu nedenle bunların bir takım gruplama ve düzenlemelere tabi tutulmasının doğal olduğu, diğer taraftan şehir ve bölge planlamasının uzmanlık gerektiren bir iş olduğu, mesleği iktisap etmek için gereken eğitimden geçmenin yeterli olmadığı,görülen bu eğitimin deneyimlerle geliştirilmesi gerektiğinden yönetmelikte planlama gruplarının ayrılmasında imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı, yönetmeliğin genelde kuruluş amacı ve görev kapsamı itibariyle, planlama ağırlıklı kurum ve kuruluşlarda geçen hizmet sürelerini değerlendirmeye yönelik olarak hazırlandığı,benzer işleri yapan kurumların kapsam dışında bırakıldığı, davanın haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …nun Düşüncesi :383 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre T.C.Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığında yapılan planlama işinin dava konusu yönetmeliğin 6.maddesinin (E) bendinde açıklanan planlama işiyle aynı olduğunun anlaşılması karşısında, söz konusu kurumun planlama yapan kuruluşlar arasında sayılması gerekeceği açıktır.
Bu nedenle,3194 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan imar planlarının yapımını yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6.maddesinin (F) bendinde T.C.Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatın planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında sayılmaması suretiyle yapılan düzenlemenin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Savcı …’in Düşüncesi :Dava,3194 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlik Yönetmeliğinin 6.maddesinin “Resmi Kuruluşta çalışmış olmak” koşulunu açıklayan ve 11.3.1997 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan şekli ile yeniden düzenlenen (F) bendinin; anılan bendde sayılan resmi kuruluşlar içinde GAP idaresinin yer almadığı ve adil olmayan bu düzenleme nedeniyle bu kuruluşta planlama ile geçen çalışma sürelerinin belge verilirken dikkate alınmadığı ileri sürülerek iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 38.maddesinde,halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini;uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre mühendisler,mimarlar ve şehir plancılarının deruhte edeceği,aynı Kanunun 44.maddesinin 1.fıkrasının J bendinde de,halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşlarının ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esasların,Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmış olup,söz konusu yönetmelik “İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği” adı altında Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanmış ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir.
Adı geçen yönetmelikte,yerleşmelerin nüfus projeksiyonu ve alan büyüklüğüne göre plan müellifleri gruplandırmaya tabi tutulmuş,plan müelliflerinin belirlenen guruptaki işleri yapabilmeleri her gurubun başlığı altında sıralan niteliklerden en az birine uygun olmalarına bağlanmış ve belirli sürelerle resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak da bu niteliklerden sadece biri olarak sayılmıştır.
Yönetmeliğin 6.maddesinin (F) bendinde,Resmi kuruluşta çalışmış olmak ifadesi ile (E) bendinde tanımlanan planlama konularında çalışma yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile mülga İmar ve İskan Bakanlığının müsteşarı,müsteşar yardımcısı,konu ile ilgili birimin genel müdürü,genel müdür yardımcısı,müşaviri,daire başkanı,daire başkan yardımcısı,uzman,mimar ve şehir plancıları ile anılan Bakanlık bölge müdürlükleri ve nazım plan bürolarında; Bakanlığa bağlı İller Bankası Genel Müdürlüğünün ilgili birimi,imar planlama dairesi ve yerinde kurulu planlama bürolarında; Büyükşehir Belediyelerinin ilgili planlama birimlerinde mimar veya şehir plancısı olarak çalışmış olmanın anlaşılacağı,bunlara ilaveten yeterliliği Bakanlıkça onaylanmış,planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin,bu planlama birimlerinde çalışmış olmanın da kapsamda sayılacağı,kurala bağlanmıştır.
T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi) 6.11.1989 tarih ve 20334 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 388 sayılı KHK ile kurulmuş,anılan kararnamenin 2.maddesi ile GAP İdaresine; diğer görevlerinin yanısıra, “Bölgede sektörlerarası entegrasyonu sağlayacak şekilde bölge planlamasını gerçekleştirmek ve Nazım ve Uygulama İmar Planları ile revizyonlarının tamamını veya bir kısmını plan değişikliği dahil ada ve parsel bazına kadar yapmak veya yaptırmak görevi ile “GAP İdaresinin” görev alanına giren konularda 1580 sayılı ve 3194 sayılı Kanunlar ile diğer kanunların ilgili idarelere verdikleri imar ve alt yapıya dair hak ve yetkiler verilmiştir.
Bu düzenleme karşısında GAP idaresince yapılan planlama işinin dava konusu Yönetmeliğin 6.maddesinin (E) bendinde açıklanan planlama işiyle tamamen aynı olması nedeniyle GAP idaresinin planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında sayılması gerekeceği açıktır.
Açıklanan nedenlerle,dava konusu Yönetmeliğin 6.maddesinin (F) bendinde GAP idaresinin planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında sayılmaması yolundaki mevcut düzenleme de hukuka uyarlık bulunmadığından iptali gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldüğü.
Dava, 3194 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek, Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6.maddesinin Resmi kuruluşta çalışmış olmak koşulunu açıklayan ve 11.3.1997 günlü, 22930 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (F) bendinin davanın özeti bölümünde açıklanan nedenlerle iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 38.maddesinde, halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre mühendisler,mimarlar ve şehir plancılarının deruhte edeceği, aynı Kanunun 44.maddesinin 1.fıkrasının J bendinde de, halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşlarının ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esasların, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte belirleneceği kurala bağlanmış olup, sözkonusu yönetmelik ” İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği” adı altında Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanmış ve 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte yürürlüğe girmiştir.
Adı geçen yönetmelikte, yerleşmelerin nüfus projeksiyonu ve alan büyüklüğüne göre plan müellifleri gruplandırmaya tabi tutulmuş, plan müelliflerinin belirlenen gruptaki işleri yapabilmeleri her grubun başlığı altında sıralanan niteliklerden en az birine uygun olmalarına bağlanmış ve belirli sürelerle resmi kuruluşta planlama konusunda çalışmış olmak da bu niteliklerden sadece biri olarak sayılmıştır.
Söz konusu Yönetmeliğin 6.maddesinin (E) bendinde; planlama işi ifadesi ile çevre düzeni planları büyükşehir bütünü nazım planları imar planları ve bunlara yapılan plan ilaveleri, plan revizyonu ile mevzi imar planlarının uygulama imar planlarına ait parselasyon planlarının düzenlenmesi işleri, bu planların incelenmesi, onaylanması işleri,planların irdelenmesi işleri ve plan müelliflerinin değerlendirilme ve derecelendirilmesi işlerinin tümünün anlaşılacağı, aynı maddenin (F) bendinde de, Resmi kuruluşta çalışmış olmak ifadesi ile (E) bendinde tanımlanan planlama konularında çalışma yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile mülga İmar ve İskan Bakanlığının müsteşarı, müsteşar yardımcısı, konu ile ilgili birimin genel müdürü, genel müdür yardımcısı, müşaviri, daire başkanı, daire başkan yardımcısı, uzman, mimar ve şehir plancıları ile anılan Bakanlık bölge müdürlükleri ve nazım plan bürolarında; Bakanlığa bağlı İller Bankası Genel Müdürlüğünün ilgili birimi, imar planlama dairesi ve yerinde kurulu planlama bürolarında; Büyükşehir Belediyelerinin ilgili planlama birimlerinde mimar veya şehir plancısı olarak çalışmış olmanın anlaşılacağı, bunlara ilaveten yeterliliği Bakanlıkça onaylanmış, planlama birimlerini kurmuş ve çalıştırmakta olan belediyelerin, bu planlama birimlerinde çalışmış olmanın da kapsamda sayılacağı kurala bağlanmıştır.
6.11.1989 günlü,20334 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 338 sayılı K.H.K. ile kurulan T.C.Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Teşkilatına anılan kararnamenin 2.maddesiyle diğer görevlerinin yanısıra “Bölgede sektörlerarası entegrasyonu sağlayacak şekilde bölge planlamasını gerçekleştirme ve Nazım ve Uygulama imar planları revizyonlarının tamamını veya bir kısmını plan değişikliği dahil ada ve parsel bazına kadar yapmak veya yaptırmak görevi ile “GAP İdaresinin” görev alanına giren konularda 1580 sayılı ve 3194 sayılı Kanunlar ile diğer kanunların ilgili idarelere verdikleri imar ve alt yapıya ilişkin hak ve yetkiler verildiği ve bu işlerin dava konusu yönetmeliğin 6.maddesinin (F) bendinde açıklanan planlama işiyle tamamen çakıştığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu yönetmeliğin çıkarıldığı tarihte Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge kalkınma idaresi Başkanlığı henüz kurulmadığından planlama yapan resmi kuruluşlar arasında sayılmamış ise de, bu konudaki yönetmelik çıkarma yetkisinin davalı idareye tanınmış olması, değişen ve gelişen ekonomik, teknik hukuki ve sosyal koşullar ile idare gereksinimlerine uyumun sağlanabilmesi için sözkonusu yönetmelikte değişiklik yapılması da kaçınılmazdır. Bu nedenle dava konusu yönetmelik maddelerinin Danıştay 6.Dairesinin kararları doğrultusunda … Bankası A.Ş.’nin planlama işi yapan kuruluşlar arasında sayılmasına ilişkin 11.3.1997 günlü, 22930 sayılı yeni şeklinde Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma Başkanlığınında sayılması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 3194 sayılı Yasa uyarınca çıkarılan imar planlarının yapımını yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliğinin 6.maddesinin (F) bendinde Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma Başkanlığı’nın planlama işi yapan resmi kuruluşlar arasında sayılmaması yolundaki düzenlemenin İPTALİNE, aşağıda dökümü yazılı ….-lira yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine 26.3.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi.