6. Daire         1996/469 E.  ,  1996/5824 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1996/469
Karar No: 1996/5824

Davacılar :1-…
2-…
3-…
4-…
5-…
6-…
7-…
8-…
9-…
10-…
Davalılar :1-Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili:Av….
2-İçişleri Bakanlığı
3-Davalı İdare Yanında Davaya Katılan:… Konut Yapı Kooperatifi
Vekili:Av….
İstemin Özeti:…,…,… Köyü,… pafta,…,… ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak düzenlenen inşaat ruhsatlarının, sözkonusu taşınmazlar yönünden imar planı değişikliği yapılması yolundaki istemin reddine ilişkin 16.8.1995 günlü, … sayılı … Belediye Meclisi kararını tadilen onayan 26.9.1995 günlü Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin ve bu işlemin dayanağını oluşturan Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanununun Uygulanması ile İlgili Yönetmeliğin 42.maddesinin, Büyükşehir Belediyesinin inşaat ruhsatı verme yetkisinin bulunmadığı, 16.8.1995 günlü belediye meclisi kararının tadilen plan değişikliği yapacak şekilde onandığı, 3030 sayılı Yasanın 14.maddesi uyarınca Büyükşehir Belediye Başkanının tadilen onama yetkisinin bulunmadığı, Yasa hükmüne göre tadilen onama yetkisi bulunmadığından işlemin Yönetmeliğin 42.maddesine dayandırıldığı,yasaya aykırı Yönetmelik hükmünün uygulama olanağının bulunmadığı öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın Savunmasının Özeti:Davacıların subjektif menfaat ve dava ehliyetlerinin bulunmadığı, iptali istenilen işlemlere aynı dilekçe ile dava açılamayacağı, ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sorumluluk ve hizmetlerde birlik ve beraberliği sağlamak, denetim ve etkin yönetimi gerçekleştirmek gibi görevleri bulunan Büyükşehir Belediye Başkanlarının yönetimde güdülen amaçlara ulaşılması için tadilen onama yetkilerinin bulunmasının zorunlu olduğu, tadilen onanan planın şehircilik ve planlama ilkelerine uygun bulunduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
İçişleri Bakanlığı’nın Savunmasının Özeti:Nazım imar planlarını yapma ve uygulama görevinin Büyükşehir Belediyelerine ait olduğu, kent bütününde hazırlanan bu planlara işlerlik kazandırılması için büyükşehir belediyelerine, ilçe belediye meclisince onaylanan uygulama imar planlarının aynen veya tadilen onaylama yetkisinin verilmesinin yerinde olduğu, kamu yararı amacıyla tesis edilen dava konusu işlem ve bu işlemin dayanağı Yönetmelik hükmünde yasaya aykırılık bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı İdare Yanında Davaya Katılan … Konut Yapı
Kooperatifi’nin Savunmasının Özeti : Davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, iptali istenilen işlemlere aynı dilekçe ile dava açılamayacağı, arsa satın alınmadan önce plan tadilatı yapılarak ruhsat verilmiş olduğu, inşaatın plana uygun olarak yapıldığı, bu güne kadar inşaatla ilgili herhangi bir işlem yapılmayarak devamına izin verildiği, kazanılmış hakları bulunduğu, tadilen onanan planının şehircilik ve planlama ilkelerine uygun olduğu ileri sürülereke davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’nun Düşüncesi: 3030 sayılı Yasanın 6/A maddesi hükmünde ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulamasını denetlemek görevi büyükşehir belediyelerine verilmiş, aynı Yasanın 14.maddesinin 3. ve 4.fıkralarında ise, belediye başkanlarına ilçe belediyelerinin plan değişikliği önerilerinin onaylama veya yeniden görüşülmek üzere iadeye yetkili kılarken ilçe belediyelerinin iade edilen kararlara karşı uygulamaları gereken yöntemi göstermiştir.Anılan Yasa hükümleri büyükşehir belediye başkanına tadilen onama yetkisi verilmediğinden ve yasayla verilmemiş olan bir yetkinin yönetmelikle düzenlenmesi olanağı bulunmadığından Yönetimi Haklarında 3030 sayılı Kanun Uygulaması ile İlgili Yönetmeliğin 42.maddesinin 2.fıkrasının 2.cümlesindeki “…veya tadilen…” ibaresinde Yasaya uyarlık bulunmamaktadır.
Bu nedenle uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin plan değişikliği işleminin reddi yolundaki ilçe belediye meclisi kararını tadilen onayına ilişkin 26.9.1995 günlü işlem ve bu işlem uyarınca düzenlenen inşaat ruhsatlarında da hukuka uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemlerin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Savcı …’ın Düşüncesi : Dava, Mersin ili, … ilçesi, … köyü, … pafta, …, … ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak düzenlenmiş olan inşaat ruhsatlarının, söz konusu taşınmazlar yönünden imar planı değişikliği yapılması isteminin reddine ilişkin … ilçe belediye meclisi kararının tadilen onanması yolundaki 26.9.1995 günlü Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin ve bu işlemin dayanağını oluşturan Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanun’un uygulanması ile ilgili Yönetmeliğin 42.maddesinin iptali isteğiyle açılmıştır.
… İlçesi Belediye Meclisi üyeleri olarak belde halkının hakkını korumakla görevli bulunan davacıların dava açma ehliyetleri mevcuttur.
2577 sayılı Yasanın 4001 sayılı Yasa ile değişik 5.maddesinin 1.fıkrasında öngörülen koşulların gerçekleşmiş olması nedeniyle söz konusu işlemlerin tek dilekçeyle dava konusu edilmesinde usule aykırılık bulunmamaktadır.
Anayasa’nın 124.maddesine göre; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla Yönetmelik çıkarabilirler.
3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek kabulü Hakkında Kanunun 6/A maddesinde, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulamasını denetlemek görevi büyükşehir belediyelerine verilmiş aynı Yasanın büyükşehir belediye başkanının görevlerini düzenleyen 14.maddesinin 3. ve 4.fıkralarında da, büyükşehir ve ilçe belediye meclislerince alınan bütün kararların büyükşehir belediye başkanına gönderileceği, büyükşehir belediye başkanının konunun mecliste tekrar görüşülmesini isteyebileceği, meclislerin kararlarında ancak 2/3 çoğunlukla ısrar edebilecekleri ve bu hallerde meclis kararının kesinleşmiş olacağı kurala bağlanmıştır. Bu kural karşısında ilçe belediye meclisince hazırlanan plan veya değişikliği önerilerinin yapılacak inceleme sonucunda büyükşehir belediye başkanınca onaylanabileceği veya yeniden görüşülmek üzere reddedilerek meclise iade edilebileceği, ilçe belediye meclisinin büyükşehir belediye başkanının iadesi karşısında idari yargı merciine başvurabileceği gibi 2/3 çoğunlukla eski kararında ısrar edebileceği, ısrar halinde ilçe belediye meclisi kararının kesinleşerek yürürlüğe gireceği, bu durumda ise büyükşehir belediye başkanının idari yargı merciine başvurabileceği açık olup, söz konusu Yasa ile büyükşehir belediye başkanına ilçe belediye meclisi kararlarını tadilen onama yetkisi verilmemiştir.
12.12.1984 günlü, 18603 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanun’un Uygulanması ile İlgili Yönetmelik’in 42.maddesinin 2.fıkrasında, büyükşehir belediye başkanının büyükşehir ile ilçe belediye meclisi kararlarını tetkikle aynen veya tadilen onama veya tekrar görüşülmesini isteme yetkisi bulunduğu kurala bağlanmak suretiyle büyükşehir belediye başkanına ilçe belediye meclisi kararlarını tadilen onama yetkisi de verilmişse de, Yasa ile verilmemiş olan bir yetkinin Yönetmelik ile düzenlenmesi olanağı bulunmadığından anılan Yönetmeliğin 42.maddesinin 2.fıkrasının 2.cümlesindeki “…..veya tadilen…..” ibaresinde Yasaya uyarlık görülmemiştir.
Bu durumda Yasaya aykırı olan Yönetmelik hükmüne dayanılarak imar planı değişikliği yapılması isteminin reddi yolundaki 16.8.1995 günlü, … sayılı … İlçesi Belediye Meclisi kararını tadilen onaylayan 26.9.1995 günlü Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminde ve bu işlem ile tadil edilen imar planı uyarınca düzenlenmiş olan inşaat ruhsatlarında da hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince önceden belirlenen 17.12.1996 gününde yapılan tebligat üzerine davacılardan Bülent Kömürcü ve …’in, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı temsilen Av…’nın diğer davalı İçişleri Bakanlığı’nı temsilen Hukuk Müşaviri …’nun ve davalı idare yanında davaya katılan … Konut Yapı Kooperatifi vekili Av….’in geldiği görülmekle, Savcı …’ın katılmasıyla duruşma yapıldı. Aynı gün Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Davalıların ehliyet ve usule ilişkin diğer def’ileri yerinde görülmemiştir.
Dava, Mersin, …, … köyü, … pafta, …, … ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak düzenlenmiş olan inşaat ruhsatlarının, söz konusu taşınmazlar yönünden imar planı değişikliği yapılması yolundaki istemin reddine ilişkin 16.8.1995 günlü, … sayılı … Belediye Meclisi kararını tadilen onayan 26.9.1995 günlü Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin ve bu işlemin dayanağını oluşturan Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanun’un uygulanması ile ilgili Yönetmeliğin 42.maddesinin iptali isteğiyle açılmıştır.
3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek kabulü Hakkında Kanunun 6/A maddesinde, ilçe belediyelerinin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar planlarını onaylamak ve uygulamasını denetlemek görevi büyükşehir belediyelerine verilmiş aynı Yasanın büyükşehir belediye başkanının görevlerini düzenleyen 14.maddesinin 3. ve 4.fıkralarında da, büyükşehir ve ilçe belediye meclislerince alınan bütün kararların büyükşehir belediye başkanına gönderileceği, büyükşehir belediye başkanının konunun meclislerde tekrar görüşülmesini isteyebileceği, meclislerin kararlarında ancak 2/3 çoğunlukla ısrar edebilecekleri ve bu hallerde meclis kararının kesinleşmiş olacağı hükme bağlanmıştır.
12.12.1984 günlü, 18603 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanunun Uygulanması ile İlgili Yönetmeliğin 42.maddesinin 2.fıkrasında, “Büyükşehir belediye başkanları, büyükşehir belediye meclisi ile ilçe belediye meclisi kararlarını tetkikle aynen veya tadilen tasdik veyahut meclislerde tekrar görüşülmesini isteme görev ve yetkilerini kullanmada Belediye Kanununun, meclis kararlarının tetkik ve tasdiki konusunda yetkili idari vesayet makamlarına tanıdığı süreleri gözönünde bulundurur ve aynı şekilde iş ve işlem yaparlar.” hükmü yer almıştır.
Yukarıda anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerinin değerlendirilmesinden 3030 sayılı Yasanın 14.maddesiyle büyükşehir belediye başkanlarına, 1/1000 ölçekli planlara ilişkin ilçe belediye meclisi kararlarını tadilen onama yetkisi verilmediği sonucuna varılmaktadır. 3030 sayılı Yasanın Uygulaması ile ilgili Yönetmeliğin 42.maddesinde, büyükşehir belediye başkanlarının büyükşehir ile ilçe belediye meclisi kararlarını tetkikle aynen veya tadilen tasdik yetkisi bulunduğu kurala bağlanmışsa da, ilgili olduğu Kanunun uygulanmasını sağlamak üzere bu Kanuna aykırı olmamak koşuluyla çıkarılan Yönetmelikte Yasa ile verilmemiş olan bir yetkinin düzenlenmesi olanağı bulunmadığından dava konusu yönetmeliğin 42.maddesinin 2.fıkrasının 2.cümlesinde yer alan “…veya tadilen…” ibaresinde Yasa ve hukuk kurallarına uyarlık bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazların bulunduğu imar adası içindeki yolun kaldırılarak doğu ve batıdaki yola eklenmesi istemiyle verilen plan tadilat teklifinin 16.8.1995 günlü, … sayılı ilçe belediye meclisi kararıyla reddedildiği, bu kararın 26.9.1995 günlü Büyükşehir Belediye Başkanlığı işlemi ile 12 metrelik yolun ada bütünlüğünü bozduğu, mimari bakımdan site yapımına uygun olmadığı gerekçesiyle kaldırıldığı ve işlemin eski zaiyat oranına göre parselin doğu ve batısından 10 metrelik yol bırakılması şartıyla 3030 sayılı Kanununun 14.maddesi ve bu Kanununun Uygulama Yönetmeliğinin 42.maddesi uyarınca tadilen onandığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda Yasaya aykırı olan Yönetmelik hükmüne dayanılarak imar planı değişikliği yapılması isteminin reddi yolundaki 16.8.1995 günlü,… sayılı … Belediye Meclisi kararını tadilen onaylayan 26.9.1995 günlü Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminde ve bu işlem ile tadil edilen imar planı uyarınca düzenlenmiş olan inşaat ruhsatlarında da hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmelik hükmünde sözü geçen ibarenin, planın tadilen onanması ile bu planlara dayalı ruhsat verme işlemlerinin İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan ….lira yargılama giderinin davalı idareler ve davalı idare yanında davaya katılandan alınarak davacılara verilmesine, fazla yatırılan ….lira harcın Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na iadesine 17.12.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.