6. Daire 1996/345 E. , 1996/5553 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1996/345
Karar No: 1996/5553
Temyiz İsteminde Bulunan :… Valiliği
Vekili :Av….
Karşı Taraf :… Bölge Müdürlüğü
Vekilleri :…
İstemin Özeti :… İdare Mahkemesinin … günlü, E:… K:… sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu öne sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti:Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi :Kamulaştırma işlemine konu taşınmazın mazbut vakıf niteliğinde olması durumunda uyuşmazlık konusu işlemin mahkemece yok hükmünde olduğuna karar verilmesi gerekeceğinden,bu durum araştırılmaksızın verilen davanın reddi yolundaki mahkeme kararının bozulmasının gerekeceği düşünülmektedir.
Savcı …’un Düşüncesi :Mülkiyeti … Camii Vakfına ait … parsel sayılı taşınmazın bir kısmının kamulaştırılmasına ilişkin 26.5.1993 günlü 457 sayılı işlemin, işlemin dayanağı olan imar planının … İdare Mahkemesinin … günlü E:… K:… sayılı kararıyla iptal edilmiş olduğu gerekçesiyle iptal eden … günlü E:… K:… sayılı kararı davalı tarafça temyiz edilmiştir.
2942 sayılı Yasanın 30.maddesinin 1.fıkrasında kamu tüzel kişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları mal, kaynak veya irtifak haklarının diğer ve kamu tüzel kişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamayacağı kurala bağlanmış olup olayda da kamulaştırmaya konu taşınmazın mazbut vakıf olduğu anlaşıldığından kamulaştırma işleminin yok hükmünde olduğu gözetilmeksizin Mahkemece kamulaştırma işleminin iptal edilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava,… İli, … İlçesi, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı … Cami Vakfı adına kayıtlı taşınmazın … m2.lik kısmının kaymakam evi ve özel idare hizmet binası yapılması amacıyla 2942 sayılı Yasanın 5 ve 6.maddeleri uyarınca kamulaştırılmasına ilişkin 26.5.1993 günlü, … sayılı il daimi encümeni kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; uyuşmazlığa konu kamulaştırma işleminin dayanağını oluşturan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemiyle açılan davada, mahkemenin … günlü, E:…,K:… sayılı kararıyla sözkonusu parsel yönünden imar planının iptaline karar verildiğinin anlaşılması karşısında, dayanağı ortadan kalkan dava konusu kamulaştırma işleminde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş,bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, … Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından kamulaştırılan taşınmazın mazbut … Camii Vakfına ait olması nedeniyle ancak 2942 sayılı Yasanın 30. maddesine göre devrinin istenebileceği ileri sürülmesine rağmen, mahkemece taşınmazın mülhak vakıf ya da mazbut vakıf olup olmadığı araştırılmaksızın anılan vakıf taşınmazın 30.maddeye göre değil genel hükümlere göre kamulaştırılmasının yerinde olduğu sonucuna varılarak uyuşmazlık hakkında karar verildiği anlaşılmıştır.
Anayasının 46. maddesinin 1.fıkrası ve 2942 sayılı Yasanın 1. Maddesinde ancak özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların kamulaştırılabileceği, aynı Yasanın 30. maddesinde de, kamu tüzel kişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal, kaynak ve irtifak haklarının diğer bir kamu tüzel kişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamayacağı; taşınmaz mala, kaynak ve irtifak hakkına ihtiyacı olan idarenin ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak başvuracağı, mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmış gün içinde cevap vermezse anlaşmazlığın isteyen idarenin başvurusu üzerine Danıştay’ın ilgili idari dairesince incelenerek iki ay içinde kesin karara bağlanacağı kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, Danıştay Genel Kurulunun 12.5.1977 günlü, E:1977/20, K:1977/30 sayılı, 15.2.1979 günlü, E:1978/78, K:1979/21 sayılı kararları ile Danıştay İdari İşler Kurulunun 17.11.1988 günlü, E:1988/105, K:1988/121 sayılı kararı ve Danıştay Altıncı Dairesinin yerleşik kararlarında vurgulandığı üzere mazbut vakıfların özel bütçesinin olmadığı, bunların gelir ve giderlerinin Vakıflar Genel Müdürlüğü bütçesinde yer aldığı, mazbut vakıf tüzel kişiliğini Vakıflar Genel Müdürlüğü tüzel kişiliğinden ayrı düşünmeye olanak bulunmadığı, bütçesi, organları, statüsü olmayan bir varlığa hukuk sujesi olarak bakılamayacağı, mazbut vakfın ancak Vakıflar Genel Müdürlüğünün tüzel kişiliğiyle somutlaştığı, mazbut vakfa ait taşınmazların Kamulaştırma Kanununun 30. maddesi kapsamına giren tüzel kişiliği haiz katma bütçe ile idare olunan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda, kamulaştırmaya konu taşınmazın mazbut vakıf olması halinde dava konusu işlemin yok hükmünde olduğuna karar verilmesi gerekeceğinden mahkemece mazbut veya mülhak vakıf ayrımı yapılmaksızın 2942 sayılı Yasanın genel hükümlerine göre kamulaştırma yapılmasının uygun olduğundan bahisle uyuşmazlık hakkında karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, …- lira karar harcı ile fazladan yatırılan 188.500.- lira harcın temyiz isteminde bulanana iadesine, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 10.12.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.