6. Daire 1996/3312 E. , 1997/4877 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No: 1996/3312
Karar No: 1997/4877
Davacı :TMMOB Mimarlar Odası
Vekili :Av….
Av….
Davalı :Kültür Bakanlığı
Davanın Özeti :Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 19.4.1996 günlü, 425 sayılı ilke kararının iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti:Dava konusu ilke kararıyla, 28.2.1995 günlü, 378 sayılı ilke kararı ile öngörülen “Projelerin Mimarlar Odasınca asgari çizim standartlarına göre denetimi”nin iptal edildiğini,bir sivil toplum örgütü olan Mimarlar Odasının mimari proje denetlemesinin 2863 sayılı Yasaya aykırı olduğu, bu denetimin korumacılığın önüne bürokratik bir engel olarak çıktığı,Mimarlar Odasının denetim nedeniyle aldığı vize ücretinin ekonomik durumu güç olan tescilli yapı sahiplerini zor durumda bıraktığı, belirtilen nedenlerle söz konusu ilke kararı hukuka uygun olduğundan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi :Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca taşınmaz kültür varlıklarının koruma, bakım ve onarımına ilişkin 378 sayılı ilke kararının uygulamanın denetlenmesi başlığı altında “Taşınmaz Kültür Varlıklarının korunması ve değerlendirilmesine ilişkin uygulamalarda esas alınacak projelerin, serbest mesleki hizmet yetki ve statüsüne sahip ve bu hizmeti yapma koşullarını sürdüren mimarlarca asgari çizim standartlarına da uygun olarak düzenlenmiş olduğu ilgili mimarlar odası birimince önceden denetlenerek koruma kurulu müdürlüklerine sunulması gerekir” şeklinde belirtilen denetleme yetkisinin içerik denetimi olmayıp, bağlayıcı niteliği bulunmayan görüş bildirme, dikkat çekme niteliğinde olduğu ve denetimle amaçlananın koruma kurullarına sunulan projelerin esaslı müdahale gerektirecek taşınmaz kültür varlıklarının korunması amacına uygun olarak ve mimarlık mesleğini ifa etme yetkisine sahip kişilerce yapılıp yapılmadığının ve ayrıca teknik anlamda asgari çizim stardartlarına uyulup uyulmadığının kontrolü olup uygulamada doğal-kültürel, çevreye ya da kentin var olan tarihsel dokusuna ve diğer değerlerine aykırı imar koşullarıyla tasarlanmış projelere uygulanması halinde taşınmaz kültür varlığına giderilmesi olanaksız zararlar vereceği şeklinde değerlendirme yapılarak çekince şerhi konulması suretiyle hazırlanan raporların Kültür Bakanlığı ile ilgili Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarına ve diğer ilgililere gönderildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda Kamuyu ilgilendiren konularda ilgili idarelere görüş ve önerilerde bulunma görevinin yerine getirilmesi amacı ve sorumluluğu altında sürdürülen bir denetim yetkisini içeren ve Koruma Yüksek Kurulunca da benimsenerek uzun süreler çekişmesiz uygulanmış olan ve olumlu sonuçlar yaratan bu ilkenin dava konusu 19.4.1996 günlü 425 sayılı ilke kararıyla iptal edilmesinde kamu yararı ve kamu hizmeti gereklerine uyarlık görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle,dava konusu ilke kararının iptalinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Savcı …’un Düşüncesi :Dava; KTVYK’nun 19.4.1996 günlü 415 sayılı ilke kararının 49.maddesi ile taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının koruma, bakım ve onarımlarına ilişkin düzenlenmenin iptal edilmesi sonucunda korunması gerekli yapıların esaslı onarımlarına ilişkin uygulamanın denetlenmesine ilişkin … sayılı ilke kararının iptali isteğiyle açılmıştır.
Taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesine ilişkin uygulamalarda esas alınacak projelerin serbest meslek hizmet yetki ve statüsüne sahip ve bu hizmeti yapma koşullarını sürdüren mimarlarca asgari çizim standartlarına da uygun olarak düzenlenmiş olduğunun ilgili mimarlar odası birimince önceden denetlenerek koruma kurulu müdürlüklerine sunulması gerekeceği yolundaki ilkenin kaldırılarak denetim yetkisinin tamamen koruma kurullarına bırakılmasında mevzuata ve kamu yararına aykırılık bulunmadığından ayrıca davacı tarafından ileri sürülen iddialarda işlemin iptalini gerektirir nitelikde görülmediğinden 425 sayılı ilke kararına ilişkin davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince önceden belirlenen 11.11.1997 gününde yapılan tebligat üzerine davacı Mimarlar Odası vekili Av…. ve davalı Kültür Bakanlığını temsilen Hukuk Müşaviri Av….’ın geldiği görülerek Savcı …’un katılmasıyla duruşma yapıldı. Aynı gün Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü.
Dava, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 28.2.1995 günlü, 378 sayılı taşınmaz kültür varlıklarının koruma, bakım ve onarımlarına ilişkin düzenlemeler içeren ilke kararının, 19.4.1996 günlü, 415 sayılı ilke kararının 49.maddesi ile iptal edilmesi üzerine korunması gerekli yapıların esaslı onarımlarına ilişkin uygulamanın denetlenmesi hususunun yeniden düzenlendiği 19.4.1996 günlü, 425 sayılı ilke kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu 425 sayılı ilke kararı ile 28.2.1995 günlü, 378 sayılı ilke kararındaki uygulamanın denetlenmesi bölümü yeniden düzenlenmiştir. Yeni düzenleme ile 378 sayılı ilke kararında yer alan taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesine ilişkin uygulamalarda esas alınacak projelerin serbest meslek hizmet yetki ve statüsüne sahip ve bu hizmeti yapma koşullarını sürdüren mimarlarca asgari çizim standartlarına da uygun olarak düzenlenmiş olduğunun ilgili mimarlar odası birimince önceden denetlenerek koruma kurulu müdürlüklerine sonulması gerekeceği yolundaki ilke terkedilerek, denetim yetkisi tamamen koruma kurullarına bırakılmıştır.
Dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte duruşma esnasında ibraz edilen belgenin incelenmesinden 378 sayılı ilke kararında öngörülen denetleme yetkisinin, uygulamada koruma kurullarına sunulacak projelerin taşınmaz kültür varlıklarının korunması amacına uygun olarak ve mimarlık mesleğini ifa etme yetkisine sahip kişilerce yapılıp yapılmadığının ve teknik anlamda asgari çizim standartlarına uyulup uyulmadığı hususları açısından incelenerek doğal-kültürel, çevreye ya da kentin var olan tarihsel dokusuna aykırı imar koşullarıyla hazırlanmış olduğu saptanan projelere çekince şerhi konulmak suretiyle hazırlanan raporların Kültür Bakanlığı ile ilgili Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarına ve diğer ilgililere gönderildiği, çekince şerhinin dışında Mimarlar Odasına denetim için gönderilen projelerin geri çevrilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda söz konusu denetim yetkisinin bir içerik denetimi değil, bağlayıcı nitelikte olmayan görüş bildirme, dikkat çekme niteliğinde kullanıldığı anlaşıldığından Koruma Yüksek Kurulunca da benimsenmiş ve uzun süredir çekişmesiz uygulanmış olan ve olumlu sonuçlar yaratan 378 sayılı ilke kararının dava konusu 19.4.1996 günlü, 425 sayılı ilke kararıyla iptal edilmesinde kamu yararı ve kamu hizmeti gereklerine uyarlık görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline ….-lira yargılama gideri ile dava tarihinde geçerli olan Avukatlık Asgari Ücreti Tarifesine göre ….-lira Avukatlık ücreti olmak üzere toplam ….-liranın davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,11.11.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.