Danıştay 5. Daire Başkanlığı 2023/5266 E. , 2023/3804 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/5266
Karar No : 2023/3804
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av.
…
KARŞI TARAF (DAVALI) : 1- …Bakanlığı / ANKARA
2- …Genel Komutanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde Jandarma Üsteğmen olarak görev yapan davacının, 29/08/2019 tarihli sözleşmesinin feshine (yenilenmemesine) dair işlemin ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi uyarınca rütbesinin alınmasına dair Jandarma Genel Komutanlığı’nın …tarih ve …sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararında; davacının 29/08/2019 tarihli sözleşmesinin feshine (yenilenmemesine) dair işlem ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi uyarınca rütbesinin alınmasına dair Jandarma Genel Komutanlığı’nın …tarih ve …sayılı işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine …Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu, kararın kaldırılmasını gerektirecek bir neden bulunmadığı belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Hakkında ceza mahkemesince verilen mahkumiyet kararının henüz kesinleşmediği, buna rağmen istinaf başvurusunun reddedildiği, oysa ki ceza yargılamasında maddi gerçeğin tam anlamıyla ortaya çıkarılamadığı, sadece soyut olan tanık beyanı esas alınarak hapis cezasıyla cezalandırıldığı, etkin pişmanlıktan faydalanmadığı, işlemin ölçülülük ilkesine, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülüklere ve çekirdek haklara aykırı olduğu iddia edilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Bölge İdare Mahkemesi kararında usul ve esas bakımından hukuka aykırılık bulunmadığı ve davacının temyiz iddialarının 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesinde sayılan sebeplerden hiçbirisine uymadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’ÜN DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kars İl Jandarma Komutanlığı emrinde Jandarma Üsteğmen olarak görev yapan davacının, Kars İl Jandarma Komutanlığı’nın 29/08/2019 tarihli işlemi ile sözleşmesinin feshine (yenilenmemesine) ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi uyarınca Jandarma Genel Komutanlığı’nın … tarih ve …sayılı işlemiyle rütbesinin geri alınmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Aynı dilekçe ile dava açılabilecek haller” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği; 14. maddesinin 3. fıkrasının (g) bendinde, dava dilekçeleri üzerinde 5. madde hükümlerine uygun olup olmadıkları yönünden ilk inceleme yapılacağı; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, 14. maddenin 3/g bendinde yazılı halde otuz gün içinde 5. maddeye uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak üzere dilekçelerin reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul hukukunun en temel ilkelerinden biri olan “taleple bağlılık ilkesi” uyarınca, idare mahkemeleri davacının istemi ile bağlı olup, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar vermelerine imkan bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; bakılan davanın, Kars İl Jandarma Komutanlığı’nın 29/08/2019 tarihli sözleşmenin feshine (yenilenmemesine) dair işlemi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi uyarınca Jandarma Genel Komutanlığı’nın …tarih ve …sayılı işlemi ile rütbenin geri alınması işleminin iptali istemiyle açıldığı, ancak Mahkemece rütbenin geri alınmasına ilişkin …tarih ve …sayılı işlemin davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi uyarınca kamu görevinden çıkarılması şeklinde yorumlandığı ve dava konusu yapılmadığı halde hem bu işlemin hem de sözleşmesinin 29/08/2019 tarihinde yenilenmemesine ilişkin işlemin dava konusu edildiğinin kabulüyle söz konusu işlemler yönünden hukuki inceleme yapılarak hüküm kurulduğu, bu haliyle davacının talepleri ile hüküm fıkrasının uyuşmadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, dava konusu netleştirilerek, davacı hakkında tesis edilen işlemler arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmadığının anlaşılması halinde tek dilekçe ile dava açılamayacağından, gerekirse 2577 sayılı Kanun’un 5/1. maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 05/04/2023 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X)KARŞI OY:
Uyuşmazlık, davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35.maddesi uyarınca rütbesinin alınmasına dair Jandarma Genel Komutanlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi ile Kars İl Jandarma Komutanlığı’nın 29/08/2019 tarihli sözleşmesinin feshine (yenilenmemesine) dair işlemine ilişkin olsa da, davacı tarafından sunulan temyiz dilekçesinde, rütbenin geri alınmasına dair verilen hükmün temyiz konusu yapılmadığı, bu haliyle esas hakkında temyiz incelemesi yapılması gerekirken, kararın bozulmasına ilişkin çoğunluk kararına katılmıyorum.