Danıştay 5. Daire Başkanlığı 2023/1643 E. , 2023/931 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/1643
Karar No : 2023/931
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : Av….
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idare bünyesinde Astsubay olarak görev yapmakta iken 2017 yılında emekli olan ve 08/07/2018 tarih ve 30472 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 701 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki listede ismine yer verilmek suretiyle rütbesi ve buna bağlı hakları geri alınan davacı tarafından, rütbe ve buna bağlı haklarının geri alınması işlemine karşı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı kararın iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; dava konusu işlemde davacının Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yaptığı başvurunun kamu görevinden çıkarılmaya ilişkin olduğu belirtilmişse de 701 sayılı KHK ile davacının rütbesinin ve buna bağlı haklarının geri alındığı, davacının da bu kapsamda anılan Komisyona başvurduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemin bu yönde incelendiği belirtilmiş ve dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile UYAP kayıtlarının birlikte incelenmesinden, hukuka uygun elde edilen delillerle, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından ortaya konulan tespitlerde; davacı hakkında silahlı terör örgütüne üye olma suçundan yürütülen adli yargılamadaki kovuşturmasında, davacının suç tarihi itibarıyla astsubay olarak görev yaptığı, FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile ilk irtibatının Kıbrıs’a tayini çıktığında örgüt mensubu bir şahıs tarafından davacı ile irtibata geçilmesiyle başladığı, İzmir’e tayini çıktıktan sonra, örgüt ile irtibat sağlanıp örgüt evlerinde örgüte bağlılık sağlayabilmek için yapılan Fethullah Gülen’e ait yayınların okunması gibi faaliyetlere katıldığı, örgüt mensuplarınca başka bir askeri personel ile gruplandırıldığı, Tunceli’de çalışırken de yapı ile irtibatının devam ettiği, daha sonra Edirne’ye tayininin çıktığı, bu dönemde örgüt toplantılarına katıldığı, toplantıları örgüt içerisinde “abi, imam” diye isimlendirilen sivil kişilerin yapmaya başladığı, bu toplantılara astsubayların gruplandırılarak katıldığı, davacının da bu gruplardan birinde yer aldığı, gizlilik nedeniyle sabit ya da kontörlü telefonlarla aranması ya da sohbet toplantısı esnasında bir sonraki görüşülecek yerin tarihi ve yerinin belirlenmesi neticesinde örgüt mensupları ile irtibat kurduğu, davacının bu şekilde bağlılığını devam ettirdiği, davacının bildiklerini anlattığı ve samimi ikrarda bulunduğu, örgüt içerisinde örgütle bağlantısı olan kişilerin isimlerini verdiği, gizlilik nedeniyle sabit ya da kontörlü telefonlarla aranması neticesinde örgüt mensupları ile irtibat kurduğu, kod adı kullandığı, örgütün subay yapılanması içinde yer aldığı, bu şekilde FETÖ/PDY ile arasında organik ve sıkı bir bağ olduğu, örgütün bir üyesi olduğu, görevi başında iken yakalandıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunarak atılı eylemleri de ikrar ettiğinin anlaşıldığı yönünde tespitlerde bulunulduğu, davacı hakkında Kurumu tarafından Komisyona intikal ettirilen personel bilgi dosyasında, davacının en son görev yaptığı kurum tarafından FETÖ/PDY silahlı terör örgütü ile iltisakı olduğu yönünde değerlendirmenin bulunduğunun bildirildiği, ayrıca … Ağır Ceza Mahkemesinin E:…, K:… sayılı kararı ile davacının, etkin pişmanlıkta bulunarak örgütle ilişkisine dair beyanları olduğu, örgütün sohbet adı altındaki toplantılarına katıldığı, kod adı kullandığı, FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibatlı kişilerle gizli olarak haberleşebilmek için sabit/kontörlü telefonlar vasıtasıyla ardışık iletişim kayıtlarının bulunduğu tespit edilip FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne üye olma suçunu işlediği sabit görülerek hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği ve anılan Ceza Mahkemesi kararına karşı davacının yaptığı istinaf başvurusunun da esastan reddedildiği, davacının, FETÖ/PDY’ye aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olduğu gerekçesiyle kapatılan Kimse Yok Mu Derneği’ne 2014 yılında ödeme bilgisi bulunduğunun tespit edildiği, davacının durumu değerlendirildiğinde ve hükme esas alınabilecek nitelikte görülen Komisyon tespitleri ile davacı ile ilgili ceza yargılamasında elde edilen deliller birlikte dikkate alındığında, davacının FETÖ/PDY terör örgütü ile en az irtibat derecesinde bağının olduğu anlaşıldığından, dava konusu Komisyon kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine .. Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; kararın “İstemin Konusu” kısmında “davalı idare bünyesinde görev yapmakta iken Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair … sayılı işlemin” iptali istemiyle açılan davada verilen davanın reddine ilişkin kararın kaldırılmasının istenildiğinin belirtildiği, kararın gerekçesinde ise; davacının, Devlet memurluğundan çıkarmanın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiş bir disiplin cezası olduğunu, savunması alınmadan kamu görevinden çıkarılması nedeniyle savunma hakkının ihlal edildiğini ileri sürdüğü, bakılmakta olan davanın disiplin işlemine dayanmadığı, bu nedenle disiplin cezası verilmesinde uygulanması gereken usul ve prosedürlerin bakılmakta olan davada gözetilmesinin mümkün olmadığı, kamu görevinden çıkarma işlemi tesis edildiği sırada, disiplin soruşturması açılması, soruşturmacı görevlendirilmesi, savunma alınması gibi olağan dönem hukuki güvenlik unsurlarının uygulanma imkanı olmadığı, nitekim Danıştay Beşinci Dairesi’nin 04/10/2016 tarih ve E:2016/8196, K:2016/4066 sayılı kararında, KHK’da öngörülen kamu görevinden çıkarma işleminin, adli suç veya disiplin suçu işlenmesi karşılığında uygulanan yaptırımlardan farklı olarak terör örgütleri ile milli güvenliğe karşı faaliyette bulunduğu kabul edilen diğer yapıların kamu kurum ve kuruluşlarındaki varlığını ortadan kaldırmayı amaçlayan, geçici olmayan ve nihai sonuç doğuran “olağanüstü tedbir” olarak nitelendirildiği, kamu görevinden çıkarılanların, hem Anayasa Mahkemesi hem de AİHM tarafından etkili başvuru yolu olarak kabul edilen OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvurabilmeleri ve başvurunun reddi halinde, bakılmakta olan davada olduğu gibi yargısal denetim yolunun açık olması, mahkeme safhasında ilgililer tarafından her türlü delille savunma yapılabilmesi ve çelişmeli yargılama usulü kurallarının yerine getirilmesi nedeniyle davacının, tesis edilen işleme karşı etkili başvuru yoluna sahip olduğu ve süreç içerisinde savunma hakkının bulunduğu sonucuna ulaşıldığı, istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; davanın konusunun kamu görevinden çıkarma işlemi olmadığı, emekli olduktan sonra 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile rütbe ve buna bağlı haklarının geri alınmasına ilişkin işleme karşı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair işlem olduğu, Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında kamu görevinden çıkarma işlemine ilişkin gerekçelerin yer aldığı, kendisinin daha önce emekli olduğu, hakkında kamu görevinden çıkarma işlemi tesis edilmediği, Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesince dosya içeriğinin tamamen farklı değerlendirildiği, gerekçelendirmenin de bu yönde yapıldığı, istem konusu ile örtüşmeyen hususta yapılan gerekçelendirmenin gerekçeli karar hakkını ihlal ettiği, işlemin yanlış tespit edilmesi nedeniyle hukuki dinlenilme ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiği, davanın hukuki nitelendirmesinin doğru şekilde belirlenerek değerlendirme yapılması için kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; davacının 701 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki listede ismine yer verilmek suretiyle rütbesinin ve buna bağlı haklarının geri alındığı, Olağanüstü Hal süresince birtakım ivedi tedbirlerin alınmasının zorunlu olduğu, davacının iddialarının hukuki dayanaktan yoksun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davalı Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde Astsubay olarak görev yapmakta iken emekli olan ve 15/11/2017 tarihinde emekli aylığı bağlanan davacının, 08/07/2018 tarih ve 30472 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 701 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki listede ismine yer verilmek suretiyle rütbesi ve buna bağlı hakları geri alınmıştır. Davacı, rütbesinin ve buna bağlı haklarının geri alınması işlemine karşı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunmuştur. Anılan başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı kararın iptali istemiyle temyizen incelenen davayı açmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un “Komisyonun görevleri” başlıklı 2. maddesinde, “(1) Komisyon, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen aşağıdaki işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karar verir. a) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi. b) Öğrencilikle ilişiğin kesilmesi. c) Dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması. ç) Emekli personelin rütbelerinin alınması.
(2) Olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerle gerçek veya tüzel kişilerin hukuki statülerine ilişkin olarak doğrudan düzenlenen ve birinci fıkra kapsamına girmeyen işlemler de Komisyonun görev alanındadır. (3) Bu maddede belirtilen işlemlere bağlı olarak olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerde yer alan kanun yollarının açık olduğu işlemler hakkında ayrıca başvuru yapılamaz.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı tarafından, rütbesinin ve buna bağlı haklarının geri alınması işlemine karşı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuru yapılmıştır. Anılan Komisyonca başvurunun kamu görevinden çıkarılmaya ilişkin işlem olduğu değerlendirilerek … tarihli ve … sayılı karar ile davacının başvurusu reddedilmiştir. Bu kararın iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin 09/12/2020 tarihli ve E:2019/6068, K:2020/3366 sayılı kararı ile her ne kadar dava konusu işlemde davacının başvurusunun kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin olduğu belirtilmiş ise de davacının başvurusunun rütbesinin ve buna bağlı haklarının geri alınmasına ilişkin olduğu ve dava konusu işlemin bu yönde incelendiği belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından, davanın reddine ilişkin karara karşı istinaf kanun yolu başvurusunda bulunulmuştur. Davanın konusu davacının rütbesinin ve buna bağlı haklarının geri alınmasına ilişkin işleme karşı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair karar olmasına karşın, İdare Dava Dairesince davanın konusunun kamu görevine son verme işlemine karşı OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine ilişkin karar olduğu belirtilerek bu yönde istinaf incelemesinin yapıldığı görülmüştür.
Bu itibarla, davacının OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yaptığı başvuru konusu yanlış nitelendirilerek verilen istinaf başvurusunun reddi yönündeki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 15/02/2023 tarihinde, oybirliğiyle, kesin olarak karar verildi.