Danıştay 5. Daire Başkanlığı 2022/349 E. , 2023/7716 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/349
Karar No : 2023/7716
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kuleli Askeri Lisesi Komutanlığı bünyesinde yüzbaşı olarak görev yapmakta iken, hem 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki listede ismine yer verilmek suretiyle hem de 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname’nin 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca kamu görevinden ayrı ayrı çıkarılan davacı tarafından, göreve iade talebiyle OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine ilişkin …tarih ve … sayılı işlemin, 667 sayılı KHK uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin Milli Savunma Bakanlığı’nın …tarih ve …sayılı işlemin ve 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptaline ve bu işlemler nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelere göre OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, Komisyon kararı Mahkemelerince hukuka uygun bulunduğundan davacının yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi talebinin kabulüne olanak bulunmadığı, 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlem yönünden ise idari davaya konu olabilecek bir işlem bulunmadığından bu talebin esasının incelenemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; …İdare Mahkemesi tarafından, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair işlem yanında, Komisyon kararına dayanmayan, davacının 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin olarak da “idari davaya konu olabilecek bir işlem bulunmadığından, esasının incelenemeyeceği gerekçesiyle” davanın reddine karar verildiği görülmekte olup, bakılan uyuşmazlıkta asıl iptali istenilen ve davacı yönünden icrai olan işlemin, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair işlem olduğundan; İdare Mahkemesince, davacının 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemi yönünden de hüküm kurulmuş olmasında usul hükümlerine aykırılık bulunmadığı açıklamasına yer verilip istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibatı veya iltisakının bulunmadığı, savunma hakkı tanınmadan kamu görevinden çıkarıldığı, kamu görevinden çıkarılmasına dair somut olayda kendisi hakkında ceza hukuku anlamında bir suçlama bulunduğu için ceza hukukuna ilişkin tüm güvencelerden yararlandırılması gerektiği, kamu görevinden çıkarma işleminin geçici nitelikte bir tedbir olmadığı, dava konusu işleme dayanak olarak gösterilen delillerin kamu görevinden çıkarıldığı tarihte mevcut olmadığı, hakkındaki ceza yargılamasının derdest olduğu, ceza yargılaması esnasında elde edilen delillerle FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibatı veya iltisakının olmadığının ortaya çıktığı, Milli Savunma Bakanlığı’nın …tarih ve …sayılı işlemin iptali istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesi nezdinde dava açtığı, Anayasa değişikliğiyle askeri mahkemelerin kapatılması üzerine dosyanın idari yargıya intikal ettirildiği, bu duruma istinaf başvuru dilekçesinde yer vermesine rağmen konu uyuşmazlık olarak ortada kaldığı, bu uyuşmazlığında giderilmesi gerektiği, İdare ve Bölge İdare Mahkemesince yeterli inceleme ve araştırma yapılmadan karar verildiği, istinaf başvurusunun gerekçesiz bir şekilde reddedildiği, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınan temel hak ve hürriyetlerin ihlal edildiği belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği iddia edilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca duruşma istemi yerinde görülmeyerek, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kuleli Askeri Lisesi Komutanlığı bünyesinde yüzbaşı olarak görev yapan davacının, önce 668 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname ile sonrasında 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname’nin 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca Milli Savunma Bakanlığının …tarih ve …sayılı işlemi ile kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmiş, kamu görevine iade edilmesi talebiyle Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na yaptığı başvurusu …tarih ve … sayılı işlemle reddedilmiştir.
Bunun üzerine, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin, Milli Savunma Bakanlığı’nın …tarih ve …sayılı işlemin, 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptaline ve bu işlemler nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Aynı dilekçe ile dava açılabilecek haller” başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği; 14. maddesinin 3. fıkrasının (g) bendinde, dava dilekçeleri üzerinde 5. madde hükümlerine uygun olup olmadıkları yönünden ilk inceleme yapılacağı; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, 14. maddenin 3/g bendinde yazılı halde otuz gün içinde 5. maddeye uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak üzere dilekçelerin reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul hukukunun en temel ilkelerinden biri olan “taleple bağlılık ilkesi” uyarınca, idare mahkemeleri davacının istemi ile bağlı olup, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar vermelerine imkan bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; bakılan davanın, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine ilişkin 05/09/2018 tarih ve 2018/32234 sayılı işlemin, Milli Savunma Bakanlığının 26/07/2016 tarih ve 2016/68 sayılı işlemin, 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptaline ve bu işlemler nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açıldığı, ancak Mahkemece sadece OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair işlemin ve 668 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin dava konusu edildiğinin kabulüyle söz konusu işlemler yönünden hukuki inceleme yapılarak hüküm kurulduğu, bu haliyle davacının talepleri ile hüküm fıkrasının uyuşmadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, dava konusu netleştirilerek, davacı hakkında tesis edilen işlemler arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmadığının anlaşılması halinde tek dilekçe ile dava açılamayacağından, gerekirse 2577 sayılı Kanun’un 5/1. maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 01/06/2023 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.