Danıştay 5. Daire Başkanlığı 2019/5481 E. , 2023/1975 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/5481
Karar No : 2023/1975
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı iddia olunan parasal haklarına karşılık gelmek üzere maddi tazminat ile duyulan elem ve ızdıraba karşılık gelmek üzere 500.000,00 TL manevi tazminatın, işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacının ceza mahkemesince silahlı terör örgütüne üye olma suçunu işlediği gerekçesiyle mahkumiyetine karar verildiği, FETÖ/PDY silahlı terör örgütünün örgüt içi haberleşme programı olan ByLock iletişim sistemini kullandığının tespit edildiği, örgütün katalog evlilikleriyle ilgilendiği ve örgütün şifreli haberleşme ağı üzerinden bu minvalde muhtelif yazışmalar yaptığı, bu eylemlerin mevcut olmasının davacının FETÖ/PDY ile normal bir vatandaştan beklenebilecek olandan daha yoğun bir ilişki içerisine girdiğini ortaya koyduğu, davacının FETÖ/PDY ile bağı olduğuna dair tespitin makul ve hakkaniyete uygun düştüğü belirtilmiş ve bu durumda Anayasa’yla kurulmuş hür demokratik düzeni ortadan kaldırmayı amaçlayan terör örgütüyle bağı bulunduğu konusunda somut verilere ulaşılan davacının, Anayasa’ya sadakat yükümlülüğünü de ihlal ettiği anlaşıldığından, 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile hiçbir işleme gerek kalmaksızın kamu görevinden çıkarılması üzerine kamu görevine iade edilmesi talebiyle Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan dava konusu işlem hukuka uygun bulunduğundan davacının maddi tazminat talebinin reddi gerektiği, ayrıca davacı vekili tarafından 22/05/2018 tarihli dilekçe ile davanın 500.000,00 TL manevi tazminat talebine ilişkin kısmından feragat edildiği bildirildiğinden, manevi tazminat talebi yönünden davanın konusunun kalmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptali ve maddi tazminat talebi yönünden davanın reddine, 500.000,00 TL manevi tazminat talebi yönünden feragat nedeniyle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacının istinaf başvurusunda bulunması üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun açıklamalı olarak reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Manevi tazminat talebinden feragat edilmediği, manevi tazminat talebi yönünden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken, feragat nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu, OHAL döneminde uygulanan tedbirlerin geçici ve sınırlı olması gerektiği, davaya konu işlem tesis edilirken suçta ve cezada kanunilik ilkesinin gözetilmediği, işlemin ölçülülük ilkesine aykırı olduğu, ByLock programını kullandığı iddiasının kesin olarak ortaya konulamadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının onanması, manevi tazminat talebi açısından feragat nedeniyle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİ VE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ AÇISINDAN DAVANIN REDDİNE HÜKMEDİLMESİ YÖNÜNDEN DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMESİ:
Hukuki Değerlendirme:
Bölge idare mahkemesi idare dava daireleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın uyuşmazlığın esası yönünden istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, davacının dilekçesinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ AÇISINDAN FERAGAT NEDENİYLE KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA HÜKMEDİLMESİ YÖNÜNDEN DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMESİ:
Maddi Olay:
Davacı, davalı idare bünyesinde görev yapmakta iken, 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmıştır. Göreve iade talebiyle OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonuna yaptığı başvuru, anılan Komisyonun 28/02/2018 tarih ve 2018/5603 sayılı işlemi ile reddedilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı iddia olunan parasal haklarına karşılık gelmek üzere maddi tazminat ile duyulan elem ve ıstıraba karşılık gelmek üzere 500.000,00 TL manevi tazminatın, işlem tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İdare Mahkemesince; dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, dava konusu işlem hukuka uygun bulunduğundan davacının maddi tazminat talebinin reddi gerektiği sonucuna varılarak davanın kısmen reddine, davacı vekili tarafından 22/05/2018 tarihli dilekçe ile davanın 500.000,00 TL manevi tazminat talebine ilişkin kısmından feragat edildiği bildirildiğinden, feragat nedeniyle konusu kalmayan manevi tazminat talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
İlgili Mevzuat:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6. maddesinin 4. fıkrasında, “Herhangi bir sebeple harcı veya posta ücreti verilmeden veya eksik harç veya posta ücreti ile dava açılmış olması halinde, otuz gün içinde harcın ve posta ücretinin verilmesi ve tamamlanması hususu daire başkanı veya görevlendirileceği tetkik hakimi, mahkeme başkanı veya hakim tarafından ilgiliye tebliğ olunur. Tebligata rağmen gereği yerine getirilmediği takdirde bildirim aynı şekilde bir daha tekrarlanır. Harç veya posta ücreti süresi içinde verilmez veya tamamlanmazsa davanın açılmamış sayılmasına karar verilir ve davacıya tebliğ olunur.” hükmü yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinin “feragat” konusunda göndermede bulunduğu 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu yerine yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 307. maddesinde, “Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir.”; 309. maddesinde, “(1) Feragat ve kabul, dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılır. (2) Feragat ve kabulün hüküm ifade etmesi, karşı tarafın ve mahkemenin muvafakatine bağlı değildir. (3) Kısmen feragat veya kabulde, feragat edilen veya kabul edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerekir. (4) Feragat ve kabul, kayıtsız ve şartsız olmalıdır.”; 311. maddesinde, “Feragat ve kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hallerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir.” hükmü yer almaktadır.
Hukuki Değerlendirme:
Yukarıda aktarılan mevzuatın incelenmesinden, hukuken geçerli bir feragatten söz edilebilmesi için, Mahkemeye hitaben, açık, anlaşılır biçimde, kayıtsız ve şartsız feragat beyanında bulunulması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, İdare Mahkemesi Başkanlığının 17/05/2018 tarihli yazısı ile, manevi tazminat istemi yönünden 8.538,75 TL. nispi harç eksikliğinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6/4. maddesi gereğince yazının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde tamamlanması gerektiği hususunun davacı vekiline tebliğ edildiği, bu arada davacı vekilince İdare Mahkemesi’ne sunulan 22/05/2018 tarihli dilekçede, “Müvekkil ile yapılan görüşmede kendisi, bu harcı yatıramayacağını, maddi olarak zor durumda olduğunu, miktarın fazla olduğunu iletmiştir…Müvekkilin beyanı doğrultusunda manevi tazminat talebimizi isabet eden harcı yatıramayacağımızı bildirerek, manevi tazminat talebimiz yönünden davanın açılmamış sayılmasını yüksek tensiplerinize arz ederiz…” şeklinde beyanda bulunulduğu, dilekçedeki isteğin tereddüte yer vermeyecek şekilde açık, kayıtsız ve şartsız feragat istemine ilişkin olmadığı gibi, harcın yatırılmaması nedeniyle davanın açılmamış sayılması kararı verilmesi talebini içerdiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, manevi tazminat istemi yönünden eksik harç ile açılan davada, tebliğ edilen eksik harç tamamlama yazısına cevaben sunulan 22/05/2018 tarihli dilekçede harcın yatırılmayacağının davacı vekilince bildirilmiş olduğu ve tereddüte yer vermeyecek şekilde açık, kayıtsız ve şartsız feragat istemine ilişkin bir beyanda bulunulmadığı anlaşıldığından, manevi tazminat istemi yönünden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken, feragat nedeniyle konusu kalmayan manevi tazminat talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığı yönünde verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminat talebi açısından feragat nedeniyle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
4. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 01/03/2023 tarihinde, oybirliğiyle, kesin olarak karar verildi.