5. Daire         2009/6755 E.  ,  2011/2758 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 2009/6755
Karar No: 2011/2758

Davacı: …
Vekili: …
Davalı: …

Davanın Özeti: Davacı Sendika, 19.9.2009 günlü, 27354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle, anılan Yönetmeliğin 11. maddesinde yapılan değişiklikte yer alan “Devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler.” ibaresinin 657 sayılı Yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenmektedir.

Savunmanın Özeti: Ülkemizin taraf ve üyesi bulunduğu uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla yapılan dava konusu düzenlemenin 657 sayılı Yasaya dolayısıyla hukuka uygun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hâkimi: …
Düşüncesi: 657 sayılı Yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Yönetmelik hükmünün iptali gerektiği düşünülmüştür.

Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Davacı Sendika, 19.9.2009 günlü, 27354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle, anılan Yönetmeliğin 11. maddesinde yapılan değişiklikte yer alan “Devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler.” ibaresinin iptalini istemektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Müracaat, şikayet ve dava açma” başlıklı 21.maddesinde, Devlet Memurları kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikayet ve dava açma hakkına sahiptirler. Müracaat ve şikayetler söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikayet edilen amirler atlanarak yapılır. /Müracaat ve şikayetler incelenerek en kısa zamanda ilgiliye bildirilir. Müracaat ve şikayetlerle ilgili esas ve usuller Başbakanlıkça hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin dayanağı anılan Yasa maddesinin birinci fıkrası, Devlet memurlarına, kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat hakkı tanınmasına yönelik olup, memurların ihbar yükümlülüğü konusunda bir düzenlemeyi içermemektedir.
Bu durumda, sözü edilen yasa maddesi uyarınca Başbakanlığa verilen müracaat ve şikayetlerle ilgili esas ve usulleri belirleme yetkisinin sınırları genişleterek Devlet memurlarına ihbar yükümlülüğü getirilmesi yolunda yapılan düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Yönetmeliğin 11.maddesinin, “Devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdür.” ibaresinin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesi’nce işin gereği düşünüldü:
Davacı Sendika, 19.9.2009 günlü, 27354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle, anılan Yönetmeliğin 11. maddesinde yapılan değişiklikte yer alan “Devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler.” ibaresinin 657 sayılı Yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemiyle dava açmıştır.
657 sayılı Yasa’nın “Müracaat, şikâyet ve dava açma “başlıklı” 21. maddesinde “Devlet memurları kurumlarıyla ilgili resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaat; amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikâyet ve dava açma hakkına sahiptirler.
Müracaat ve şikâyetler söz veya yazı ile en yakın amirden başlayarak silsile yolu ile şikâyet edilen amirler atlanarak yapılır.
Müracaat ve şikâyetler incelenerek en kısa zamanda ilgiliye bildirilir. Müracaat ve şikâyetlerle ilgili esas ve usuller Başbakanlıkça hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yeralmıştır.
Yukarıda yazılı Yasa hükmü uyarınca 12.1.1983 günlü, 17926 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmeliğinin “Şikâyet Hakkı” başlıklı 3. maddesinde, “Devlet Memurları amirleri veya kurumları tarafından kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı şikâyet hakkına sahiptir.” hükmü yer almış, 19.9.2009 günlü, 27354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan anılan Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değişik “Müracaat Hakkı ve İhbar Yükümlülüğü” başlıklı dava konusu 11. maddesinin 2. cümlesinde ise ” Ayrıca Devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler.” hükmüne yer verilmiştir.
Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmeliğin dayanağı 657 sayılı Yasanın yukarıda yazılı 21. maddesi ile Devlet memurlarına; kurumlarıyla ilgili işlerinden dolayı müracaat, kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı da şikâyet etme bir hak olarak tanınmış olup, bu hak uyarınca yapılacak müracaat ve şikâyetin kapsamının Devlet memurlarının kendi işlerinden dolayı veya kendilerine yapılan uygulamalarla ilgili olacağı belirtilmiş, diğer hususlara ilişkin olarak ihbar yükümlülüğü getirilmemiştir. İptali istenen Yönetmelik hükmünde ise şikayet hakkı, kapsamı aşılmak suretiyle, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durum olarak belirlenerek ihbar zorunluluğuna dönüştürülmüştür.
Bu durumda, anılan Yönetmeliğin dayanağı 657 sayılı Yasa’nın belirlediği kapsam ve amaç aşılmak suretiyle, Devlet memurlarına görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara ihbar etme zorunluluğu getirilmesine ilişkin dava konusu Yönetmelik hükmünde 657 sayılı Yasa’ya dolayısıyla hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre …-TL avukatlık ücreti ile aşağıda dökümü yapılan …TL yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, posta ücretinden artan …TL’nin isteği halinde davacıya iadesine 25.5.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) (X)KARŞI OY:
İdare hukukunda düzenleme yetkisi, anayasa ve kanundan kaynaklanabileceği gibi doktrinde ve yargı içtihatlarında kabul edildiği üzere bazen de yürütülen kamu hizmetinin niteliğinden, eşyanın tabiatından, işin doğasından kaynaklanabilir. Kanun koyucunun her şeyi düzenleme imkânsızlığı, kamu hizmetinin daha iyi işleme ihtiyacı, kamu düzeninin sağlanması ve kamu yararının gerektirdiği hallerde idarenin genel nitelikte düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu hususu idare hukukunun genel ilkelerindendir. Ancak yapılan düzenlemenin yürürlükteki kanunlara aykırı hükümler taşımaması gerekir. Bir üst hukuk normuna aykırı hükümler taşıyan alt normların hukuka aykırı olacağı açıktır.
Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik, her ne kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 21 inci maddesine dayanılarak hazırlanmışsa da, başka bir kanunda öngörülen bir yükümlülüğün ilgili kanun maddesi dayanak gösterilmeden de idare organlarınca yönetmelik gibi düzenleyici işlemlerle uygulamanın ayrıntılarının düzenlenmesi mümkündür. Yönetmelikte dayanılan kanun maddesinin gösterilmemiş olması şekil yönünden o düzenleyici işlemin iptalini gerektirecek nitelikte bir eksiklik değildir.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 279/1. maddesinde, “Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” hükmü yer almıştır.
Anılan Kanun hükmü uyarınca, kamu görevlisi olan memurlar da, görevleri sırasında öğrendikleri bir suçu yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler. Yasal olarak Türk Ceza Kanunu’nun memurlara yüklediği bu yükümlülüğün, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 21 inci maddesine dayanılarak hazırlanan Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmeliğe konulmasında hukuk kurallarına aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Bu nedenle, uyuşmazlık konusu yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk kararına katılmıyoruz.