5. Daire 2008/5580 E. , 2010/3297 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 2008/5580
Karar No: 2010/3297
Davacı: …
Vekilleri: …, …, …
Karşı Taraf: 1- … 2- …
Davanın Özeti: … Büyükşehir Belediyesi’nde itfaiye personeli olarak görev yapan davacı, itfaiye personelinden 1/3 oranında yemek bedeli katkı payı alınacağını bildiren … Büyükşehir Belediyesi Memur Personel Şube Müdürlüğü’nün 11.3.2008 günlü, 1087 sayılı işlemi ile bu işleme dayanak gösterilen Maliye Bakanlığı Bütçe Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 27.8.2007 günlü, 16660 sayılı yazısının iptali, maaşından yapılan yemek yardımı kesintisinin kaldırılması ve maaşından yapılmış olan kesintilerin yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine hükmedilmesini istemektedir.
Maliye Bakanlığı’nın Savunmasının Özeti : Anayasa’nın 128. maddesinde memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ile diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceğinin belirtildiği, sözü edilen bu düzenlemelerin 657 sayılı Kanunla yapıldığı, anılan Kanunun 146. maddesinin 2 inci fıkrasında, memurlara, kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği ve hiçbir yarar sağlanamayacağının hükme bağlandığı, aynı Kanun’un 212 inci maddesinde ise, Devlet memurunun hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde yararlanacağının ve bu yardımın uygulanmasıyla ilgili esasların Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığı’nın birlikte hazırlayacakları bir Yönetmelikle tespit edileceğinin belirtildiği, konuyla ilgili Yönetmeliğin 19.11.1986 tarihli, 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe girdiği, Yönetmelikte ücretsiz olarak yemek yardımından yararlanmayı düzenleyen herhangi bir hüküm bulunmadığı, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamında bulunan memurların, söz konusu Yönetmelik kapsamında yemek bedelinin bir kısmını ödemeleri kaydıyla yemek yiyebildikleri, bu kapsamda hiçbir istisna getirilmediği, hastanede, pansiyonlu okulda, çocuk yuvasında, huzurevinde, adliyede, vergi dairesinde, belediyede ve sair kurumlarda görev yapan personelin aynı şekilde yemek yardımından yararlandığı hiçbir kurumun, kapsamdışı bırakılmadığı, diğer taraftan yürürlükte bulunan mevzuatın mali hükümlerinin uygulanmasını yönlendirme, bu konuda ortaya çıkacak her türlü sorunu çözme ve tereddütü giderme görevinin Maliye Bakanlığı’na ait olduğu, bu kapsamda Bakanlığın 27.8.2007 tarihli, 16660 sayılı yazısının, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nde yer alan hükümlerin açılımından ibaret olduğu, yazının 657 sayılı Yasa’ya ve Bakanlar Kurulu Kararıyla çıkarılan Yönetmeliğe aykırı bir yönü bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
… Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın Savunmasının Özeti : İptali istenilen iki işlem arasında maddi ve hukuki yönden bağlılık bulunmadığı bu nedenle dilekçenin 2577 sayılı Kanunun 15/1-d bendi hükmü gereğince reddi gerektiği, öte yandan dava konusu edilen düzenlemede 657 sayılı Yasaya ve Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine aykırı bir durum bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Davanın reddi gerektiği gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi: Dava, 657 sayılı Yasa’nın 212. maddesi ve Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümleri uyarınca yapılan yiyecek yardımlarının bütçeden karşılanamayan kısmının memurlardan katkı payı tahsil edilmek suretiyle karşılanması amacıyla … Büyükşehir Belediye Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı personelinin aylıklarından yemek bedelinin 1/3’ü oranında kesinti yapılmasına ilişkin işlem ve bu işlemin dayanağı … Büyükşehir Belediye Başkanlığının 11.3.2008 tarihli işlemi ile Maliye Bakanlığının 27.8.2007 tarihli işlemlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 212. maddesinde, Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasların Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı’nın birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tesbit olunacağı hükme bağlanmış, anılan Yasa hükmüne dayanılarak yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 3. maddesinde, yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağı, bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulamayacağı, yiyecek yardımının haftalık çalışma süresi 40 saati aşmayan yerlerde öğle yemeği olarak verileceği, günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan memurlara, görevlerinin diğer yemek saatlerinde de devam etmesi şartıyla üç öğüne kadar yemek verilebileceği, 4. maddesinde ise, yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı, yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmının yemek yiyenlerden alınacağı kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan her ne kadar, Belediye İtfaiye Yönetmeliğinin 37. maddesinde, itfaiye personeline verilecek yemeğe ait yiyecek giderlerinin, 657 sayılı Kanunun 212 nci maddesi esas alınarak belediyece karşılanacağı hükmü öngörülmüş ise de, gerek yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gerekse de, 5724 sayılı 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun ekindeki (E) Cetvelinin 28. sırasında yer alan 657 sayılı Yasa’nın 212. maddesine dayanılarak hazırlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4. maddesi uyarınca yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere kurum bütçelerinden yapılan yemek yardımının, …, … ve … illerinin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde görev yapan personel için yemek maliyetlerinin azami 2/3’ü olarak uygulanabileceği yolundaki hüküm uyarınca, … Büyükşehir Belediyesi itfaiye personeline ait yemek bedelinin tamamının … Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından karşılanması mümkün olmadığından, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesi’nce Üye …’ın “Dava konusu edilen Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nce zabıta personeli ile itfaiye personeline yapılacak yemek yardımı hususunda tereddüte düşülmesi üzerine yaptığı açıklamalara ait 27.8.2007 günlü yazısı ile sözkonusu yazı üzerine … Büyükşehir Belediyesi Memur Personel Şube Müdürlüğü’nce İtfaiye Daire Başkanlığı’na yazılan 11.3.2008 günlü yazının genel düzenleyici işlem niteliği taşımaması karşısında, dava konusu uyuşmazlığın 2575 sayılı Yasa’nın değişik 24. maddesinin kapsamı dışında kalması, görüm ve çözümünün 2576 sayılı Yasa’nın 5. maddesi gereğince İdare Mahkemesine ait bulunması nedeniyle davanın görev yönünden reddedilerek dosyanın davayı çözümlemeye yetkili ve görevli olan … İdare Mahkemesi’ne gönderilmesi gerektiği” yolundaki “karşı oyuna” karşılık, oyçokluğuyla “Uyuşmazlığın çözüm görevinin 2575 sayılı Yasa’nın 24. maddesi uyarınca Dairemizin görevinde olduğu”nun kabulü ile davalı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın usule ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi:
Davacı; … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 11.3.2008 günlü, 1087 sayılı yazısı ile Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 27.8.2007 günlü, 16660 sayılı yazısının; 657 sayılı Yasanın 212 inci maddesi ile Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümleri uyarınca, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı İtfaiye Daire Başkanlığı görev yapmakta olan, 657 sayılı Yasa kapsamında bulunan personelden yemek bedelinin 1/3 ünün alınmasının hukuka uygun olmadığını, burada görev yapan personelin vardiya usulü çalıştığını ve bu nedenle gece çalışan personelin de yemek yemesi gerektiğini, bugüne kadar bu konuda herhangi bir sıkıntı yaşanmadığını, diğer belediyelerde ise, böyle bir kesinti yapılmadığını, herhangi bir yasa değişikliği olmaksızın, bir anda maaşlarından kesinti yapılmasının kazanılmış hakların ihlali anlamına geldiğini ileri sürerek iptalini, maaşından yapılan yemek yardımı kesintisinin kaldırılması ve maaşından yapılmış olan kesintilerin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesini istemektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 212 inci maddesinde, Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanmasıyla ilgili esasların, Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığı’nın birlikte hazırlayacakları bir yönetmelikle tespit olunacağı hükmü getirilmiş; anılan Yasa hükmüne dayanılarak yürürlüğe konulan, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nde, Devlet memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde, ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanma esasları belirlenmiştir. Sözü edilen Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde, yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağı; 4 üncü maddesinde, yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı ve yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmının yemek yiyenlerden alınacağı; 5 inci maddesinde, yemek servisinin yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabileceği; 6. maddesinde ise, hastane, pansiyonlu okul ve işçi ile birlikte çalışan iş yerlerindeki memurların, birim büyüklüğü ve personel sayısına bakılmaksızın hasta, öğrenci ve işçiler için mevcut yemek servislerinden faydalanacakları hükümlerine yer verilmiştir.
Öte yandan, 5724 sayılı 2008 Mali Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun ekindeki (E) Cetvelinin 28. sırasında, 657 sayılı Yasa’nın 212. maddesine dayanılarak hazırlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesi uyarınca yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere kurum bütçelerinden yapılan yemek yardımının, …, … ve … illerinin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde görev yapan personel için yemek maliyetlerinin azami 2/3’ü olarak uygulanabileceği hükmü getirilmiştir.
Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin yukarıda değinilen 4, 5 ve 6 ıncı maddeleri ile 5724 sayılı 2008 Mali Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun eki (E) Cetvelinin 28 inci sırasında yer alan hüküm birlikte değerlendirildiğinde; yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak kaydıyla kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanıp, kalan kısmının ise, yemek yiyenlerden alınarak, çalışanların mevcut yemek servislerinden yararlanmalarının öngörülmüş olması ve bu yardımın, …, … ve … illerinin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde görev yapan personel için yemek maliyetlerinin azami 2/3’ü olarak uygulanabileceğinin kabul edilmiş olması karşısında; Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün Yönetmelik maddelerine açıklık getiren, 27.8.2007 günlü, 16660 sayılı yazısı ile İtfaiye personelinin yemek bedelinin 1/3 ünün karşılamak suretiyle yemek yardımından yararlanacağını öngören … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 11.3.2008 günlü, 1087 sayılı yazısında hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu işlemlerin hukuka uygun oldukları sonucuna varıldığından, bu işlemlerden kaynaklanan maddi bir zararın varlığından sözedilemeyeceği de açıktır.
Açıklanan nedenlerle yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri uyarınca …-TL. avukatlık ücretinin davacıdan alınarak … Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na verilmesine, posta ücretinden artan …-TL.’nin istemi halinde davacıya verilmesine 17.5.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.